پیروزی ها در زمین - خاور میانه در سال 2016

در سال آینده روند سیاسی حول سوریه فعال شده و نقش اصلی را در آن روسیه و آمریکا به عنوان قاضی خواهند داشت.
سال 2016 برای دمشق از ابتدای جنگ میهنی بسیار موفقیت آمیز بود. امیدهایی در دل مردم آسیب دیده سوریه پدیدار شد. رژیم سوریه دیگر شکست نمی خورَد یعنی نباید آنرا به روش زور و نیرو عوض کرد. گروهک های مخالف ، که به دشواری از افراطیون قابل شناسایی هستند در بحران دشواری به سر میبرند یعنی عداوت ، تغییر رهبریت، کاهش حمایت ها از خارج و شکست های نظامی. طرف سوم درگیری یعنی گروهک های تروریستی که از طرف مخالفین می جنگند و گاهی با هم تقابل می کنند ، شکست قابل ملاحظه ای را متحمل شدند.
متعاقبا آیا رژیم پیروز خواهد شد؟ اما دیر یا زود پس از آنکه جنگ میهنی تمام شود ، سوری ها باید همراه با هم در یک کشور زندگی کنند. آیا مشکلاتی که غیرنظامیان را به سمت خشونت سوق داده است حل شده اند؟ و آیا پیروزی بشار اسد ، پیروزی مردم سوریه است؟ در هر صورت سال 2016 به این پرسش ها پاسخ نداد. اما وحشتناک تر از همه این بود که علی رغم کشتارها و فجایع بشری ، هیچ کس به دنبال پاسخ نبود. منطقی ساده تر وجود داشت: بر تروریسم پیروز شویم وبعدا به این مسائل می پردازیم. اما این بدان معنا نیست که باید صورت مسئله ی درگیری را پاک کرد. وقتی با سوری هایی از اردوگاه های مختلف و متقابل صحبت می کنیم این احساس به وجود می آید که تنفر آنقدر شدید است که نمی توان آنرا متصور شد.
سال 2016 ، فاجعه ای برای داعش رقم زد. حملات روسیه و آمریکا به زیرساخت های آنها در سوریه و عراق متعاقبا امکانات اقتصادی و لوجستیکی افراطیون را تضعیف کرد. ضمن آنکه در بین گروهک های بیشمار تروریستی درگیری آغاز گردید. در ماه دسامبر دمشق تحت حمایت ایران و روسیه کنترل بر حلب یعنی شهر بزرگ سوریه را بدست آورد. شهر قدیمی عملا ویرانه شده و نامیدن آن به عنوان پایتخت اقتصادی همانطور که برخی می گویند غیر ممکن است. این پیروزی استراتژیک دمشق ، مسکو و تهران بود که در نهایت بردار جنگ میهنی را تغییر داد. مشاورین روس نقش خود را در پیروزی بر افراطیون ایفا کردند. در عین حال نزدیک به پایان سال در نتیجه ی شکست اطلاعاتی پالمیرا از دست رفت و گویای آن است که داعش همانند سابق قدرت جدی داشته و نباید آنرا دست کم گرفت.
امروز مقامات سوریه تمامی شهرهای بزرگ کشور، اکثر جاده ها و زیر ساخت ها را تحت کنترل خود دارند.
سال گذشته موضع رقعه یعنی پایتخت تروریست ها تغییر نکرد. این تنها استان سوریه است که داعش حضور جدی و قابل توجهی دارد. دمشق ، ایران و روسیه کل سال رقعه را نادیده گرفتند. برای سایر گروهک های افراطی سال گذشته موفقیت آمیز نبود: آنها فهمیدند که کاملا شکست خورده اند. گروهک های احرار شام، جبهه النصره، جیش الاسلام ، نورالدین الزنکی، جند الاقصاء ، شهرها را گذاشته و به سمت مناطق روستایی سوریه می روند. مرحله ی جدید درگیری آغاز می شود که ما در سال 2017 شاهد آن خواهیم بود: چریک های کلاسیک و جنگ تروریستی گروهک های کوچک. این مسئله گویای آن است که درجه ی فعالیت و اقدامات نظامی کاهش یافته و حملات تروریستی یکی از اصلی ترین مکانیزم های مبارزه خواهد بود.
اگر دمشق در ارتباطات نظامی پیروز شد، در روند سیاسی همانند سابق به بن بست رسید. پروسه ژنو، علی رغم تلاش های صادقانه سرگی لاوروف و جان کری ، بیانگر هدر دادن بیهوده زمان است. روند سیاسی — دیپلماسی آینده در هاله ای از ابهام قرار دارد.
در عین حال حملات سنگینی به مواضع داعش در عراق صورت گرفت. شبه نظامیان کل سال 2016 مناطق مسکونی را یکی پس از دیگری از دست دادند. شهر های کلیدی یعنی فلوجه، تکریت، رمادی ، سینجار همه از دست تروریست ها آزاد شد. شبه نظامیان طی یک سال اخیر کنترل بر ده ها عدد از تاسیسات نفتی ، کارخانه ها و کارگاه ها را از دست دادند. با از دست دادن سرزمین ها ، درآمد ها از مالیات و فروش نفت کاهش یافت. در اکتبر عملیات آزاد سازی موصل اعلام شد که تکیه گاه اصلی و پایتخت واقعی داعش محسوب می شد. آمریکا از نیروهای نظامی عراق و شبه نظامیان حمایت می کند، اما فعلا موفقیت های خاصی بدست نیامده است.
در این شرایط تنها راه خروج نزدیکی مواضع روسیه و آمریکا و فشار دو طرفه به کشورهای منطقه است. اگر پیشتر این مسئله غیر ممکن بود اما انجام این سناریو توسط دولت جدید دونالد ترامپ در آمریکا واضح تر است. تنها راه توقف جنگ و حمله ی فوق العاده به تروریست هاست یعنی اقدامات سیاسی و دیپلماسی مشترک مسکو و واشنگتن. در غیر این صورت پیروزی های نظامی در چشم انداز طولانی مدت غیر ممکن است. در سال 2016 مردم صلح جو و بدون خونریزی عراق و سوریه متاسفانه شکست خوردند. اما امسال امید به آینده ی بهتر در آنها زنده شده است.