روزنامه های ژاپن خبر دادند که آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در ماه مارس 2015 هنگام ملاقات با نخست وزیر ژاپن شینزو آبه پیشنهاد ورود به ناتو را مطرح کرده است. اما آبه ضمن رد کردن پیشنهاد گفت که این بحث می تواند مذاکرات روسیه — ژاپن در خصوص مناطق شمالی را به بن بست بکشاند.
همانطور که می دانیم ژاپن عضو ائتلاف شمالی نیست، اگرچه به برنامه «شراکت جهانی» با ناتو وارد می شود. به همین خاطر روزنامه ها گفته اند که احتمال به تحقق پیوستن پیشنهاد آنگلا مرکل بسیار کم است. با این حال دلیل طرح این پیشنهاد از سوی آلمان اتفاقی نبوده، زیرا در آستانه مذاکرات نخست وزیر ژاپن با ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه این صحبت ها را طرح کرد است. دیمیتری استرلتسوف کارشناس روابط روسیه — ژاپن و استاد دانشگاه روابط بین الملل مسکو در این رابطه می گوید: «ورود ژاپن به ناتو امکان پذیر نیست. ژاپن از نظر جغرافیایی متعلق به بلوک آنتلانتیک شمالی نیست و در قانون اساسی کشور نیز محدودیت هایی برای ورود به بلوک نظامی دارد. من فکر می کنم که طرح این پیشنهاد به ژاپن بیشتر جنبه تحریک آمیز داشته است تا دیدار آبه با رییس جمهور پوتین در سوچی را تحت تاثیر قرار بدهد. همه می دانند که روسیه با ناتو مخالف است و شاید این پیشنهاد ابزاری برای فشار بر مسکو و جلوگیری از توافقات بین روسیه و چین بوده، زیرا سال 2016 در روابط دو کشور انتظار بهترین دستاوردها را دارند»
نخست وزیر ژاپن در دیدار با مونیو سوزوکی عضو سابق اتاق نمایندگان فرصت های جدید برای مسکو و توکیو را مطرح کرد زیرا امریکا اکنون مشغول انتخابات ریاست جمهوری است و ممکن است مواضعش در ژاپن تضعیف شود. به اعتقاد دیمیتری استرلتسوف همین مساله باعث می شود که نخست وزیر ژاپن در تصمیم خود تردید بیشتری داشته باشد. وی در ادامه توضیح می دهد: «در سال جدید امریکا رییس جمهور جدید انتخاب می کند که احتمالا مواضع خارجی سخت تری نسبت به روسیه اتخاذ خواهد کرد. انتخابات مجلس ژاپن هم زیاد دور نیست، نخست وزیر ژاپن در تصمیمات خود این موضوع را در نظر می گیرد. در عین حال ژاپن با امضای شراکت ترانس — اقیانوس آرام و تصویب پاکت لوایج امنیت ملی وفاداری خود را به اتحادیه امریکا — ژآپن نشان داده است و تا حد زیادی زیر فشار ایالات متحده امریکا قرار دارد.
به همین خاطر در شرایط کنونی واشنگتن نمی تواند به راحتی ژاپن را سرزنش کند. نخست وزیر ژاپن امروز فرصت های زیادی برای مانور و یا تصمیمات صلح آمیز دارد. شاید این فرصت ها در مذاکرات سوچی نیز مطرح شوند».
ژاپن روی چه چیز حساب می کند؟ به اعتقاد دیمیتری استرلتسوف تسویه حساب سیاسی از فاکتورهای مورد استفاده در چین است.
استرلتسوف می گوید: «ژاپن روی این مساله حساب می کند که روسیه هنوز از چین ناامید نشده، اما تا حدی دلسردی در روابط به وجود آمده و این دلسردی به خاطر حمایت نه چندان زیاد از تامین مالی برخی پروژه هاست. روسیه امروز با تنوع سیاست در شرق روبرو شده و توکیو روی تلاش های مسکو برای توسعه شرکایش حساب می کند. به ویژه اینکه ژاپن واقعا می توانست در حمایت مالی، تخصیص اعتبار، کمک در بخش فناوری و شروع پروژه های جدید سود قابل توجهی نصیب روسیه کند.
موضوع دوم عامل غرب است. توکیو سعی دارد که مسکو را متقاعد نماید تا ژاپن تبدیل به پلی برای عادی سازی روابط روسیه و غرب شده، پیامدهای منفی سیاست تحریم را رفع کند. آیا روسیه در مذاکرات برای توافق صلح آمیز حاضر به عقب نشینی هست؟ قطعا نیست. ژاپن موضع محافظه کارانه را ترجیح می دهد و روی فرمول اعطای چهار جزیره مانور می دهد. به همین خاطر باید دید که ژاپن برای چه پیشنهاداتی خود را حاضر کرده.
کارشناس روس معتقد است که به هر صورت در این مذاکرات گام های مثبتی برداشته می شود و دیدار آبِ به طور کل مناسبات روسیه — ژاپن را بهتر می کند.
