این سه کشور یک بار دیگر تایید کردند که روسیه در بازی های دیپلماتیک و انرژی سال 2017 پیروز خواهد شد. سفر دو روزه پوتین به ژاپن، همه کسانی که قصد تجارت با روسیه در سال آینده را داشتند، از خواب بیدار کرد. در جریان اجلاس دو حکومت همسایه یعنی روسیه و ژاپن بیش از 60 موافقتنامه اقتصادی به امضا رسید که 23 سند آن در حوزه معاملات انرژی بود و شرکت دولتی «روس نفت» با همکاران ژاپنی خود برنامه ریزی خواهند کرد.
سال آینده میلیاردها دلار بین ژاپن و روسیه جابجا می شود و این دو کشور مبالغ کلانی برای استخراج انرژی، احداث یک کارخانه دیگر تولید گاز مایع طبیعی در منطقه ساخالین و همچنین احداث خط لوله تا جزیره هوکایدو هزینه خواهند کرد.
در نگاه اول باید گفت که این معاملات حاکی از برگزاری موفقیت آمیز اجلاس است. اما نکته مهم در این است هیچ کس انتظار نداشت روسیه در حوزه های دیپلماتیک و اقتصادی سال 2017 چنین نقش کلیدی و مهمی داشته باشد.
مساله مهم دیگر این است که اجلاس مذکور به پوتین کمک کرد تا طرح کلی برنامه های سال 2017 را بهتر ترسیم کند. با برگزاری این اجلاس پوتین می تواند قواعد اصلی خود را طبق انتظارات بوجود آمده برای تجارت روسیه مشخص کند.
دعوت آبه از پوتین با وجود ریسک های حاضر به خاطر نقض تحریم های وضع شده پس از الحاق کریمه به فدراسیون روسیه ، نشان دهنده ضعف استراتژیک ژاپن و تمایل واقعی این کشور به توسعه روابط با روسیه است.
به عنوان مثال، ژاپن از واردات انرژی روسیه شامل نفت خام و گاز مایع طبیعی سود خوبی عادیش می شود. نزدیکی با روسیه به ژاپن فرصت می دهد تا سوخت را تنها در عرض چند روز وارد کشورش کند، حال آنکه سایر کشورها طی چند هفته می توانند همان سوخت را به این کشور تحویل بدهند. به عبارتی توکیو با چنین اهرم مهمی می تواند روی معاملات مانور بدهد. برای کشوری در جایگاه اقتصاد چهارم دنیا مشکل خرید سوخت می تواند بر اقتصاد و امنیت انرژی تاثیرات منفی بگذارد.
پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکا باعث سردرگمی ژاپن از نظر استراتژی شد.
با وجود اینکه احتمال برخورداری ژاپن و کره جنوبی از سلاح هسته ای برای دفاع در مقابل متجاوزان رد شده، اما احتمال دخالت امریکا به قوت خود باقی است. ترامپ پیام روشنی برای متحدین سابق واشنگتن ارسال کرده است.
ترامپ درباره انتخاب اکسون رکس تیلرسون وزیر اسبق امور خارجه امریکا می گوید که او یک هدیه واقعی از سوی امریکا برای روسیه است. ارتباطات تیلرسون با پوتین و اطرافیانش که برای همه روشن است، فضای عملکرد ژاپن را برای میانجیگری بین امریکا و روسیه محدود می کند.
مساله مهم دیگر این است که اوایل ماه دسامبر شاهد افزایش نفوذ روسیه در قطر بودیم. از سرگیری تماس ها بین این دو کشور که مواضع کاملا متفاوتی در جنگ سوریه داشتند، به شکل همکاری در حوزه معاملات انرژِی تغییر شکل داد. صندوق سرمایه گذاری قطر با شرکت «گلنکور» مناقصه کننده کالاهای خام، موافقتنامه ای در خصوص خرید و فروش 19،5% سهام شرکت دولتی روس نفت کردند که لقمه چربی به نظرمی رسد. به گفته ایگور سچین مدیر عامل این شرکت، معامله مذکور بزرگترین معامله انرژی در تاریخ این کشور است.
معامله به ارزش 11،3 میلیارد دلار حکم هوای تازه برای اقتصاد روسیه داشت که این اواخر به خاطر قیمت های پایین نفت، نوسانات اقتصادی و تحریم های وضع شده از سوی امریکا آسیب هایی دیده بود. قطر هم فرصتی طلایی برای خرید سهام یکی از شرکت های نفتی بزرگ دنیا پیدا کرد. با این معامله قطر می تواند کنترل نوسانات بازار نفت را بدست گرفته و زمینه را برای مصالحه دیپلماتیک با روسیه و شریک قابل اعتماد نیروهای دولتی در درگیری های داخلی سوریه آماده کند.
آینده بشار اسد به عنوان رییس جمهور سوریه هنوز روشن نیست. برخی کارشناسان در حال بررسی معامله قطر با شرکت روس نفت روسیه به عنوان رفتارعملگرایانه روسیه در سیاست خارجه هستند. اما این عملگرایی، بی شک به نفع روسیه است و قدرت روسیه را در سطح جهان نمایش می دهد.
پیروزی ترامپ در انتخابات نمایانگر تغییرات در چشم انداز سیاسی و اقتصادی روسیه است. معاملات چندمیلیاردی انرژی روسیه را هم می توان به سکوت قطر و ژاپن اضافه کرد و در نهایت نتیجه این می شود که روسیه در سال جدید فرصت خوبی برای بازی دارد.
