ترکیه تلاش دارد شرایط و روابط خود را به قبل از زمان انقلاب ها در کشورهای عربی برگرداند. زمانی که رابطه ای بسیار صمیمی با اسرائیل و سوریه داشت و روسیه بزرگترین شریک تجاری این کشور به حساب می آمد.
ماجرای کشتی مرمره و درگیری میان ترکیه و اسرائیل برای رساندن کمک به غزه نیز از همین جا نشات گرفت که ترکیه تلاش داشت خود را به عنوان حامی مسلمانان فلسطینی نشان دهد.
در همان زمان ترکیه با تصور اینکه رهبر سوریه مانند رهبران لیبی و تونس و مصر با اولین تلنگر از مسئولیت شانه خالی خواهد کرد اخوان المسلمین سوریه که جزو فعالترین تشکیلات اخوانی در کنار تشکیلات اخوان در مصر و اردن بودند را حمایت کرد تا در سوریه (در آن زمان روابطی بسیار صمیمی با ترکیه داشت) دست به شورش مسلحانه بزنند و از تسهیلاتی که دمشق برای اتباع ترکیه و دیگر کشورهای عرب برای ورود بدون ویزا به سوریه فراهم کرده بود سوء استفاده کرد و تعداد زیادی جنگجو را از ترکیه به سمت سوریه سرازیر کرد تا پشتوانه اخوان المسلمین سوریه در جنگ بر علیه نظام حاکم باشند.
مساله ای که ترکیه و همپیمانان آن در این مورد یعنی کشورهای عرب حوزه خلیج فارس پیش بینی نمی کردند مقاومت بشار الاسد و حمایت سرسختانه و پیش بینی نشده ایران تحریم شده و همپیمانانش از حکومت دمشق بود، امری که همه نقشه ها را به هم زد، نقشه هایی که بر اساس آن جنگ سوریه باید طی 3 ماه به پایان می رسید.
دومین بد بیاری ای که ائتلاف وابسته به ترکیه آورد تغییر سیاست روسیه از سازش با غرب به رویارویی با غرب در دوره دوم ریاست جمهوری آقای پوتین بود.
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی روسیه با شرایط اسفبار اقتصادی مواجه بود که حتی بوریس یلتسن رئیس جمهوری وقت روسیه وقتی دید نمی تواند برای کشور خود کاری کند این کشور را به امان خدا در دست آقای پوتین (نخست وزیر وقت) رها کرد و استعفا داد. آقای پوتین برای نجات روسیه از فروپاشی مجبور بود عمده توجه خود را به داخل معطوف کند و از تلاش های غرب در تصرف مناطقی که قبلا حوزه نفوذ روسیه به حساب می آمد تا مدتی چشم پوشی کند. پس از اینکه توانست روسیه را از فروپاشی نجات دهد آقای پوتین به غربی ها یادآوری کرد که حوزه نفوذ خود را باید به خطوط قبلی توافق شده برگردانند و روسیه یک بار دیگر به عنوان ابرقدرت جهانی رو در روی ایالات متحده ایستاد و ماجرای اکراین شروع همان رویارویی بود. سوریه نیز دومین همپیمان سنتی روسیه بود که غربی ها تلاش داشتند از حوزه نفوذ روسیه خارج کنند و به همین دلیل روسیه اینبار و بر اساس توافقات نظامی قبلی با این کشور با قدرت نظامی وارد عمل شد تا به همه بفهماند شرایط بازی عوض شده و هر طرف باید به جایگاه قبلی خود برگردد.
ترکیه متصور بود که با سرنگونی هواپیمای روسی یا روسیه را وادار به درگیری و بالطبع ناتو را وادار به حمایت از خود خواهد کرد یا اینکه جنگنده های روسی را وادار به عقب نشینی هوایی خواهد کرد.
اینجا نیز ترکیه دچار محاسبه اشتباه استراتژیک شد. روسیه نه فقط عقب نشینی نکرد بلکه با وارد کردن موشک های ضد هوایی اس 400 و جنگنده های نسل پنجم و مستقر کردن کشتی های جنگی خود در آب های مدیترانه ترکیه و ناتو را وادار به عقب نشینی کرد وبه همه فهماند با کسی شوخی ندارد، این هواپیماهای ترکیه بودند که از آن پس دیگر جرئت پرواز در حریم هوایی سوریه را نداشتند.
روسیه همچنین به جای برخورد مستقیم نظامی از سلاح تحریم های اقتصادی بر علیه ترکیه استفاده کرد و کمر اقتصاد ترکیه را شکست بگونه ای که امسال در فصل گردشگری عمده هتل های ترکیه به التماس افتاده اند به هر قیمتی شده مشتری پیدا کنند تا از ورشکستگی نجات یابند و محصولات کشاورزی و کالاهای ترکیه که قبلا به روسیه صادر می شد روی زمین مانده و موجب نارضایتی کشاورزان و صنعتگران که حامیان عمده حزب عدالت وتوسعه می باشند گردید.
از سوی دیگر پیش بینی روسیه در مورد ناتو و کشورهای غربی کاملا صحیح بود. شرایط سیاسی و اقتصادی آنها به هیچ وجه ایجاب نمی کند که از ترکیه حمایت کنند و به همین دلیل همه پشت ترکیه را خالی کردند و ترکیه مجبور شد برای فشار بر آنها مرز های خود را برای خروج پناهنده ها به اوروپا خالی کند که همین ماجرا هم منجر به نوعی دیگر از انزجار نسبت به ترکیه شد.
طی چند هفته اخیر نیز اخباری در مورد فرستادن هیات های محرمانه از طرف ترکیه به سوریه جهت گفتگو و مصالحه با دولت سوریه درز کرده، اما هنوز مشخص نیست که سوریه به یک عذرخواهی اردوغان از اسد اکتفا کند یا نه.
به هر حال این حرکت ترکیه نشان می دهد که جبهه مقابل حکومت سوریه از هم پاشیده و دیر یا زود بازیگر کلیدی این جبهه از جبهه جنگ خارج خواهد شد و عربستان سعودی همانگونه که امروزه پس از خروج امارات و مراکش و دیگر کشورهای همپیمان از ائتلاف یمن در جنگ تنها مانده در سوریه نیز تنها خواهد ماند و باید تصمیم بگیرد که یک تنه می خواهد همه این جنگ ها را ادامه دهد یا اینکه این کشور هم دست به مصالحه خواهد زد و از دیگران عذرخواهی کند.
