شرایط در مرزها اواخر هفته گذشته با حضور نزدیک به 40 سرباز و گروهان زرهی ازبکستان در مرزهای دو کشور رو به وخامت گذاشت و قرقیزستان در پاسخ به این اقدام، نیروهای تکمیلی به سمت مرزها گسیل کرد. اعضای شورای دایم سازمان پیمان امنیت جمعی از این مساله ابراز نگرانی کرده اند. به گفته منابع خبری دولت قرقیزستان، هم اکنون در مرزهای دو کشور تعداد زیادی از نیروهای نظامی مستقر هستند.
به گفته آجار کورتوف، مشکل در مرزهای دو کشور بسیار ریشه دار است. در زمان حکومت اتحاد جماهیر شوروی و حتی پیش از آن در دوره امپراطوری روسیه، مرزهای دو کشور به این صورت نبودند، به عبارتی حکومت اقوام یا خودمختاری یا حتی جمهوری به معنای واقعی آن وجود نداشت.
کورتوف توضیح می دهد که در آن زمان، مردم شوروی با تنوع قومی در کنار هم بودند، اما هیچ کس به این مرزهای مشروط اهمیت جدی نمی داد و در هیچ کجا مرزبان حضور نداشت. اما بعد از فروپاشی شوروی ضرورت تعیین مرزهای مشخص پیش آمد. این پروسه در برخی دول آسیای مرکزی تا امروز ادامه دارد.
به گفته این کارشناس، علاوه بر قرقیزستان و ازبکستان، این مشکل بین قرقیزستان و تاجیکستان و ازبکستان و تاجیکستان هم وجود دارد.
به اعتقاد کارشناسان، مشکل حاضر به راحتی قابل حل نیست و با مسایل تاریخی در بین مردم تاجیک و قرقیز که به شکل قومی زندگی می کنند در هم گره خورده. زیرا گروه های قومی به مرز هم وارد شده اند.
زندگی قومی و قبیله ای مشکلات زیادی به وجود می آورد که از جمله آنها مشکلات اقتصادی و سیاسی است.
معمولا این شرایط از راه تبادل منطقه حل و فصل می شود. در این حالت دولت ها بین خود موافقنامه ای امضاء می کنند. زندگی قبیله ای آرام آرام برچیده می شود و افراد با دولت حاکمه و مردم آن کشور سازگار می شوند. کشوری که بخشی از خاک خود را از دست داده در مقابل بخش دیگری به همان مساحت در نقطه دیگر دریافت می کند.
اما در جریان مشکلات قرقیزستان انجام چنین کاری مشکل است. این کشور از نظر اقتصادی ضعیف است و به میراث ملی خود با تعصب نگاه می کند.
به اعتقاد کورتوف، قرقیزستان در دوره پسا شوروی به خاطر هیجان زدگی های مردم کشورش و کودتاهای حکومتی تحت شعارهای دفاع واقعی از ارزش های ملی و منافع کشور که به دست عده ای فروخته می شوند، از شهرت برخوردار شد.
این اتفاقات در سال های 90 قرن گذشته با موافقت نامه انتقال بخشی از خاک قرقیزستان به چین آغاز شده و تا امروز ادامه دارد.
به عبارتی، شدت و حدت مشکلات مرزی از مردم و سیاستمداران قرقیزی نشات گرفته که قصد سوء استفاده از فرصت ها و دریافت سرمایه سیاسی را دارند و بر مشکلات دامن می زنند.
مشکل مرزهای دو کشور در حد و اندازه ای نیست که بتواند در آینده منبع تهدید نظامی یا وقوع درگیری بین ازبکستان و قرقیزستان بشود. علاوه بر این، به گفته کورتوف، مشکل آنقدر بزرگ نیست که قابل بحث در جلسه سازمان پیمان امنیت جمعی باشد.
رفتارهای حکومت قرقیزستان شبیه به رفتار کسی است که منابع کافی دراختیار ندارد و می خواهد به حساب دیگران یعنی به حساب سازمان پیمان امنیت جمعی جذب حمایت کند.
