امروز بخش پایانی شرح مفصل در باره ناو هواپیمابر روسی که ساخت آن با سازش های زیادی همراه بود از « اسپوتنیک» مورد توجه شما قرار می گیرد.
ناوگان دوره فروپاشی
« کوزنتسوف» که ساخت آن مصادف شده بود با دوره فروپاشی کشور، یک ناو مشکل ساز بود و با مسائل زیاد و جدی سازماندهی همراه بود که مهمترین آنها بر سرنوشت آتی این ناو تأثیر گذاشت: پاییز سال 1991 میلادی فرمانده نیروی دریایی بطور جدی خطر تصرف ناو در سواستوپل توسط جدایی طلبان اکراین را بررسی می کرد که از محبوبیت معینی از جمله در ناوگان دریای سیاه برخوردار بودند.
ناو هواپیمابر « کوزنتسوف» که هنوز بطور کامل کارهای ساخت آن از جمله نیروگاه تولید برق به اتمام نرسیده بود بطور محرمانه و با شتاب ناوگان دریای سیاه را ترک و به ناوگان شمال پیوست.
استقرار ناوهواپیمابر در خلیج « کولسک» نگرانی در خصوص تعلق آن به کشور را رفع کرد اما مانع از ادامه کارهای ساخت آن به صورت عادی شد. اکثر متخصصان فنی در ناوگان دریای سیاه باقی مانده بودند که بدون وجود آنها سرویس دهی به این ناو با مشکلات زیادی مواجه شد.
در سال 1993 میلادی سه کشتی پروژه 1143 — « کی یف» و « مینسک» اقیانوس آرام و « نووراسیسک» از ترکیب نیروی دریایی روسیه بطور کامل خارج شدند. در سال 1994، ناوگان، کشتی « دریاسالار گورشکوف» را نیز از دست داد که تا آن زمان به علت حریق برای تعمیر لنگر انداخته بود. در کارخانه کشتی سازی « نیکلایف» کارهای ساخت ناو هواپیمابر سنگین دیگر « واریاگ» متوقف شد که در سال 1985 ساخت آن آغاز شد و « ریگا» نامیده شد اما در سال 1990 نام آن به « واریاگ» تغییر کرد.
آخرین کشتی از خانواده پروژه 1143 که « اولیانوفسک» نامیده شد در سال 1993 وقتی 20 درصد مراحل ساخت آن به پایان رسیده بود به آهن پاره تبدیل شد. بعد ها سرنوشت این کشتی ها بطور متفاوتی شکل گرفت. سرنوشت ناو های « گورشکوف» و « واریاگ» جالب تر بود. ناو «گورشکوف» پس از بازسازی طولانی در « سورودوینسک» در سال 2013 با نام « ویکرامادیتا» به هند فروخته شد. و ناو دوم « واریاگ» در سال 1998 از سوی اکراین به عنوان آهن پاره به چین فرخته شد تا اینکه 15 سال بعد ناو هواپیما بر « لیائونین» بشود.
ناو هواپیمابر « اولیانوفسک» که در سال 1988 ساخت آن شروع شد، وقتی دگم و خشک اندیشی ایدئولوژیکی عرصه ساخت و ساز نظامی شوروی را ترک کرد تا حد زیادی به ناو هواپیمابر تمام و کمال نزدیک شد- شمای ترکیبی با استفاده همزمان از ترامپلین در دماغه کشتی و منجنیق در عرشه گوشه ای، نیروگاه اتمی تولید برق و بزرگ بودن آن. ناو هواپیمابر « اولیانوفسک» در حد امکان نزدیک به پروژه های 1160 و 1153 بود که ساخته نشدند. « اولیانوفسک» نزدیک به ناو هواپیمابر نیروی دریایی آمریکا شده بود. در هر صورت این ناو می بایست موشک های ضد کشتی را نیز حمل کند.
در سال 1995 میلادی ناو هواپیمابر « دریاسالار کوزنتسوف» به دریای مدیترانه اعزام شد: این شناوری طولانی به مناسبت 300 — مین سالگرد نیروی دریایی روسیه انجام شد. اولین شناوری می توانست آخرین شناوری این ناو باشد — نقص در بخش نیروگاه تولید برق ناو کم مانده بود باعث غرق شدن کشتی در طوفان بشود. ناو هواپیمابر توانست این شناوری را با موفقیت به اتمام برساند و به خلیج « کولسک» برگردد ، اما مشکلات فنی بخش الکترومکانیکی هم اکنون نیز دردسر بزرگی برای این ناو هواپیمابر است.
کمبود پول برای تعمیر کلی آن در دهه 1990 — اوایل دهه 2000 میلادی همراه با کمبود متخصصان ، مسائل ناو هواپیمابر را حادتر کرد. تا حدودی با تغییر اجزاء آن توانستند به رفع این مسائل بپردازند. اجزاء ضروری از ناو هواپیما بر پروژه 956 که در آن نیز از دیگ بخار استفاده شده بود گرفته شد. اما اینها راه حل های سیستماتیک این مسأله نبودند. مشکلات در نیروگاه تولید برق امکانات شناوری ناو هواپیمابر را کاهش می داد که بنوبه خود بر امکانات هواپیماهای آن برای پرواز با حداکثر سوخت و تسلیحات تأثیر می گذاشت. ناو هواپیمابر باید قادر به افزایش حداکثر سرعت باشد.
اینگونه محدودیت ها باعث کاهش ذخیره سوخت و تسلیحات می شود که بنوبه خود بر امکانات ضربتی هواپیماها تأثیر می گذارد. دود کردن موتور یکی از نشانه های ظاهری است که هنگام کار در بعضی رژیم ها بروز می کند. به گفته بعضی از متخصصان دلیل اصلی ایجاد دود، می تواند نقص در بخش اتوماتیک نیروگاه تولید برق باشد که مانع از استفاده از رژیم مناسب برای احتراق سوخت می شود.
مشکل نیروگاه تولید برق، فقط بخشی از عیوب « کوزنتسوف» است. ویرانی زیر بنا و فقدان تکمیل گروه هواپیماها و وضعیت کلی ناوگان که در دهه2000 فاقد پول کافی برای آمادگی کامل رزمی بود به از دست رفتن بخشی از تجربیات استفاده از ناو های هواپیمابر سابق منجر شد. هم اکنون از صفر این تجربیات باید کسب شوند. اما یگانه ناو هواپیمابر روسیه طی این مدت جوان نشده است.
حل و فصل ریشه ای مشکلات « کوزنتسوف» در سال های آینده با تعمیر و مدرنیزه کردن ناو هواپیمابر رفع خواهد شد اما این کارها برای حفظ آن کافی نخواهند بود. نیروی دریایی روسیه مثل گذشته به هواپیماهایی نیاز دارد که بتوان آنها را دور از سواحل کشور — در وهله نخست برای دفاع از مرزهای آبهای ملی در قطب شمال و اقیانوس آرآم مستقر ساخت. اما برای اینکه ساخت ناو های هواپیمابر نسل جدید به واقعیت مبدل شوند ناوگان باید « دریاسالار کوزنتسوف» را حفظ و تعمیر کند. زیرا این ناو تنها منبع کادری و فناوری در این رشته برای روسیه است.
