نمایندگان مرزبانی تاجیکستان تشریح کردند که یگانهای این نهاد در مرز تاجیک — اقغان با ادغام فارغ التحصیللان مدرسه عالی مرزبانی و رزمجویان جوان احضار شده زیر پرچمی که در مراکز تعلیمی دوره دیدند، تقویت شدند. در پایتخت تاجیکستان، افزایش تعداد نیرو در مرز، با تهدید فزایند از سوی قاچاقبران مواد مخدر و افراط گرایان باصطلاح اسلامی توجیح و مرتبط می سازند. در سال جاری 60 مورد نقض رژیم حفاظت مرز از جمله تلاش رخنه مسلحانه، از طرف نیروی مرزبانی تاجیکی، دیگر ثبت شده است. به عقیده تحلیلگران، تقویت نیروی مرزبانی در چنین وضع، منطقی به نظر می رسد. هم زمان، در دشنبه، در جمع تحلیلگران بر آن توجه دارند که اولین دفعه نیست که مقامات کشور به تدابیر افزایش تراکم حفاظت مرز جنوبی خود اقدام می کند. چندی قبل، مقامات کشور از یگانهای ویژه ارتش تاجیکی کار گرفته خط دوم حفاظت را ایجاد کرده بودند.
شنوندگان محترم،
در اینجا ریشه سخن را به جمشید ممدجانوف، کارشناس گروه تحلیلی آسیای مرکزی می دهیم.
" در دو — سه سال اخیر، در تاجیکستان با کمک و یاری کشورهای دوست، بیش از 10 پاسگاه مرزی با 50 الی 70 مرزبان در هر کدام، ساخته شده است. غیر از این، نیروی مرزبانی از یگانهای ویژه ارتش که ضربتی به مدد پاسگاه ها میرسند، کار می گیرند. ارزش دارد به ایجاد خط دوم دفاع که در آن از یگانهای وزارت دفاع استفاده می شود، اشاره کرد. در نهایت، نیروهای کلیدی، اقدام به تجدید کردن تجربه همکاری مشترک با اهالی مرزنشین کردند که ساکنین محل، خودشان از آمدن واردین ناشناس خبر می دهند و آنها زیر کنترل گرفته می شوند. در حقیقت،امروز، کار دستجات داوطلبان از سر گرفته می شود. "
طول مرز تاجیک — افغان 1344 کیلومتر می باشد. در زمان شوروی، 25 هزار نظامی و مرزبان از سرحد با حمایت نیروی هوایی حفاظت می کردند. بعد از متلاشی شدن شوروی، مسئولیت حفظ سرحد جنوبی تاجیکستان بر عهده گروه نیروی مرزبانی روسیه بود. امروز، نزدیک به 11 سال است که آرامی در رودخانه پنج بر دوش مرزبانان تاجیک هست. ترکیب افسری مرزبانان، فارغ التحصیلان دانشکده نظامی روسیه و قزاقستان تشکیل می دهند. به نظر متفق القول کارمندان نظامی و تحلیلگران، ظرفیت پرسنلی، مشکلاتی ندارد. جای خلاء، عدم موجودی تجهیزات نظامی است.جمشید ممدجانوف، کارشناس امور امنیتی سخن خود را ادامه می دهد:
" تقویت پرسنل نیروی مرزبانی تاجیکی با مشکلات مواجه نیست. کار بغرَنجی، تجدید مجهز کردن است. نیروی مرزبانی تاجیکی به تجهیزات معاصر و مدرن که می تواند مسائل زیاد حل کرده حفاطت سرحد را در طول ساحل رودخانه پنج تأمین کند، نیاز دارد. مرزبانان تاجیکی به وسائل دیدبانی پیشگیری راداری ، نور افکن، دستگاه های ثبت لرزه، پهپادها و عناوین دیگر تجهیزات ویژه نیاز دارند. طیف وسائل فنی که مرزبانان به آن نیاز دارند، بسیار وسیع است. متفقین ما از سازمان پیمان امنیت جمعی و نمایندگان اتحادیه اروپا، مقداری از این تجهیزات را در اختیار ما گذاشتند. ولی، این، نیازهای ما را پوشش نمی کند. از طرف دیگر، وضع در آن سوی مرز روز به روز بعدتر می شود".
طبق داده های سازمان ملل، تاجیکستان، یکی از فقیرترین جمهوری ها در اراضی پساشوروی می باشد. هم زمان، این جمهوری، پیچیده ترین سرحدات با همسایگان خود دارد. رودخانه پنج، بالفعل، خطی بین ثبات و هرج و مرج می باشد. طبق برآورد تحلیلگران، امروز در ولایات شمالی افغانستان، چند هزار شبه نظامیان گروهکهای گوناگون افراطگرای مذهبی جمع شدند. خدابردی خلقنازاروف، رئیس مرکز تحقیقات راهبردی ریاست جمهوری تاجیکستان به رادیو اسپوتنیک نظر خود را چنین بیان کرد:
" طبق برآورد کارشناسان، در استانهای شمالی افغانستان حدود 5 هزار گروهکهای گوناگون موجود هست. خشبختانه، آنها پراکنده اند و با سهولت آسیب پذیرند."
کارشناسان عقیده دارند که در تابستان امسال، رخنه یا درگیریهای جدی در مرز بعید است. اما، در هر حال، نیروهای مرزبانی و ارتشی باید بعدترین وضع را پیوسته در نظر داشته و آماده جنگ باشد. در ضمن، در صورت تشدد وضع در سرحدات جنوبی، تاجیکستان می تواند بر نیروی پایگاه نظامی 201 روسیه که در این جمهوری مستقر است و یگانهای واکنش سریع سازمان پیمان امنیت جمعی تکیه شود.
