ریشه سخن را به ولادیمیر ساژین، دانشمند علوم سیاسی و خاورشناس می دهیم.
علی اکبر ولایتی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی ایران و فرد با نفوذ در محافل سیاسی، پشتیبانی خود را از پروژه چینی اعلام داشت. در همین زمان، آقای ولایتی خاطرنشان کرد که ایران به دریافت تعدادی از مزایا پس از احیای جاده ابریشم توسط چین نگرش مثبتی دارد. تهران تقویت موقعیت پکن به عنوان قدرت اقتصادی را به طور کامل تایید می نماید".
ولادیمیر ساژین ادامه می دهد: در واقع، با اجرای پروژه که در چین معروف به "جاده ابریشم قرن بیست و یکم" است، جمهوری خلق چین نفوذ خود از اقیانوس آرام تا انگلیس افزایش خواهد داد. یکی از عناصر کلیدی در اجرای این طرح، راه آهن سریع‌السیراز چین به مسیر: میانمار، بنگلادش، هند، پاکستان، قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان، ایران، ترکیه، بلغارستان، رومانی، مجارستان، اتریش، آلمان، بلژیک، فرانسه، انگلستان می باشد. پروژه ای که هزینه احتمالی آن 150 میلیارد دلار می باشد، برنامه ریزی می شود در سالهای 2020- 2025 تکمیل شود. چین دیگر رسما در باره طرحهای ساخت قطعه راه آهن ارومچی — تهران با چشم انداز رسیدن به مرزهای ترکیه اعلام نمود.
جاده ابریشم جدید، اقدام خیریه نه، بلکه یک پروژه عملگرایی است که هدف اصلی آن ساده تر و دسترسی کردن معادن منطقه آسیا برای سرمایه گذاران چینی و ایجاد راحت ترین راه برای رساندن کالاهای چینی به اروپا است. این پروژه با ایجاد کمربندی از کشورهای وفادار از طریق همکاری در زمینه های تدارکات، انرژی، ساخت و ساز و فرهنگ، اهداف ترویج چین را به عنوان یک بازیگر متناسب با ایالات متحده آمریک در جهان سیاست تعفیب می کند.
از یک طرف، شرق دور و به ویژه چین، از طرف دیگر، اروپا و اتحادیه اروپا است. در وسط — کشورهایی با درآمد کم اما دارای چشم انداز نفوس خوب و ذخایر زیادی معادن، منجمله ایران واقع هستند.
جمهوری اسلامی ایران واقعا نقش غالب در آسیا غربی، منطقه مهم جهان که شامل خاور و شرق میانه، قفقاز، منطقه دریای خزر، آسیای مرکزی است ایفا می نماید. نیاز به گفتن نیست که ایران منبع قدرتمند از منابع طبیعی هیدروکربن به شمار می رود. ایران با زیرساخت های بسیار توسعه یافته که تقاطع شلوغ از مسیرهای زمینی و دریایی که شمال را با جنوب، غرب و شرق پیوند می دهد، می باشد.
بنابراین طبیعی است که ایران با اشغال موقعیت راهبردی در خاور میانه، به عنوان کشوری که می تواند نقش مهمی را در جاده ابریشم جدید بازی کند مورد نظر چین هست.
ایران، به نوبه خود، هم علاقه مند است در پروژۀ چینی فعالانه شرکت نماید. جای تعجب نیست که مقامات ایران موافقت کرده اند تا سال 2022 6 میلیارد دلار در این پروژه سرمایه گذاری کند.
در هفته های اخیر در ایران دو رویداد مهم برگزار گردیدند. 23 اوت در تهران مجمع بین المللی "کمربند اقتصادی جاده ابریشم" آغار به کار کرد. "خه سینلن" مشاور شورای دولتی جمهوری خلق چین قید کرد که ایران و چین،دارای تمدن های باستانی هستند. مبادلات نظیر میان دو کشور در طول دو هزار سال و روابط قوی دوستی و همکاری، بنیاد ساخت مشترک "کمربند اقتصادی جاده ابریشم" را پایه گذاری کردند."خه سینلن" ابراز اطمینان کرد که همکاری بین چین و ایران، به ویژه در زمینه منابع، علم و فناوری، چشم انداز وسیع دارد.
مورخ 3 سپتامبر در قزوین نشست مجمع بین المللی شهرداران شهرهای راه ابریشم که در آن مهمانان از 57 کشور حضور داشتند،به کار خود آغاز کرد. علی اکبر ولایتی در سخنرانی خود گفت که کشورش مرحله مهم ترانزیتی "جاده ابریشم" به شمار می رود. وی گفت که ایران نقش کلیدی در این پروژه بازی خواهد کند. ولایتی همچنین خاطرنشان کرد که بندر عباس و چابهار، گره های مهم برای اتصال مسیرهای دریا و زمین هستند، انتخاب ایده آل برای رسیدن به اهداف به نظر جانب چینی می رسند. و چین، به گفته آقای ولایتی، در حال حاضر بزرگترین شریک تجاری ایران است، در حالی که سیاست خارجی چین و ایران به تدریج همگرا می شود.
ایران و چین در واقع به طور قابل توجهی بر همکاری در زمینه های مختلف در طول چند ماه گذشته شدت بخشیدند. طی سفر رسمی شی جین پینگ، رئیس جمهور چین در ماه ژانویه (وی اولین رهبر سطح جهانی میباشد که پس از لغو تحریم از ایران بازدید کرد، و این گام بسیار معنی دار است)، 17 سند بین دو کشور به امضا رسیده شده بود. آنها به همکاری در زمینه های اقتصادی، صنعتی، فرهنگی و قضایی مربوط هستند.
قابل توجه است که اگر در سال 1997 روابط تجاری و اقتصادی چین و ایران 12 میلیارد دلار برآورد می شد، در 2014 ، به میزان 52 میلیارد دلار رسیده است. برای مقایسه، حجم تجارت بین ایران و روسیه در آن وقت تنها 1.6 میلیارد دلار برآورد شده بود و حجم معاملات تجاری بین ایران و کشورهای اتحادیه اروپا دو سال پیش در مجموع 10 میلیارد دلار بود. امروز حدود 100 شرکت چینی به طور فعال با شرکای ایرانی مشغول کار هستند.
برنامه در مقیاس بزرگ در جهت توسعه روابط و گسترش تجارت بین ایران و چین در 25 سال آینده برنامه ریزی شده است باید به افزایش حجم مبادلات تجاری بین دو کشور در 10 سال به 600 میلیارد دلار منجر شود.
آقای ساژین نتیجه گیری می کند: بنابراین، مشارکت تهران در طرح "جاده ابریشم" چینی،با ایجاد پیکربند جغرافیای سیاسی جدید در شرق میانه، دو کشور را نزدیک تر خواهد ساخت. و آنچنانکه در ایران می گویند، "جاده ابریشم" به " مسیر برد متقابل" تبدیل خواهد شد.
