گالیم فسحوالدینوف، خبرنگار ما در دوشنبه، در مراسم معرفی طرح سازمان ملل، شرکت داشت.
مدت زمان اجرای برنامه "همکاری های فرامرزی برای دستیابی به صلح پایدار و عمران"، برای ۱۸ ماه، پیش بینی شده است. بیش از ۵ میلیون دلار برای اجرای این پروژه در نظر گرفته شده که دولت سوئیس و صندوق کمسیون ایجاد صلح سازمان ملل آن را تقبل می کنند. مبتکران این طرح، پروژه خود را منحصر به فرد می نامند. الکساندر زویف، نماینده دائمی برنامه های عمران سازمان ملل در تاجیکستان چنین می گوید:
" ویژگی این طرح در چیست؟ آن که در دو کشور همسایه، یعنی تاجیکستان و قرقیزستان، اجرا می شود. ویژگی در همینجا است، چرا که صندوق ایجاد صلح سازمان ملل متحد، اغلب به یک کشور کمک مالی می کند. این اولین بار است که این برنامه آزمایشی برای توسعه همکاری های فرامرزی، اجرا می شود."
طرح سازمان ملل در آسیای میانه در برگیرنده دو منطقه در ولایت سغد تاجیکستان و ۶ منطقه مسکونی در استان بادکَند قرقیزستان است. همه آنها در حاشیه خط مرزی علامت گذاشته نشده، قرار گرفته اند. این طرح برای کاهش خشونت از طریق گفتگو، دنبال می شود. اولین پاکت اجرایی، مربوط به تحکیم تعاملات قوای نظامی با ساکنان محلی است. بخش دوم برای یافتن روش های صلح جویانه در حل اختلافات اقتصادی حساس در منطقه مرزی است. الکساندر زویف، نماینده دائمی برنامه های عمران سازمان ملل در تاجیکستان در ادامه می گوید:
"اغلب درگیری ها در این مناطق به دلیل مشکلات مربوط به دسترسی به منابع طبیعی است. در اینجا، منابع طبیعی، از جمله زمین، مراتع و آب، محدود هستند. بنابراین، ضروری است که در اینجا زیرساخت های مدرنی که استفاده کارآمدتری از این منابع را به نفع ساکنان هر دو طرف مرز، برساند، ساخته شود. این برنامه حداقل شامل 8 پروژه زیربنایی است."
برنامه تعاملات فرامرزی در امتداد مرز تاجیکستان و قرقیزستان، توسط 5 موسسه سازمان ملل، حمایت می شوند. آنها عبارتند از برنامه عمران ملل متحد، برنامه جهانی غذا، فائو، یونیسف و سازمان ملل متحد برای توانمند سازی زنان (زنان سازمان ملل). الکساندر زویف، نماینده دائمی برنامه عمران ملل متحد در تاجیکستان می گوید که اگر در پایان سال 2017، این ابتکار به فرجام برسد، این مدل تعاملی جدید به دیگر کشورهای آسیای میانه نیز پیشنهاد خواهد شد.
"این اولین پروژه نوآورانه در نوع خود است. چنین طرحی هرگز در جهان اجرا نشده است. اگر ما آن را به اتمام برسانیم و اگر اوضاع سیاسی مطلوب بماند، هیچ چیزی نمی تواند در اجرای چنین پروژه هایی در مرز تاجیکستان — اوزبکستان و تاجیکستان — افغانستان، خدشه ای وارد کند. اما برای اجرای چنین پروژه هایی نیاز به پشتیبانی کامل هر دو کشور و دو دولت است. در مورد تاجیکستان و قرقیزستان این حمایت ها وجود دارد. سازمان ملل متحد فقط با رضایت دولت ها کار می کند."
مجموع طول خط مرزی تاجیکستان و قرقیزستان، با توجه به اطلاعات رسمی، حدود 970 کیلومتر است. تا به امروز 519 کیلومتر از آن، مورد تایید طرفین قرار گرفته است. از آغاز کار کمیسیون بین دولتی دو کشور در سال 2002، اختلافات در مورد خط مرزی مشترک در استان بادکند قرقیزستان و ولایت سغد تاجیکستان وجود دارد. به دلیل توقف در روند علامت گذاری مرز، درگیری ها بین ساکنان و حتی نظامیان دو کشور مشاهده می شود. تنها در سه سال اخیر در مناطق مورد مناقشه، کارشناسان بین الملل، 78 مورد، از جمله استفاده از سلاح گرم را به ثبت رسانده اند. نمایندگان سازمان ملل امیدوارند که طرح آنها نه تنها باعث حذف تنش در مناطق مرزی شود بلکه در تکمیل موفقیت آمیز کار کمسیون حل و فصل مسائل مرزی نیز کمک کند.
