گزارش و تحلیل

تلاش های پشت پرده برای حل اختلافات ایران و عربستان سعودی

© REUTERS / Faisal Al NasserМусульмане читают Коран во время рамадана
Мусульмане читают Коран во время рамадана - اسپوتنیک ایران
اشتراک
وقتی آقای محمد مرسی رئیس جمهوری برکنار شده مصر خواهان نشست ایران – عربستان سعودی – ترکیه و مصر برای حل مشکلات خاورمیانه شد برخی وی را به مسخره گرفتند اما واقعیت غیر قابل انکار این است که تا وقتی ایران و عربستان سعودی و ترکیه با هم کنار نیایند هیچ امیدی به حل بحرانهای خاورمیانه نیست.

البته در آن زمان برخی مخصوصا غربی ها هم معتقد بودند تا اسرائیل هم وسط نباشد باز هم مشکلات حل نمی شود چون سر نخ تک تک جنگ ها و مشکلات در منطقه به نحوی به اسرائیل هم می رسد.

به هر حال امروزه اختلافات شدید میان ایران و عربستان سعودی را می توان اساس شعبه ور شدن جنگ ها در منطقه خاورمیانه دانست و تا زمانی که این اختلافات حل نشود قطعا هیچ راه حلی برای بحران خاورمیانه متصور نمی باشد.

تا زمانی که ایران در تحریم بود عربستان سعودی و همپیمانان آن امید داشتند با استفاده از شرایط تحریم ایران این کشور را  به همراه همپیمانانش از صحنه معادلات منطقه خارج کنند. برخی حتی معتقد هستند که این ماموریت توسط ایالات متحده و کشورهای غربی به عهده آنها سپرده شد. اما پس از پنج سال تلاش نافرجام (بنده از زمان شروع جنگ سوریه حساب می کنم) و با توجه به اینکه ایران و همپیمانانش نه فقط تضعیف نشدند بلکه قویتر هم شدند و همچنین با توجه به اینکه بیم تغییر جهت ایران از سیاست اصرار بر عدم ساخت تسلیحات هسته ای به ساخت تسلیحات هسته ای تغییر یابد می رفت ، کشورهای غربی به این نتیجه رسیدند که ادامه این روند امکان پذیر نمی باشد و باید به نحوی با ایران کنار آمد. اصل دلیل اینکه آمریکا پذیرفت که پای میز مذاکرات امتیازاتی (هر چند ظاهری) به ایران بدهد این بود که ایران دیگر از مرحله اولیه گذشته بود و امکان بازگشتی وجود نداشت. ایران هم به انواع و اقسام فناوری های عالی و هسته ای دسترسی پیدا کرده بود و هم فناوری ساخت تسلیحات هوا فضا مخصوصا موشکی آن پیشرفته شده بود و در صورتی که می خواستند با ایران وارد جنگ شوند ایران توانایی آسیب رساندن به همپیمانان آنها و منافع استراتژیک آنها را داشت.

اما در مقابل عربستان سعودی و اسرائیل اصرار داشتند که فرصت بیشتری به آنها داده شود و در نهایت عربستان سعودی به دلیل ناراحتی از توافق ایران با 1+5 و احتمال توافقات پشت پرده میان ایران و این کشورها به اشکال مختلف تلاش کرد با ایران درگیر شود تا توافق را به هم بزند و در نهایت کار به قطع رابطه دو کشور و شعله ور شدن آتش جنگ ها در منطقه انجامید.

با اینکه ایران توافقاتی با کشورهای غربی انجام نداده بود اما رفتار دیپلماسی نرم ایران در قبال دیپلماسی تند عربستان سعودی در سطح بین المللی جواب داد و ایرانی ها توانستند نظر اکثر کشورهای جهان را به سمت نظرات خود نزدیک کنند و شاهد آن بودیم که در سوریه عملا طرح ایران و روسیه برای صلح توسط سازمان ملل تصویب شد همچنین در عراق نیز همپیمانان ایران بر علیه داعش به پیروزی رسیدند در یمن نیز فشار های بین المللی بر علیه عربستان سعودی روز به روز افزایش می یابد و به این ترتیب این کشور مجبور خواهد بود به گفتگو های صلح با انصار الله تن بدهد.

امروزه عربستان سعودی از همه طرف در فشار است تا بر سر میز مذاکره با ایران بنشیند اما مشکل ایجانست که مسئولین این کشور احساس می کنند هیچ ابزاری برای فشار بر ایران پای میز مذاکرات ندارند و به این دلیل از نشستن پای میز مذاکرات خودداری می کنند. ایرانی ها هم که موضع عربستان را متوجه شده اند از هیچ فرصتی برای مطرح کردن آمادگی خود برای مذاکرات دریغ نمی کنند و عملا به این ترتیب با سیاست نرم خود در صدد هستند هر چه بیشتر عربستان سعودی را در فشار قرار دهند چرا که امروزه اکثر کشورهای جهان عربستان را مورد معاتبه قرار می دهند که چرا وقتی ایرانی ها اینقدر مسالمت آمیز به دنبال گفتگو هستند عربستان از گفتگو فرار می کند و به سیاست افزایش تنش ادامه می دهد. خوب مشکل اینجاست که عربستانی ها هم سختشان است بگویند اصل ماجرا چیست.

به هر حال کشورهای زیادی پیشنهاد میانجی گری میان ایران و عربستان را دادند و برخی کشورها حتی پیش قدم شدند. ایران میانجی گری برخی کشورها همچون ترکیه را رد کرد و عربستان سعودی هم میانجی گری برخی کشورهای دیگر همچون عراق و الجزایر و حتی مصر  را رد کرد این اواخر صحبت های زیادی از تلاش کویت و پاکستان و قبلا عمان برای میانجی گری میان دو کشور می گردد. با اینکه کویت یک طرف این ماجرا به حساب می آید اما به دلیل روابط دیرینه ایران با کویت ایرانی ها از میانجی گری کویت استقبال کردند همچنین با توجه به روابط حسنه ایران با پاکستان ایرانی ها میانجی گری پاکستان را نیز پذیرفته اند. برخی اخبار مبنی بر اینکه عملا گفتگوهای پشت پرده میان ایران و عربستان سعودی در سطح پایین در کشوری ثالث شروع شده  نیز اخیرا درز کرده. منابع مطلع اظهار می دارند همانگونه که ایران و ایالات متحده حدود دو سال قبل از به قدرت رسیدن پرزیدنت روحانی بصورت محرمانه در عمان و ژنو دیدار و گفتگو می کردند و بعد گفتگو ها علنی شده ظاهرا ایران و عربستان سعودی هم ترجیح داده اند گفتگو های محرمانه ای در کشور ثالث احتمالا پاکستان یا کویت داشته باشند و در صورتی که این گفتگو ها به نتیجه رسید آنوقت رسما مذاکرات در سطوح بالاتر رسانه ای گردد.

به هر صورت امروزه کل منطقه و جهان امیدوار است این اختلافات حل وفصل گردد چرا که حل این اختلافات می تواند راه گشای حل وفصل بزرگترین بحران قرن باشد.

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала