اغلب وقتی متوجه می شوند که ساکن مسکو هستم، بلافاصله می گویند که شهری زیبا، اما بسیار گران است. سال 2011 وقتی برای اولین بار با خط هوایی «ایرفلوت» از مقصد تهران به مسکو آمدم هزینه بلیط رفت و برگشت هواپیما 462 هزار تومان بود. در آن سالها که مهمان تازه وارد مسکو بودم، گرانی این شهر در مقایسه با تهران محسوس بود، اما دیری نگذشت که تحریم های غرب بر علیه ایران شدت گرفت و بحران جهش نرخ ﺍرز به وقوع پیوست و نرخ دلار در آبان 1390 طبق اعلام رسمی از سوی بانک مرکزی ایران از ۱۰۸۲ تومان تا 3600 تومان در مهر 1391 رسید و تا امروز نیز همچنان ادامه یافت.
اگر بخواهیم وضعیت زندگی ساکنان شهرهای مختلف دنیا را از نظر هزینه‌های لازم برای تامین نیازهای ضروری و اولیه زندگی مورد مقایسه قرار دهیم متوجه وجود تفاوت‌های قابل توجهی در این شهرها خواهیم شد که ایجاب می کند تعریف دقیق تری از گرانی داشته و اینکه گرانی را یک پدیده نسبی دانست. وقتی سخن از گران قیمت ترین شهرها به میان می آید، به نظر برسد به طور قطع باید شهرهایی باشند که از نظر دسترسی به فناوری‌های نوین، امکانات رفاهی و خدمات شهری از جمله پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا باشند. شاید در گذشته اینچنین بود، اما در سالهای اخیر شاهد معادلات جدیدی منجمله تحریم ها، جنگ و یا وجود اختلال گران در بازار ارز هستیم.
به عنوان مثال سرتاسر سال 2012 نرخ دلار در بازار روسیه به طور میانگین 31 روبل و طی سال 2013 نیز به طور میانگین 40 روبل بود، اما از نوامبر 2014 قیمت دلار در بازار روسیه افزایش ناگهانی یافت و تا پایان سال به 70 روبل نیز رسید، این روند کماکان ادامه یافت، تا جایی که در این روزها هر دلار آمریکا با 77 روبل روسیه معاوضه می گردد. بی شک مناقشات اوکراین و حضور نظامیان روس در شبه جزیره کریمه و در نهایت الحاق آن به خاک روسیه و همچنین تحریم های اعمال شده از سوی غرب بر علیه روسیه در روند افزایش و بحران ارزی در روسیه تاثیرگذار بود.
برای تعیین گرانترین شهرهای دنیا معیارهایی چون قیمت مواد غذایی، پوشاک و یا قیمت آب و برق، همچنین کیفیت زندگی نیز در یک شهر مد نظر قرار دارد. با مقایسه قیمت متوسط اقلام ضروری در تهران و مسکو به نظر می رسد که وضعیت گرانی کالاها تقریبا نزدیک به یکدیگر است، البته در بیشتر موارد اختلاف قیمت وجود دارد و در مسکو اندکی گران تر است، با این تفاوت که متوسط درآمد در این شهر نسبت به تهران بالاتر است، به عبارتی اگرچه قیمتها نسبتا بالاست اما به همان اندازه نیز درآمد متوسط شهروندان بالاتر است. در حال حاضر و طی ماههای اخیر قیمت متوسط بنزین در مسکو 35 روبل، بلیط اتوبوس 30 و مترو 50 روبل، شیر 60 روبل، نان 20 روبل و قیمت دلار 77 روبل است، البته نرخ این اقلام بسته به کیفیت و نوع کالا ممکن است اندکی ارزان و یا گران تر باشد.
از سوی دیگر باید در نظر داشت که اغلب کالاها در روسیه از برندهای معروف جهان هستند و مشتری می داند که با پرداخت پول بیشتر به احتمال زیاد کالایی با کیفیت و با دوام را خریداری می نماید، در حالیکه تنوع محصولات بسیار بالاست و افراد کم بضاعت نیز امکان تهیه اقلام ضروری را دارند. در ایران اگرچه طی چند سال گذشته تنوع محصولات افزایش چشمگیری داشته، اما اختلاف قیمتها چندان فاحش نیست و شرایط به گونه ای است که خریدار ترجیح می دهد کالای گران تر و در عوض با کیفیت تر را انتخاب نماید تا کالای احتمالا ارزان تر را که به خاطر رقم ناچیز بی کیفیت تر است.
به هر حال، بی دلیل نیست که مردم، اغلب از مسکو به عنوان گران ترین پایتخت جهان یاد می کنند، چراکه بر اساس رتبه بندی انتخاب گران ترین پایتخت جهان توسط موسسه «اکانومیست اینتلیجنس یونیت» مسکو در سال 2006 جایگاه اول این رتبه بندی را کسب نمود. در سالهای پس از آن به تدریج با افزایش دستمزدها در مسکو و دیگر شهرهای روسیه تغییراتی در وضعیت این رتبه بندی حاصل گردید و دیگر پایتختها گوی سبقت را از مسکو ربودند.
لازم به ذکر است که تا پیش از وقوع شوک ارزی در ایران و در زمان ثبات نسبی قیمت ارز، نرخ تورم و مقدار بالا رفتن قیمت اجناس در طول مدت یکسان در مقایسه با روسیه در شرایط مشابه نسبتا بالاتر بود و قیمتها در روسیه از ثبات بیشتری برخوردار بودند. در واقع زمانی به صورت محسوس در مسکو نرخ اجناس و کالاها افزایش یافت که قیمت نفت به شدت کاهش یافت و در نتیجه آن نیز نرخ ارز به بالاترین سطح خود رسید. از سوی دیگر اگر گرانی را به نوعی قدرت خرید مردم بدانیم، باید بگویم که با توجه به سطح بالای درآمد در روسیه مردم این کشور هنوز از قدرت خرید کافی برخوردار هستند و مراکز خرید انواع کالاها و محصولات مانند قبل پذیرای مشتریان می باشد. اما در ایران آنچکه باعث شده تا شهروندان از گرانی شکایت نمایند در واقع پایین بودن سطح دستمزدها است و نه قیمت اجناس، چون قیمت کالاها در بازار ایران نسبت به دیگر کشورها پایین تر است. به عبارت دیگر، مشکل اصلی مردم ایران با آن دست به گریبان هستند گرانی یا همان سطح پایین درآمد سرانه می باشد که تورم نیز می‌تواند به آن دامن بزند.
