مصاحبه ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه با رادیو «سپوتنیک» را مورد توجه شما قرار می دهیم.
پرسش: مایلیم در باره رویدادهای چند روز اخیر در ترکیه با شما صحبت کنیم. به نظر شما دلیل وقوع این حوادث چه می تواند باشد؟ برخورد روسیه در رابطه با اعلامیه های مقامات ترکیه که می گویند آمریکا در تلاش کودتای نظامی در ترکیه دست داشته است چگونه است؟ به نظر شما، آیا می توان گفت که ناتو و یا آمریکا بطور کلی اوضاع در ترکیه را کنترل می کنند و یا بر آن تأثیر می گذارند؟
پاسخ: ما هم اکنون با توجه به قطع پروازها، بسته شدن فرودگاه ها و درگیری مسلحانه در شهرها تمام حواس خود را روی تأمین امنیت شهروندان روسیه متمرکز می کنیم که در تله ترکیه گیر افتاده اند. تعدادی به مأموریت کاری رفته اند و تعدادی برای استراحت به ترکیه سفر کرده اند.
مهمترین وظیفه ما برقراری تماس با آن شهروندان روسیه است که نتوانستند بموقع از ترکیه پرواز کنند. وظیفه دوم ما که اهمیت زیادی دارد کار با مقامات ترکیه جهت تأمین امنیت شهروندان روسیه باقی مانده در خاک ترکیه است. اینها دو وظیفه اولویت دار برای ماست.
ما هر روز درخواست ها و نامه های زیادی از شهروندان روسیه و دوستان و خویشاوندان کسانی دریافت می کنیم که در ترکیه گیر افتاده اند. بعضی از آنها در بخش ترانزیت فرودگاه مانده اند و اشخاص دیگر مدت طولانی است که در آنجا قرار دارند. ما دائما در حال بررسی تقاضاهای شهروندان روسیه هستیم. سفارت و کنسولگری روسیه نیز به تمام تقاضاهای شهروندان رسیدگی می کند.
آنچه به سوال شما در خصوص ناتو مربوط می شود، مایلم توجه شما را به این نکته جلب کنم که این رویدادها یک هفته پس از اجلاس ناتو رخ دادند.
ترکیه — عضو ناتوست، آن هم یک عضو بزرگ و فوق العاده فعال ناتو. این سوال مطرح می شود که ائتلاف یک هفته قبل از برگزاری اجلاس کجا بود؟
ساختار بزرگ نظامی — سیاسی ناتو که از همه گونه ابزاری برای کار در عرصه امنیت برخوردار است حتی کلمه ای در باره خطر احتمالی بالقوه که بتواند امنیت ترکیه و منطقه را تهدید کند بر زبان نیاورد.
پیشرفت منفی سناریوی سرنگونی دولت قانونی موجب بروز تراژدی در داخل ترکیه و بی ثباتی در کل منطقه می شد.
ناتو کجا بود؟ در حال اختراع خطر روسی! مغرورانی که به باقی چیزها فکر نکردند توجه خود را بر خطری متمرکز ساختند که خودشان اختراع کردند و بعد تصمیم گرفتند با آن مقابله کنند.
این نمونه کلاسیک جهت یابی غلط ئتلاف آتلانتیک شمالی هنگام مبارزه با خطر است.
شایان ذکر است که در فاصله اجلاس ورشو و تلاش کودتا در ترکیه، عملیات تروریستی در « نیس» فرانسه رخ داد. این وقایع پس از آن رخ دادند که روسای کشورها و اعضای ناتو جمع شدند و به بحث در باره باصطلاح خطر اختراعی خود از طرف روسیه پرداختند. این توضیح سوال شما در باره نقش ناتو در این ماجرا.
پرسش: تأثیر وخامت اوضاع در ترکیه در زمینه خطر تروریستی در کشور بر ثبات بین المللی و منطقه ای چگونه خواهد بود؟ حوادث اخیر چه تأثیری بر نقش ترکیه به عنوان یکی از کشورهای بانفوذ منطقه خواهد گذاشت؟
پاسخ: ما به این موضوع به این شکل توجه می کنیم که اوضاع در ترکیه نباید اوضاع در منطقه را بی ثبات تر کند که بدون آن هم انفجاری است. اوضاع نه فقط برای آن منطقه بلکه برای کل جهان خطرناک است. ما مشاهده می کنیم که ناآرامی ها و ارتعاشات در منطقه خاور میانه ، آفریقای شمالی، کشورهای جداگانه در منطقه خاور میانه بر زندگی ساکنان در دیگر اقصی نقاط جهان مثلا اروپا تأثیر می گذارد. مسأله مهاجران ، پناهجویان و تروریسم نیز بر سیاست داخلی هم بطور مستقیم و هم غیر مستقیم در بسیاری از کشورهای اروپایی تأثیر گذار است.
پیشرفت رویدادها در ترکیه بر طبق سناریوی منفی می توانست موجب بی ثباتی بزرگی در منطقه شود که وقوع آن جایز نیست.
پرسش: آیا زمان برگزاری دیدار دیگر گروه بین المللی حمایت از سوریه مشخص شده است؟
پاسخ: فقط می توانم بگویم که در روزهای آینده تماس های متخصصان در هر دو جهت —نظامی و سیاسی — بیشتر خواهد شد.
قعلا زود است از اجلاس گروه بین المللی حمایت از سوریه صحبت شود.
پرسش: کمتر از دو هفته پیش اجلاس ناتو در ورشو برگزار شد و سپس اجلاس شورای روسیه — ناتو در سطح سفرا برگزار گشت. ماریا ولادیمیرونا ، شما در کنفرانس مطبوعاتی کوتاه مدت هفتگی خود فرمودید که در جریان آخرین دیدار، مسکو هیچ چیز جدیدی از نمایندگان ناتو نشنید و گفتید که روسیه برای گفتگو با ائتلاف ناتو آماده است. آیا مسکو آماده است خودش مبتکر مشورت ها با ناتو در سطح بالاتری شود؟
ما مناسبات خود با ناتو را توسعه بخشیدیم و مکانیزم هایی تنظیم شده بودند و روند نزدیک شدن مواضع را تسریع بخشیدیم. ناتو بطور یکجانبه تماس ها را متوقف کرد. پس از مدتی ناتو تصمیم گرفت دوباره این تماس ها را برقرار کند. به مجرد آنکه ناتو به این فکر افتاد و آنها به توافق جامع در باره احیای گفتگو با روسیه رسیدند، ما گفتیم که مانعی در تعامل با ناتو مشاهده نمی کنیم زیرا ما این همکاری را متوقف نکردیم. تنها چیزی که ما درخواست کردیم این بود که همکاری باید بر اساس مساوی و احترام متقابل ادامه یابد. موانع دیگری مشاهده نمی کنیم.
روسیه با وجود ارزیابی مغرضانه، و به نظر ما نابسنده و غیرکافی ریاست ناتو، روسای کشورهای عضو ناتو و نظامیان و دیپلمات های این کشورها گفت که تمام این اختلافات باید از راه گفتگو و مذاکرات حل و فصل شوند.
دو سال پی درپی اعلام کردیم که قطع تماس ها اشتباه است. پس از سال 2008 وقتی همکاری و تعامل با Union of Russian People (URP) — اتحادیه مردم روسیه — برای اولین بار رخ داد از این موضوع صحبت کردیم.
پس از رویدادهای « رنگین» در اوکراین دوباره بطور یکجانبه تماس ها قطع شد. ما اینگونه اقدامات را اشتباه نامیدیم، زیرا مکانیزم همکاری گفتگو نه برای زمان صلح، بلکه بیشتر برای دوران بحران و وقتی همه چیز خراب است پایه ریزی شده بود.
چه دلیلی برای ایجاد این مکانیزم ها و استفاده از امکانات مربوطه برای انجام تماس های مستقیم بین نظامیان ، برقراری خط مستقیم تماس و غیره وجود داشت؟ همه این کارها برای اوضاع بحرانی ، برای شرایطی در نظرگرفته شده بود که اقدامات یکی از طرفین برای دیگری قابل درک نیست و اوضاع نگران کننده است. حرف های ما را نشنیدند و همه چیز منجمد شد.
در عین حال اگر اصولا پای روسیه به این ماجرا کشانده نمی شد، می شد تا حدی به منطقی بودن کارها باور کرد اما اوضاع به شکل دیگری پیشرفت کرد. از یکسو همکاری با روسیه بطور کامل به حال انجماد درآمد و از سوی دیگر در ملاء عام، تقریبا هر روز صدها اتهام خطاب به روسیه مطرح شد. به چه شکلی ما باید همکاری را توسعه بخشیم؟ این سوال باید از آنها و نه از ما پرسیده شود.
پرسش: در چارچوب اجلاس ناتو آناتولی شالار وزیر دفاع ملداوی از ائتلاف خواست به خروج واحدهای روسیه از اراضی « پردنسترویه» کمک کند. بعلاوه وزیر ملداوی پیشنهاد کرد در سال 2019 در آنجا مانور ناتو برگزار شود. نظر شما در باره اینگونه اعلامیه ها و پیشنهادها چیست؟ روسیه بطور کلی نسبت به نمایش نزدیک شدن ائتلاف با کشورهایی مانند گرجستان که مثل افغانستان، دومین روز اجلاس ناتو در ورشو به آنها اختصاص داشت و شرکت تمام و کمال کشورهایی مانند سوئد و فنلاند در این اجلاس چگونه برخورد می کند؟
پاسخ: ما معتقدیم که گسترش ناتو و نزدیک شدن آن به مرزهای روسیه برای ثبات اروپا خطرناک است. در اینجا نیازی به جستجوی جملاتی نیست که بتواند عملیات و گام های مشخص ناتو را استتار کند و نیازی به فرمولبندی زیبا و پر طمطراق نیست.
باید هر چیزی آنطور که هست نامیده شود- نزدیک شدن ساختار ناتو به مرزهای روسیه. به نظر من ناتویی ها آشکارا و بطور مشخص در سال های اخیر از این موضوع صحبت می کنند. یعنی آنها خودشان خطر روسیه را اختراع کردند و بدین شکل می خواهند به مقابله با آن بپردازند.
ائتلاف ناتو بدنبال «رد پای» غلطی می گردد. اقدامات ناتو برای ما ناخوشایند است، اما برای خود اعضای ناتو خطرناک تر است. کشورهایی که از نوعی « خطر روسیه» و «حمله احتمالی روسیه» دنباله روی می کنند، متوجه نیستند که در واقع چه چیزی برای منطقه خطرناک است.
