در تاجیکستان، معرفی کتابی تحت عنوان « آسیای مرکزی: فضای دمکراسی ابریشمی» برگزار شد. این پژوهش به خودویژگی سیستم حزبی در کشورهای مابعد شوروی اختصاص دارد. عالم فصح الدینوف خبرنگار ویژه « اسپوتنیک» در این مراسم حضور داشت.
چرا کارشناسان دمکراسی در ساحل « آمودریا» را « ابریشمی» نامیدند.
کتاب منتشره در دوشنبه به بررسی سیستم های حزبی در قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان می پردازد. کارشناسان سیاسی معروف آسیای مرکزی نویسندگان این کتاب هستند. آنها با مطالعه واقعیات منطقه تصمیم گرفتند دمکراسی آنجا را « ابریشمی» بنامند. متخصصان گفتند که عبارت« ابریشمی» را از نقطه نظر سمبولیک بودن آن انتخاب کردند و اشاره ای به خودویژگی سیاسی آسیای مرکزی است.
تامرلان ابراهیموف کارشناس سیاسی قرقیزستان و رئیس مرکز پژوهش های سیاسی- —حقوقی بیشکک در این خصوص گفت: وقتی ما به تفکر در باره این موضوع پرداختیم که دمکراسی ما تا چه حد به دمکراسی کلاسیک نزدیک است، مسائل زیادی در خصوص کیفیت دمکراسی ما، سربلند کرد. از اینرو فکر کردیم درست تر خواهد بود اگر آن را « ابریشمی» بنامیم. چرا ابریشم؟ زیرا این واژه ارتباط تنگاتنگی با منطقه ما دارد — « راه ابریشم» و یا « دیپلماسی راه ابریشم» برای همه ما آشناست. دوما « ابریشمی» به گروهی از افراد نسبت داده می شود که از اتخاذ تصمیمات شدید دوری می جویند. سوما ابریشم پارچه ای زیبا و لطیف است. حرکت ما بسوی دمکراسی اغلب از راه صحیح منحرف می شود. از اینرو ابریشم — راهی نرم و حیله گر است که در مقابل تمام کشورهای آسیای مرکزی گسترده شده است».
نویسندگان کتاب به این نتیجه رسیدند که سیستم های حزبی کشورهای آسیای مرکزی از مشخصات مشترکی برخوردارند. احزاب سیاسی در کشورهای منطقه به سازمان هایی از نوع «رهبری» کشش دارند. یعنی حزب در چشم رأی دهندگان با نام یک سیاستمدار مشخص و نه پلاتفرم معین ارتباط دارد. ایدئولوژی وجود دارد، اما اغلب به شکل فرمال. در این منطقه بندرت از حقوق احزاب راست، چپ و یا مرکز گرا صحبت می شود.
سنات کوشکومبایف کارشناس سیاسی از قزاقستان در این خصوص گفت: احزاب بطور جدی از انواع کلاسیک راست، چپ و مرکز گرا کنار رفته اند که برای تشکیلات سیاسی اروپا واجب است. احزاب در کشورهای منطقه — احزابی از نوع «یک رهبر» است که به فعالیت این یا آن سیاستمدار مرتبط است».
نکته دیگری که یکی از ویژگی های تقریبا تمام کشورهای آسیای مرکزی است آن است که رهبر حزب، در مقابل انتخاب کنندگان خود وفاداری به مقامات عالی را ابراز می کند. اگر انتقادی شود خیلی محتاطانه و فقط در زمان کمپین ماقبل انتخاباتی رخ می دهد.
عبدالقانی ممدعظیموف کارشناس سیاسی تاجیک در این خصوص گفت: چرا می گوئیم « دمکراسی ابریشمی»؟ زیرا دمکراسی ما مانند دمکراسی اروپایی نیست. سیاستمداران ما هنگام بررسی مسائل « نه» نمی گویند. این امر با فرهنگ ما در ارتباط است که سعی می کنیم از مقابله خشن دوری کنیم. ما سعی می کنیم مانع از بروز درگیری بین مقامات و اپوزیسیون و احزاب سیاسی بشویم. در منطقه روند حکومت مردمی جریان دارد. اگر افرادی از لغت « دمکراسی » خوششان نمی آید، می توانند « از حکومت مردمی« استفاده کنند.
به عقیده رئیس انجمن سیاستمداران مستقل، در کشورهای آسیای مرکزی راه خاص و خودویژه بسوی دمکراسی طی می شود. آنها با استفاده از روش آزمون و خطا در این راه پیش می روند.
