آنالیز « دی. ان. ای» باقیمانده انسان های باستان در زاگرس (بزرگترین سلسله جبال غربی ایران) نشان داد که آنها فرق زیادی با انسان های باستانی دارند که کشاورزی را در ترکیه و اروپا رواج دادند. مشخص شد کشاورزان باستانی به گروه های متفاوت ژنتیکی تعلق داشتند.
نتایج دریافتی به درک رواج کشاورزی در دوران « نئولیت» کمک می کند.
در دوران « مزولیت» مردم شکارچی بودند. اما سپس بعضی از آنها سبک کوچ نشینی را به سکونت در یک محل ثابت تغییر دادند و به کشاورزی پرداختند. این انقلاب کشاورزی آغازگر عصر « نئولیت» بود.
در « هلال حاصلخیز» — منطقه ای در اراضی خاور میانه کنونی — کشاورزان باستانی کشت گندم و دیگر غلات را آموختند.
در قرون بعدی، جوامع کشاورزی پرورش دیگر گیاهان و اهلی کردن احشام را آموختند و بتدریج دانش خود را به جاهایی دورتر از محل اولیه سکونت خود گسترش دادند.
بعضی از متخصصان فرض می کردند که کشاورزان دوران « نئولیت» از یک گروه ژنتیک» هستند. اما آنالیز جدید و مقایسه « دی. ان. ای» نشان می دهد که در آن دوران دو گروه جداگانه از انسان های اولیه در « هلال حاصلخیز» به کشاورزی می پرداختند.
مارک توماس پروفسور تکامل ژنتیک کالج دانشگاهی لندن در مصاحبه با سایت « بی. بی.سی» در این خصوص گفت: « این نتیجه گیری بزرگترین سورپریز تحقیقات بود. ما فهمیدیم که گروه های متفاوت کشاورزان — شرقی و غربی- در « هلال حاصلخیز» به کار کشاورزی می پرداختند».
پژوهشگران این مهم را کشف کردند که کشاورزان باستانی از شرق از نظر ژنتیک شبیه ساکنان کنونی ایران، افغانستان و پاکستان بودند. زرتشتیان ایرانی از نظر ژنتیک شباهت اعجاب آوری با کشاورزان اولیه دارند.
کشاورزانی که در مناطق غربی « هلال حاصلخیز» ساکن شدند شباهت زیادی با ساکنان « ساردینی» ایتالیا دارند.
بر طبق این پژوهش ها گروه های شرقی و غربی حدود 77-46 هزار سال قبل از نظر ژنتیکی از هم جدا شدند.
یوآخیم بورگر (Joachim Burger) انسان شناس از دانشگاه « یوهان گوتنبرگ» در این خصوص گفت: « آنها کم و بیش در مناطق مشابهی زندگی می کردند اما ارتباطی با یکدیگر نداشتند».
نهایتا کشاورزی از ترکیه به اروپا گسترش یافت، هر چند تحقیقات مشخص کردند که بعضی از گروه های شکارچی — گردآورنده در شمال اروپا تا مدتی با کشاورزی مقابله می کردند.
قبلا کارهای کشاورزی طوری انجام می شد که کارایی آنها کم بود. اما نهایتا جوامع بزرگتری از انسان های باستانی به کشاورزی رو آوردند.
چنین گذار از زندگی کوچ نشینی به زندگی در یک محل ثابت چرخش بزرگی در تاریخ بشریت بود که به نقاط دائمی سکونت فرا روئید. توسعه و تکامل شهرها بنوبه خود باعث ظهور ساختارهای جدید اجتماعی مانند مالکیت، سلسله مراتب طبقاتی و اقتصاد شد.
این پژوهش ها در نشریه علمی « ساینس» منتشر شدند.
لازم به ذکر است که آنالیز « دی. ان. ای» اولین بار نیست که به کمک متخصصان و کشف اسرار دوران باستان می آید. چندی پیش در « وستی. نائوکا» تعریف کردند که یک دندان کوچک به تشخیص منشأ و خاستگاه « کوتوله » ها کمک کرد و تصورات در باره فنلاندی های « بومی» را تغییر داد.
