آیا شورش نظامی در پاکستان رخ می دهد؟

آینده ی پاکستان در هفته های اخیر یعنی 29 نوامبر ، روز استعفای رئیس ستاد نیروی زمینی کشور راحیل شریف مشخص خواهد شد.
اکنون نظامیان در پاکستان تمامی مسائل امنیتی را کنترل می کنند و دولت به کارهای اقتصادی ، هماهنگی سازمان های میهنی و سیاست داخلی می پردازد که در چهارچوب آنها مجموعه ی ارتش قرار دارد. در کشور ، به نظر می رسد که همزیستی دو شریف اتفاق افتاده است، یعنی رئیس ستاد نیروهای زمینی پاکستان راحیل شریف و نخست وزیر کشور نواز شریف. ضمن اینکه راحیل در کل با نفوذ تر از نواز است. حتی یک سفر رهبر خارجی بدون دیدار با او سپری نمی شود ، حتی تا آنجا که رئیس جمهور افغانستان اشرف غنی در سفرش به پاکستان با وی ملاقات داشت.
راحیل شریف ، شاید مشهورترین رئیس ستاد نیروی زمینی در کل تاریخ پاکستان باشد. ارتش، راحیل را دوست دارد به خاطر توجه به نیاز سربازان ، توانایی هدایت کردن آنها و به خاطر شجاعت. خود راحیل شریف به کل جهان سفر کرده و ارتباطاتی با پادشاهان ، روسای جمهور، دبیر کل ها و همتاهای خود در ارگان های نظامی برقرار می کند. ارتش ، نخست وزیر را با افراد خود محاصره کرده است ، حتی نامزد مشاور امنیت که همواره به طور سنتی توسط خود نخست وزیر انتخاب می شد اینبار نظامیان به اصرار فردی را به او پیشنهاد دادند.
نبرد برای تصاحب ستاد
برعکس رتبه بندی راحیل ، شهرت نواز شریف اکنون به طور مشخص سقوط کرده است. رسانه های پاکستانی آشکارا، رشوه خواری و فساد اداری عظیم را درون نخبگان برجسته بحث و بررسی می کنند و خانواده شریف را به غصب دولت متهم می سازند و تلاش نخست وزیر برای ایجاد ارتباطات خوب با هند را با منافع تجاری چندین میلیونی خانواده شریف توضیح میدهند. اما حمایت نواز شریف در جامعه در سطح بالایی باقی مانده است ، براساس همه پرسی های اخیر تقریبا نیمی از رای دهندگان در انتخابات آینده پشت سر او (در واقع علیه قدرت نظامیان) ایستاده اند.
قابل درک است که فعالیت رئیس ستاد نیروهای زمینی و نفوذ پرقدرت وی نمی تواند نواز شریف را به وحشت بیاندازد. مسئله اصلی در حال حاضر این است که او زمام قدرت را به چه کسی خواهد داد. در واقع نخست وزیر نواز شریف چه کسی را تایید می کند چرا که با وجود از دست دادن تدریجی قدرت ، این امتیاز را برای خود حفظ کرده است.
تمامی نامزدها ، از مدت ها پیش مشخص شده اند. خود راحیل می خواهد سپهبد زبیر محمود حیات رئیس کنونی ستاد کل ، کسی که نظامی بودنش موروثی است و پیشتر مسئولیت انبار مهمات هسته ای پاکستان را برعهده داشت ، به عنوان جانشین خود ببیند. نخست وزیر نواز سپهبد جاوید اقبال رامدای ، فرمانده سپاه بهاوالپور ، نظامی برجسته روشنفکر که ارتباط تنگاتنگی با حزب خود نخست وزیر یعنی اتحادیه مسلمانان پاکستان دارد را ترجیح می دهد.
کودتای غیر ضروری
موضوع کودتای احتمالی نه تنها پاکستانی ها را نگران کرده بلکه این مسئله به شدت در کشورهمسایه یعنی هند بررسی می شود. از یک طرف در صورتی که نظامیان به قدرت برسند ارتباط دهلی نو و اسلام آباد در آینده ای نزدیک وخیم می شود و از طرف دیگر ، دودولتی از بین رفته و رژیم پاکستان با ثبات تر شده که به نفع هند است. بحث و بررسی ناتمام در خصوص کودتا بیشتر شبیه یک سریال طولانی آبکی است چرا که همه فقط حرف میزنند و در واقع هیچ اتفاقی نمی افتد. اگر راحیل تصمیم بگیرد که قدرت را تصاحب کند ، این سورپرایزی برای هیچ کس از جمله نخست وزیری که او سرنگون می کند، نیست.
مسئله ی اصلی که مانع دردست گرفتن قدرت توسط نظامیان می شود ، نبود حمایت و پشتیبانی خارجی است. طی دو کودتای قبلی ، آمریکا نیز حضور داشت. اکنون کودتا و وخیم شدن ارتباط اسلام آباد با دهلی نو و کابل برای کسی لازم نیست ،نه آمریکایی هایی که سعی دارند همزمان نفوذ خود در پاکستان را حفظ کرده و به هند نزدیک شده و ضمنا منافع خود در افغانستان را تضمین کنند ، نه چینی ها که درگیری در سازمان همکاری شانگهای را نمی خواهند ، درواقع یادداشت تفاهم های هند و پاکستان در خصوص وظایفشان پیش روی سازمان سه ماه و نیم پیش امضاء شده است.