علم شوروی — روسیه در سال 2016 میلادی سالگرد خود را برگزار کرد. هفتاد سال از زمان ساخت رآکتور هسته ای « اف-1» — اولین رآکتور اتمی در اورآسیا — گذشت.
میخائیل کووالچوک دبیر کمیته سازمانی، عضو اداره کل انجمن هسته ای روسیه، رئیس مرکز علمی — پژوهشی « انستیتوی کورچاتوف» ، عضو وابسته آکادمی علوم روسیه اعلام نمود که راه اندازی اولین رآکتور اهمیت زیادی هم برای علم و هم برای تمدن بشری داشت.
« ساخت رآکتور « اف-1» ، روسیه را ابرقدرت هسته ای کرد و به این ترتیب توازن هسته ای برقرار شد. این برابری بین ایالات متحده و اتحاد شوروی، تأمین کننده صلح پایدار طی سالهای طولانی برای جهانیان بود. دهها سال است که ما بدون بروز جنگ های بزرگ زندگی می کنیم. نتیجه ساخت رآکتور « اف-1» — تأمین صلح پایدار در جهان بود».
راه اندازی رآکتور تحت رهبری ایگور کورچاتوف به انجام رسید. وی سازنده بمب اتم شوروی بود. عصر 25 دسامبر سال 1946 میلادی، کارمندان آکادمی علوم اتحاد شوروی، رآکتور « اف —1» را به منتها ظرفیت کاری آن رساندند. ساخت رآکتور یکی از دستاوردهای مهم پروژه اتمی اتحاد شوروی و سرآغاز توسعه صنعت اتمی و انرژتیک شوروی بود. در رآکتور « اف —1» تحقیقات بنیادی در رشته فیزیک اتمی ، ماده شناسی ، ساختار رآکتور، امنیت رادیو اکتیو و مترولوژی پرتو افکنی نیترونی به انجام می رسید. رآکتور « اف —1» از مقام یادبود علم و فن برخوردار است.
میخائیل کووالچوک در ادامه گفت: « راه اندازی رآکتور، سرآغاز توسعه شدید فناوری بود. بمب اتم ساخته شد که رآکتور « اف-1» مبدأ آن بود. این رآکتور اولین نیروگاه اتمی روسیه، بنیان گذار انرژی اتمی در جهان شد. در سال 1954 میلادی ، کورچاتوف در « اوبنینسک» اولین نیروگاه اتمی را راه اندازی کرد. در سال 1958 اولین زیردریایی اتمی در جهان به آب انداخته شد و در سال 1959 اولین یخ شکن اتمی در جهان شناوری خود را آغاز کرد. هم اکنون روسیه تنها کشور جهان است که از ناوگان یخ شکن های اتمی برخوردار است و حضور غیر قابل رقابت روسیه در شمال را برای روسیه تأمین می کند که در آنجا ذخایر عظیم نفت و گاز متمرکز شده است».
به گفته رئیس «انستیتوی کورچاتوف» باید به این نکته توجه داشت که ساخت رآکتور در دشوارترین شرایط جنگ کبیر میهنی جریان داشت، وقتی مواد و مصالح ساختمانی ضروری و امکانات فنی و لباس گرم و حتی چکمه برای کارگران وجود نداشت. مقامات عالی کشور دستور دادند بهرقیمتی شده، تمام مواد و مصالح ضروری برای ساخت رآکتور تأمین شود.
میخائیل کووالچوک متذکر شد که هر نوع اولویتی باید به دو بخش تقسیم شود. اول تاکتیکی — که به آینده نزدیک مربوط می شود و هدف آن ساخت کالاهای مشخص و دسترسی به بازارهاست. دوم- استراتژیکی که می تواند میان مدت و یا دراز مدت باشد. اولویت های استراتژیکی بر علوم بنیادی و ساخت فناوری جدید استوار است که بمرور زمان به تغییر اشکال فنی می انجامد. ادغام اولویت های تاکتیکی و استراتژیکی فوق العاده مهم است.
« یک مثال ساده می زنم. 9 ماه مه سال 1945 میلادی کشور روسیه در جنگ کبیر میهنی پیروز شد. ما کنترل جهان را در دست داشتیم و بزرگترین ارتش و بهترین ارتش از نظر فناوری به ما تعلق داشت. پس از گذشت چند ماه ، اوایل ماه اوت، پس از بمباران وحشیانه هیروشیما و ناکازاکی توسط بمب افکن های آمریکایی ، اوضاع بطور ریشه ای تغییر کرد. اگر ما در دشوارترین سالهای جنگ اولویت های استراتژیکی (پروژه اتمی) را نادیده گرفته بودیم، کشور ما را نابود می کردند. این یک نمونه گویا و ساده ادغام اولویت های تاکتیکی و استراتژیکی است».
شایان ذکر است که به مناسبت 70-مین سالگرد اولین رآکتور اتمی ، تمبر پستی ویژه « اف-1» منتشر شده است.
