درگیری سوریه وارد مرحله جدیدی می شود: آشکارا لفاظی ها و عملیات نظامی شدت می گیرند. نیروهای ترکیه و عربستان سعودی می توانند عملیات زمینی را در خاک سوریه آغاز کنند که این امر می تواند به یک درگیری جدید دیگر بیانجامد. اوضاع در پیرامون سوریه مثل اوضاع قبل از آخرالزمان است. آیا می توان به آتش بس و یا آشتی دست یافت؟
ولادیمیر ساژین کارشناس سیاسی و خاور شناس روسیه در این خصوص گفت: این مهمترین سوالی است که در مقابل تمام بازیگران در صحنه نبرد سوریه قد علم کرده است.
روز جمعه، 12 ماه فوریه در مونیخ، سرگی لاوروف و جون کری، وزرای امور خارجه روسیه و آمریکا و استفان د میستور نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه در چارچوب کار گروه بین المللی حمایت از سوریه بیانیه ای از سه بخش اساسی را مورد تأیید قرار دادند که به آتش بس ، مسائل انسانی و آغاز فرایند سیاسی حل و فصل درگیری سوریه اختصاص داشت.
ولادیمیر ساژین در ادامه گفت: « اولا رژیم آتش بس بین طرف های درگیر طی یک هفته پس از آغاز مذاکرات در روز 25 فوریه باید برقرار شود. متخلفان رژیم آتش بس از گروه در حال مذاکره حذف خواهند شد و گروه کاری سازمان ملل به ریاست آمریکا و روسیه بر این روند نظارت خواهند کرد. این توافق همه طرفین درگیر در سوریه به غیر از اسلامیست ها را در بر می گیرد. آتش بس «داعش» و « جبهه النصرا» و هر سازمان تروریستی دیگر را که از طرف شورای امنیت سازمان ملل ذکر شود را در بر نمی گیرد. دوما، بر اساس مکانیزم های مورد توافق، رساندن کمک های انسانی و کنترل بر توزیع آنها با کمک اقداماتی تنظیم خواهد شد تا این کمک ها به تمام نیازمندان در مناطق تحت اشغال و محاصره نیروهای درگیر برسد. سوما، قرار است در عرض شش ماه از زمان آغاز مذاکرات بین المللی راه حل سیاسی با هدف برگزاری انتخابات طی یکسال و نیم یافت شود.
بطور کلی، به عقیده ولادیمیر ساژین، کارشناس سیاسی روسیه، این نقشه عاقلانه ای است که ایجاد خوشبینی معینی می کند. اما همه چیز به این سادگی نیست. در زمینه توافق های خوشبینانه، ما شاهد تشدید لفاظی های خصومت آمیز از طرف تمام طرف های درگیر و تشدید عملیات جنگی هستیم.
12 ماه فوریه نیروهای ترکیه ضربات توپخانه به مواضع ارتش دولتی سوریه در شمال — غرب شهر « لاکاتی» وارد آوردند. یک روز بعد از آن، توپخانه ترکیه به سوی پایگاه هوایی در نزدیکی روستای « مینخ» در شمال شهر « حلب» آتش گشود که دسته های کُرد آن را از تروریست ها آزاد کردند. احمد داووداغلو، نخست وزیر ترکیه اعلام کرد: « آنکارا تشکیلات مبارزان کُرد در سوریه را سازمان تروریستی می داند و قصد دارد « جواب دندان شکنی» به هر گونه عملیات کردهای سوریه بدهد. ترکیه خواهان آزادی اراضی تحت اشغال کردهاست. مقامات ترکیه اعلام کردند که کشور ترکیه آماده است در صورت ضرورت دست به عملیات زمینی در خاک سوریه بزند.
اواخر ماه ژانویه، خبری منتشر شد دال بر اینکه ترکیه تکنیک آلات و تجهیزات نظامی را به نزدیکی مرز سوریه منتقل می کند و کارهای مین گذاری راه ها را آغاز کرده است. کارشناسان متذکر می شوند که آنکارا در آینده نزدیک می تواند حمله نظامی به خاک سوریه را آغاز کند.
سوری ها نیز به نوبه خود به آتشباری مواضع نیروهای ترکیه می پردازند.
همزمان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی بشکل بسیار جنگجویانه ای اعلام کرد که رئیس جمهور سوریه آینده ای ندارد و به زور برکنار خواهد شد. « اگر اوضاع به بن بست برسد ، گزینه دیگری به غیر از راه حل نظامی برای این مسأله باقی نمی ماند».
حدود 20 هواپیمای جنگی عربستان سعودی برای شرکت در عملیات بر ضد گروهبندی تروریستی «داعش» وارد پایگاه هوایی « اینجیرلیک» ترکیه شدند. نیروی هوایی مستقر در ترکیه به شهر « رقه» سوریه ضرباتی وارد خواد آورد که پایتخت خودخوانده «داعش» اعلام شده است. بعلاوه، سعودی ها برای آغاز عملیات زمینی در سوریه در ترکیب نیروهای ائتلاف به ریاست آمریکا ابراز آمادگی کردند.
ژنرال مسعود جزایری نماینده ستاد نیروی هوایی ایران نگران از چنین پیشرفت حوادث اعلام نمود: « ما اجازه آن را نمی دهیم که اوضاع در سوریه از کنترل خارج شود و اجازه آن را نخواهیم داد که بعضی از کشورهای غیر مسئول بتوانند سایست خود را در آنجا پیاده کنند. در صورت ضرورت ما تصمیم مربوطه را اتخاذ خواهیم کرد».
جون کری، وزیر امور خارجه آمریکا بلافاصله پس از تصویب بیانیه اعلام داشت که اگر نقشه صلح در خصوص سوریه به شکست بیانجامد، « نیروهای زمینی » که اشاره ای به واحدهای آمریکایی بود ممکن است وارد سوریه شوند. به گفته وی اعزام نیروها در صورتی آغاز خواهد شد اگر ایران و روسیه نتوانند بشار اسد، رئیس جمهور سوریه را به انجام تعهدات خود در آتش بس قانع سازند.
ولادیمیر ساژین در پایان گفت: « از اینرو، با وجود نقشه صلح، تشنج در سوریه در روز های آینده و تا قبل از آغاز مذاکرات ژنو و رژیم آتش بس افزایش خواهد یافت. طرفین سعی می کنند تا آن لحظه، مواضع خود در جبهه ها را بهبود بخشند و یا مواضع کنونی خود را حفظ کنند تا به عنوان امتیاز در پشت میز مذاکرات از آن استفاده کنند.
اوضاع به دلیل وجود بازیگران زیاد دشوار می شود. منافع آنها با هم فرق فاحشی دارد. بعلاوه حتی در دو ائتلاف، روسی و آمریکایی، وحدت تفاهم و درک چشم انداز استراتژیک و آینده سوریه وجود ندارد هر چند از نظر تاکتیکی مواضع آنها باهم مطابقت دارد. بدین ترتیب، نمی توان براحتی منافع تمام طرفین درگیر را به یک نقطه واحد رساند.
فدریک موگرینی، وزیر امور خارجه اتحادیه اروپا بحق گفت: « در بحران سوریه « لحظه حقیقت» فرا می رسد». فقط چند روز دیگر باقی مانده است. یا یک جنگ بزرگ و یا صلح دشوار و متناقض
