مسلمانان روسیه سالگرد گرویدن بولغارهای ولگا به اسلام در قرن دهم را جشن گرفتند. مجتمع تاریخی — باستان شناسی که در ساحل چپ خوش منظره رود ولگا قرار دارد با شرکت فعال مینتیمر شایمییف اولین رئیس جمهور تاتارستان ساخته شد. زمانی پایتخت کشور « بولغار» در آنجا برپا بود. چندی پیش، اولین سنگ بنای آکادمی اسلامی بولغار — مرکز آموزشی — روشنگری اسلام سنتی بنا گذاشته شد.
در کپسول نقره ای — فراخوان به دوستی بین ملل به زبان های تاتاری، روسی و انگلیسی و عربی نوشته شده است. این پیام را در سنگ بنایی جا دادند که اولین سنگ پایه آکادمی اسلامی در روسیه است. روسای جمهور قبلی و کنونی تاتارستان، نمایندگان روحانیت، ارتدکس و اسلام در این مراسم شرکت داشتند. ساخت این آکادمی یک گام مهم برای منطقه و کشور است.
رستم مینیخانوف رئیس جمهور تاتارستان در این خصوص گفت: ما می خواهیم در کشور اینگونه مجتمع ها وجودداشته باشند — جاهایی که نمایندگان انواع ملیت های در صلح و توافق در کنار هم زندگی می کنند. هم اکنون جهان با دوران سختی روبروست به ویژه آنچه با اسلام مرتبط است. از اینرو ما با تدابیر نمونه وار خود باید نشان بدهیم که می توان در صلح و توافق در کنار هم زندگی کرد».
نماز جمعه در میان ویرانه های مسجد جامع برگزار شد. به عقیده آنها این مثل رفتن به حج است. بولغار باستانی در محل جاری شدن رود « کاما» به « ولگا» قرار دارد و برای مسلمانان روسیه بدون شک یک جای مقدس است. مرکز معنوی اسلام سنتی در آنجا قرار دارد.
آکادمی در جای دانشگاه باستانی «دارالعلوم» ساخته خواهد شد که تقریبا 5 هزار سال پیش در آنجا برپا بود. در آن زمان این مرکز آموزشی که توسط یعقوب ابن نقمان گشایش یافت یکی از معتبرترین مراکز علمی بین المللی بود.
در روسیه مدرسه و انستیتوی اسلامی وجود دارد اما مسلمانان برای تحصیلات عالی مجبور بودند به کشورهای خارج بروند.
مینتیمر شایمییف مشاور دولتی جمهوری تاتارستان در این خصوص گفت: در این آکادمی تمام مقررات وموازین طرز زندگی مسلمانان فدراسیون روسیه در یک کشور کثیرالمله طرحریزی خواهد شد».
مینتیمر شایمییف اولین رئیس جمهور تاتارستان الهام بخش این پروژه بود و علیشیر عثمانوف تاجر و حامی مشهور به اجرای این طرح مساعدت خواهد کرد. آنها این پروژه را ادای سهم در احیای معنوی مذهب حنفی یکی از جریان های اسلامی می دانند که در تاتارستان رواج دارد.
— مذهب حنفی برای ملت ما و اجداد ما بهترین جریان اسلام است. این مذهب شکیبایی را تبلیغ می کند به ویژه که جمهوری ما کثیرالمله است. هیچ کس نگاه کج به دیگری نمی اندازد. مهم آن است که دلیلی برای اینگونه رفتار به وجود نیاید».
کلیسای ابراهیم مقدس ارتدکس در « بولغار» در آنسوی خیابان، روبروی مسجد قرار دارد. کشیش سرافیم پیشوای آن- نظامی سابق که پای خود را در جنگ با شبه نظامیان چچن از دست داد — همه را به صلح بین ادیان فرامی خواند که محل قرار داشتن کلیسا و مسجد روبروی یکدیگر بخودی خود یک نمونه گویاست.
کشیش سرافیم کارپوخین مشاور پیشوای کلیسای اسپاسکی در امور میسیونری تاتارستان در این خصوص گفت: در زمان گرویدن بولغار ولگا به اسلام، مسیحیان در آنجا زندگی می کردند که باستان شناسان در حال پیدا کردن وسایل آن دوران هستند. درگیری به دلیل دینی بین آنها درنگرفته بود».
بولغار یک جامعه چند فرهنگی و چند مذهبی بود. در حفاری ها، وسایلی متعلق به بالکان، اسکاندیناوی ، چین و ایران پیدا شده اند. آنها قرنها در همسایگی یکدیگر زیستند که به شکوفایی هنر و صنایع دستی در بین این اقوام انجامید. در آنجا اولین سکه ها در اردوی طلایی ضرب شد و اولین لوله کشی آب در منطقه انجام شد.
در « بولغار» نمایندگان تمام ادیان مشهور آنزمان در کار هم می زیستند. خان های محلی 2 ماه مه سال 922 میلادی از خلیفه « بولغار» تقاضای حمایت کردند. احمد ابن فدلان سفیر بغداد در باره این تاریخ مشهور به تفصیل در کتاب خاطرات خود تعریف کرده است. کاروانی که مذهب جدید را از بغداد آورد، با سکه های طلا و نقره، سکه باران شد و خان آلمیش بولغاری کنار دروازه بولغار به استقبال کاروان رفت. بولغارها به اسلام گرویدند و رفتار محترمانه ای هم نسبت به ادیان دیگر داشتند.
آیرات صدیقوف رئیس کرسی باستان شناسی و قوم شناسی دانشگاه فدرال قازان در این خصوص گفت: ما خبری از درگیری و جنگ بر اساس مذهبی نداریم. قرن ها ادیان همزیستی مسالمت آمیزی داشتند. درگیری های معیشتی اتفاق می افتادند اما آنها به مقابله در سطح دولتی نمی رسیدند».
مقابله با افراط گرایی — مهمترین هدف روحانیون در آکادمی جدید اسلامی است. بولغار همانا چنین چیزی را آموزش می دهد. در کشوری که بولغار پایتختش بود قرنهاست جزئی از تاریخ شده است سنن همزیستی مسالمت آمیز همیشه جاویدان است.
