مطابق با اطلاعات پژوهشگران مسائل مهاجرت کاری در تاجیکستان، سالانه حدود 12 هزار شهروند تاجیکستان با روس ها ازدواج می کنند. به گفته کارشناسان انگیزه ها متفاوت اند. تعدادی را عشق به دفتر ثبت ازدواج می کشاند و تعدادی به دلیل انگیزه های خودخواهانه مهر ازدواج را توی شناسنامه خود می زنند. عالم فصح الدینوف خبرنگار « سپوتنیک» در تاجیکستان در این خصوص گزارش می دهد.
سالانه بیش از 500 هزار نفر از شهروندان تاجیکستان برای کار و زندگی به روسیه می روند. تعدادی بطور موقت کشور خود را ترک می کنند و پس از مدتی به وطن خود برمی گردند. اما هستند کسانی که مدت طولانی در روسیه باقی می مانند. جوانانی که قصد تشکیل خانواده در روسیه دارند از آن جمله اند.
رحمان اولماسوف رئیس انستیتوی علمی — پژوهشی وابسته به دانشگاه اسلاوی روسیه — تاجیکستان در این خصوص گفت: هر سال 12 هزار تاجیک با زنان روس ازدواج می کنند و تشکیل خانواده می دهند. دلایل متفاوت هستند که مهمترین آنها امکان نزدیک شدن هر چه بیشتر به روسیه است. آنها از این راه می توانند شهروندی روسیه را دریافت کنند و از امکان بلامانع یافتن کار برخوردار شوند و با ازدواج امنیت شخصی خود و خانواده خود را تأمین کنند».
به عقیده اولماسوف نویسنده چندین کتاب در باره مسائل مهاجرت، در این اواخر والدین دامادهای تاجیک ازدواج با دختران روس را قبول می کنند و بعضی ها حتی در برگزاری مراسم عروسی به پسران خود کمک می کنند.
— اغلب اتفاق می افتد که مرد تاجیک همسر روس خود را به خانه خود می برد. نکته جالب تر این است که والدین او مخالفتی با ازدواج پسرشان با یک روس ابراز نمی کنند. اگر قبلا اکیدا مخالف چنین ازدواجی بودند، حالا تصویر کاملا دیگری در این زمینه شکل می گیرد. آنها می گویند اگر دختر شایسته باشد ازدواج کن و ما آن را به عنوان عروس خود قبول خواهیم کرد. حتی اتفاق می افتد که والدین داماد به روسیه می روند تا مراسم عروسی را برگزار کنند. یک شرکت تاجیکی در مسکو می شناسم که به برگزاری مراسم عروسی کمک می کند از جمله وقتی مرد تاجیک با دختر غیر تاجیک ازدواج می کند».
رئیس انستیتوی علمی — پژوهشی مهاجرت تاجیکستان حقایق مربوط به ازدواج های موقت را نفی نمی کند. مهاجران کاری به دلیل انگیزه های خودخواهانه و برای دریافت شهروندی روسیه و یا امتیازات دیگر، در روسیه با زنان ودختران روس ازدواج می کنند که اغلب این نوع ازدواج ها موقت است. در این اواخر به گفته کارشناس تاجیک این گونه موارد زیاد شده اند. جوانان تاجیک تشکیل خانواده قانونی بدون هر گونه تعهدی را ترجیح می دهند.
— قبلا مواردی مشاهده می شد که مردان جوان تاجیک با زنان مسن ازدواج می کردند تا اقامت خود در روسیه را قانونی کنند. اما حالا همه چیز تغییر کرده است. مهاجران با دختران جوان ازدواج می کنند و خانواده جدید را تشکیل می دهند».
کارشناسان متذکر می شوند که ازدواج های تاجیک ها در روسیه علاوه بر نکات مثبت ، جنبه های منفی هم دارد. این نکات منفی بیشتر در کشور زاد و بومی آنها محسوس است تا در روسیه. دختران تاجیک در بعضی از نواحی کشور نمی توانند برای خود شوهر پیدا کنند. زیرا بسیاری از جوانان در روسیه تشکیل خانواده داده اند.
— تاجیکستان با مسأله «زیادی عروس» روبرو می شود. اگر قبلا دختران تاجیک در سن 17-16 سال به خانه شوهر می رفتند ، حالا سن آنها به 22 سال نزدیک می شود. اگر وضع به این ترتیب ادامه یابد سن ازدواج آنها به 25 سال خواهد رسید که این امر بر وضعیت دموگرافیکی تأثیر خواهد گذاشت».
یک واقعیت دیگر که کارشناسان به آن توجه نشان دادند این است که مهاجران تاجیک با وجود داشتن خانواده در تاجیکستان در روسیه هم تشکیل خانواده می دهند. شایان ذکر است که ازدواج در تاجیکستان اغلب در دفتر ثبت ازدواج به ثبت نمی رسد و بر اساس اصول دینی — نکاح- برگزار می شود. بدین ترتیب مهاجری که در روسیه تشکیل خانواده داده است مرد دو زنه می شود. اغلب مهاجر از واگذاری کمک مالی به زن تاجیک خود خودداری می ورزد. زن تاجیک که گواهی ازدواج ندارد بی دفاع است.
کارولینا کلوچفکایا پژوهشگر لهستانی مسائل مهاجرت تاجیکستان در مصاحبه با رادیو « سپوتیک» گفت: اگر در زمان شوروی ثبت ازدواج در دفتر ثبت ازدواج ضروری بود، حالا ازدواج بر اساس موازین اسلامی — نکاح- برگزار می شود. اگر گواهی ازدواج وجود نداشته باشد مسائل زیادی در رابطه با دریافت کمک برای کودکان بروز می کند و پدر از قبول فرزند خود خودداری خواهد ورزید. زن بدون داشتن گواهی ازدواج نمی تواند سهمی از دارایی شوهر را به نام خود کند».
مدافعان حقوق بشر در تاجیکستان، بارها از جوانان تاجیک خواستند در مقابل خانواده خود ، در هر جایی که که تشکیل خانواده بدهند مسئول باشند. شخصیت های اجتماعی فراخواندند که فقط یک خانواده تشکیل بدهند و زندگی زنان و کودکان را خراب نکنند. نمایندگان انجمن مهاجران تاجیک در روسیه نیز اینگونه کارهای اطلاعاتی را پیش می برند. متخصصان امیدوارند که با گذشت زمان تلاش های آنها به ثمر بنشیند.
