ناتالیا اولچنکو ، مدیر مسئول انتشارات و رئیس بخش ترکیه مرکز مطالعات کشورهای خاور میانه و خاور نزدیک دانشکده خاور شناسی آکادمی علوم روسیه سخنرانی کرد.
وی گفت که این کتاب به طور انحصاری به مسائل دشوار منطقه ای و مبرم ملت و ملی گرایی در جهان اسلام اختصاص دارد. نویسندگان (مجموعه مقالات) سعی کرده اند به مسائلی پاسخ دهند که در اوضاع امروز سیاسی و بین المللی بروز کرده و دلایل و خصوصیات بحران دولت — ملت و تکامل سیستم دولتی در منطقه جنوبی مرز روسیه را مشخص کنند. در این مجموعه ، موضوعات گسترش فرقه های افراطی و جنبش های نظامی شده در خاور میانه و خاور نزدیک ، عیاشی تروریسم ، افزایش تجزیه طلبی و ناسیونالیسم قومیتی آنالیز و تحلیل می شود. دیدگاه های جدیدی در رویکرد به پدیده ناسیونالیسم در شرق اسلامی ، آنالیز توسعه ی اقتصادی — اجتماعی توسعه دول منطقه پیشنهاد شده و جنبه های تاریخی ناسیونالیسم نیز بررسی شده است. تاکید بر خصوصیات ایدئولوژیکی و سیاسی و مشخصات توسعه ی سیاسی — اجتماعی و فرهنگی — اجتماعی ایران ، ترکیه ، افغانستان، پاکستان و همچنین سوریه ، عراق، لبنان و لیبی است. توجه ویژه به مشکلات کردها و ناسیونالیسم کردی معطوف شده است. این کتاب به مشکلات مهم ارتباطات بین الملل در منطقه ی بی ثبات تلاقی منافع اقتصادی و ژئوپلیتیکی نیروهای جهانی و منطقه ای اختصاص دارد.
معاون دانشکده ی خاور شناسی آکادمی علوم روسیه و رئیس مرکز مطالعات کشورهای خاور میانه و خاور نزدیک ، مدیر مسئول کتاب مورد بحث ویاچسلاو بلوکرنیتسکی سخنرانی کرد. وی گفت که طی 200 سال کار دانشکده ی خاورشناسی سنت مطالعه فاکتورهای اسلامی در سیاست درونی و بیرونی دولی که جمعیتی مسلمان دارند ، اهمیت اسلام در جهان و منطقه بررسی شده است. کنفرانس هایی برگزار شده و کتاب ها و مجموعه مقالات چاپ شده اند.
در سال 1999 کنفرانس " اسلام و سیاست" برگزار شد که آغاز دوره ای از کنفرانس هایی با این موضوع بود. نتایج این کنفرانس ، مجموعه ی اول از سری " اسلام و سیاست" بود. بعدا طی سالها هشت کنفرانس با این موضوع برگزار گردید.
کتاب مورد بحث در این مراسم ، نهمین مونوگرافی از سری مذکور است. این کتاب بر پایه گزارش ها و سخنرانی های دانشمندان در کنفرانس بین المللی " ملل و ملت گرایی در جهان اسلام" در نوامبر سال 2014 در دانشکده خاور شناسی آکادمی علوم روسیه جمع آوری گردید.
تمامی مقالات کتاب به شش بخش تقسیم می شود. در مقالات بخش اول یعنی " ملی گرایی ، ملت — دولت و اوضاع معاصر در خاور میانه و خاور نزدیک" دو گروه از مسائل بررسی می شوند: اولا ویژگی های ملی سیاست اقتصادی و پویایی اجتماعی در ترکیه ، ایران ، پاکستان و افغانستان و ثانیا ، ویژگی های ملی گرایی ، ملت — دولت در خاور اسلامی معاصر است.
در بخش دوم مقالات با موضوع " جنبه های تاریخی مشکلات ملل و ملی گرایی " و در بخش سوم موضوع " خصوصیات سیاسی — ایدئولوژیکی در کشورهای شرق" قرار گرفته اند.
بخش چهارم به مقالات مربوط به ویژگی های ملی توسعه ی اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی کشورهای مسلمان منطقه ی بررسی شده جای دارد. از جمله برخی از خصوصیات روانشناسی ملی ایرانیان و زبان فارسی به عنوان فاکتور ادغام ملی ایران مطرح است.
در بخش پنجم مقالاتی مربوط به ملی گرایی قومیتی و جنبش های قومی — ملی ارائه شده اند.
اختتامیه یعنی بخش ششم ، " فاکتور اسلامی و روندهای ارتباطات بین المللی در منطقه " از مقالاتی تشکیل شده است که به مسائل مبرم تری از وضعیت سیاسی کنونی در منطقه خاور میانه و خاور نزدیک اختصاص دارند.
بلوکرنیتسکی ادامه می دهد: کلا در 9 مجموعه از سری " اسلام و سیاست" که از سال های 2001 تا 2015 چاپ شده اند ، 350 مقاله علمی ارائه شده است. ضمنا از آنها 49 مقاله مختص به ایران است. و لازم است بگوییم که فعالیت علمی ایران شناسان مرکز بسیار ارزنده است.
نینا مامدوا ، رئیس بخش ایران در مصاحبه ای با " اسپوتنیک" گفت:
همکاران بخش ایران به طور فعال در مجموعه ای که توسط مرکز مطالعات کشورهای خاور میانه و خاور نزدیک چاپ شده است شرکت داشتند. این امر برای بالابردن سطح علمی همکارانمان بسیار خوب و مفید است. من نمی گویم که ما از طریق شرکت در این مجموعه های مشترک و کنفرانس های مرکز با شرق شناسان سایر بخش ها و دانشکده های علمی دیگر کشورها و نمایندگان مراکز تحقیقاتی خارجی و از جمله ایرانیان گفتگو می کنیم. این امر موضوعات تحقیقات همکاران بخش ایران را توسعه می دهد.
مامدوا ادامه می دهد: در چهارچوب بخش ایرانی ، ما همچنین کارهای تحقیقاتی جدی انجام می دهیم. دو بار در سال ما کنفرانس هایی برگزار کرده و مجموعه مقالاتی مربوط به مشکلات مبرم ایران امروز ، نقش آن در منطقه و جهان چاپ می کنیم. ارتباطات تنگاتنگ ما با دانشمندان ایرانی و همکاران سفارت و رایزنی فرهنگی ایران در مسکو بسط و گسترش می یابد. باید گفت که آنها به ما در چاپ مجموعه ها و مونوگرافی ها کمک می کنند. از این موقعیت استفاده کرده و از آنها تشکر و قدردانی می کنیم. به ویژه سفیر جمهوری اسلامی ایرانی در مسکو آقای دکتر مهدی سنایی که کارهای فراوانی برای تقویت و بسط ارتباطات علوم انسانی و علمی بین دو کشور انجام می دهند.
در خاتمه لازم به ذکر است که مراسم معرفی کتاب مذکور " ملل و ملی گرایی در شرق اسلامی " از سری " اسلام و سیاست" یک بار دیگر تمرکز اصلی خاورشناسان روسیه را در تحقیقات بر روی پدیده های سیاسی- اجتماعی دشوار مرتبط با رشد نقش اسلامی سیاسی در سیاست جهانی نشان داد.
