نتایج اولیه انتخابات در ایران

احساسات اولیه ای که در برخی فرح بخش و در برخی غم بار است فروکش می کند. وقت آن است که نتیجه گیری اولیه صورت گیرد اگر چه نتایج نهایی انتخابات 2016 دو ماه دیگر مشخص خواهد شد، زمانی که دور دوم برای شرکت کنندگانی که 25 درصد رای را بدست نیاورده اند برگزار می شود. این مرحله ی جدید مبارزه برای 64 جایگاه باقی مانده در مجلس است. در عین حال بدون نتایج اولیه هم خوراک فکری را آماده می کنند. شرق شناس و تحلیل گر سیاسی ولادیمیر ساژین در این باره می گوید:
اول از همه آنچه که توسط همه ی ناظرین قابل ذکر است ، حضور گسترده رای دهندگان یعنی 62 درصد است. همانطور که پیشتر اطلاع داده شد ، تقریبا 70 درصد پیروزی با اصلاح طلبان است. و اینطور هم شد. در عین حال لازم به یادآوری است که پالت سیاسی ایرانی تنها به اصلاح طلبان و اصولگرایان محدود نمی شود.
ساژین ادامه می دهد: هر دو این جهات ایدئولوژیکی ، بافتی در هم تنیده و پیچیده از فراکسیون های مختلف ، گروهک ها و اتحادیه هایی در طیف های سیاسی از افراطیون ، محافظه کاران تا عملگرایان و لیبرال ها هستند. بنابراین در بسیاری موارد به دشواری بتوان وابستگی سیاسی یک نماینده را تشخیص داد.
فعلا یک مسئله کاملا روشن است: 5 جایگاه در مجلس به اقلیت های ملی تعلق دارد که طبق قانون اساسی این جایگاه ها تثبیت شده است. 64 صندلی تا دور جدید رای گیری آزاد باقی می مانند. برای آنکه بهتر تراز سیاسی در مجلس امروز را فهمید فعلا در این 69 جایگاه خلاصه شده است. ما چه می بینیم؟ اوضاع به این شکل است: ائتلاف بزرگ اصول گرایان، 34 درصد ، اصلاح طلبان ، محافظه کاران آشتی طلب و عملگرایان یعنی همه ی آن کسانی که از سیاست رئیس جمهور روحانی حمایت می کنند ، 38 درصد، افراد مستقل (ضمن آنکه جهت گیری های سیاسی آنها متنوع است از طرفداران افراطی رئیس جمهور پیشین احمدی نژاد گرفته تا طرفداران رئیس جمهور روحانی) ، 28 درصد.
در ارتباط با تغییر ساختار مجلس ، نقش و اهمیت نمایندگان مستقل افزایش می یابد. نظر آنها و رای شان به مسائل مختلف از جمله قانون اساسی ، تاثیر قاطعی بر بهره وری فعالیت های مجلس ایران دارد. بر اساس تراز موفقیت آمیز نیروها ، ائتلاف اصلاح طلبان و افراد مستقل ممکن است اکثریت مطلق را در مجلس داشته باشند.
بر اساس این خبرها می توان گفت که ساختار جدید مجلس در ریشه با سه دوره ی پیشین که از سال 2004 آغاز شد فرق دارد ، در آن دوره ها اکثریت مطلق با اصول گرایان بود که گاهی افراطی ترین دیدگاه ها را داشتند.
بدون شک مرحله ی جدید توسعه ی ایران معاصر که از حل مشکل هسته ای ایران و لغو تحریم ها آغاز شده است ، حمایت سیاست داخلی را از اکثر ایرانیانی که به تغییر و اصلاح علاقه دارند و برای آن تلاش می کنند دریافت نمود. رئیس جمهور روحانی در ارتباط با نتایج انتخابات گفت: " ملت یک بار دیگر قدرت خود را نشان داد و با تقویت موضع خود از دولت قانونی حمایت کرد." او قول داد که با همه ی نیروهایی که به ساختن کشوری پیشرفته صنعتی و جهانی باز علاقه مندند، کار خواهد کرد. و اکثریت مجلس نیز با او همراهی خواهند نمود.
نتایج انتخابات شورای خبرگان نیز امید را برای اصلاح طلبان و مصالحه طلبان به ارمغان آورد. علی اکبر هاشمی رفسنجانی ، رئیس جمهور سابق (یکی از پایه گذاران جمهوری اسلامی ایران ، که با حفظ فاصله از محافظه کاران خود را یک پراگماتیسم و عملگرا معرفی می کند) رای اکثریت را دریافت کرد. رئیس جمهور روحانی در جایگاه سوم ایستاد. رئیس کنونی شورای خبرگان ، محمد یزدی اصول گرا یک بار دیگر انتخاب شد اما رای بسیار کمی داشت ودر رقابت جایگاه پانزدهم را بدست آورد. ضمنا یکی از آشتی ناپذیرترین افراطی های ایرانی محمد تقی مصباح یزدی از دور کنار رفت.
در عین حال اکثریت در شورای خبرگان از اصلاح طلبان نخواهد بود. آیا این امر ممکن است؟ 88 روحانی با موهای کاملا سفید شده و سن بالا بعید است که برای دگرگونی قابل توجهی آماده باشند. اما در هر صورت انتخابات ، تنظیمات خود را به همراه دارد. رهبر فراکسیون اصلاح طلب هاشمی رفسنجانی ممکن است با اطمینان بر 19 عضو آشتی جوی شورای خبرگان حساب باز کند اما با 43 همکار می تواند به مصالحه و تفاهم برسد. چنین وضعیتی به تقویت نقش بحث و گفتگوی داخلی شورا کمک می کند که راه حل های عملی را در این نهاد مهم تضمین خواهد کرد. بعید نیست که یک بار دیگر مسئله ی مربوط به تغییر مدیریت واحد رهبر معظم به مدیریت توسط شورای عالی از سه تا پنج روحانی برجسته مطرح شود. اما این مسئله ای برای آینده است.
در حال حاضر انتخابات نشان داد که ابتکارعمل استراتژیک در ایران به سمت اصلاح طلبان و سیاست مداران — عمل گرا می رود که در شرایط جدید داخل کشورو اوضاع نابسامان منطقه ای و جهانی کار خواهند کرد.