این امر ، پایان کار پرونده ی هسته ای ایران ، لغو تمامی قطع نامه های پیشین مربوط به این مسئله و خاتمه ی بررسی هایی را که برای پیداکردن مدرک و شواهد جنبه ی نظامی تولیدات هسته ای تهران است به همراه دارد.
این قطع نامه آژانس بین المللی انرژی هسته ای ، درواقع به آغاز اجرایی شدن برجام منتهی می گردد. روسیه حضو فعالی در اجرای عملی درخواست های برجام دارد. برجام چطور اجرا شده و روسیه چه اقداماتی در چهارچوب " معاهده هسته ای" انجام خواهد داد؟ شرق شناس و تحلیل گر سیاسی ولادیمیر ساژین در این زمینه می گوید:
پیش از همه لازم به یادآوری است که اجرای برجام توسط طرفین ، روند چند جانبه ی دشواری است که شامل حل برخی از مسائل مهم سیاسی ، مالی و فن آوری می شود. یادآوری می کنیم که کل مدت زمان اجرای توافق 10 سال بوده و کنترل شدید از جانب آژانس بین المللی انرژی هسته ای بر برنامه ی هسته ای ایران تا 15 سال ادامه خواهد داشت. کل روند به پنج مرحله تقسیم می شود.
ساژین ادامه می دهد: اولین مرحله ، در روز اتمام مذاکرات و تصویب قطع نامه شورای امنیت سازمان ملل متحد (بیست ژوئیه) آغاز شد. آغاز مرحله دوم با روز قانونی شدن برجام مطابقت دارد یعنی 90 روز بعد از روز تصویب قطع نامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد و انعقاد حقوقی توافق وین (18 اکتبر). مرحله سوم ، مرحله ی اجرایی نامیده می شود که پس از تصویب قطع نامه آژانس بین المللی انرژی اتمی در تاریخ 15 دسامبر به شکل سمبولیک آغاز می گردد اگرچه هیچ گونه الزام حقوقی وجود نداشته و مدت زمان محدود اجرای برجام در این مرحله نیست. اما به عقیده ی معاون وزارت امور خارجه روسیه سرگی ریابکوف، روز اجرا اگر در ژانویه آغاز نشود آنوقت در چهارماهه اول حتما شروع خواهد شد: ما از تهران سیگنال هایی می شنویم که تا اواسط ژانویه ممکن است در این خصوص اعلام کنند." ولادیمیر وارانکوف نماینده ی دائم روسیه در سازمان های بین المللی در وین ، نیز با این موضوع موافق است: " می توان گفت که در آغاز سال آینده حتی زودتر در ژانویه روز اجرا شروع می شود و ایران از بند تحریم های مختلف آزاد خواهد شد."
ساژین خاطر نشان می کند: اما برای اینکار ایران باید کار های زیادی انجام دهد. اولا پروتکل الحاقی به توافق آژانس بین المللی انرژی هسته ای را اجرا کند که کل فعالیت هسته ای جمهوری اسلامی ایران را برای بازرسین آژانس آشکار می سازد. ثانیا، حجم اورانیوم با غنای پایین از ده تن به 300 کیلو کاهش یابد. سوم ، تعداد سانتریفوژ ها از 19 هزار به 6 هزار عدد در کارخانجات نطنز و همچنین فردو برسد و کارخانه فردو باید به لابراتور علمی — تحقیقاتی تبدیل شود که ایزوتوپ های پزشکی تولید می کند. چهارم ، رآکتور اراک به وضعیت غیر کاربری تغییر کند. این کارها باید تا " روز اجرایی" شرطی عملی شوند.
و لازم است تاکید شود که ایران فعالانه کل مجموعه کارها را انجام میدهد. تمامی باقی مانده های اورانیوم غنی شده تا 3.67 درصد از ایران خارج شده و به روسیه تا آغاز سال آینده منتقل می شوند. از ماه اکتبر بیش از 4 هزار سانتریفوژ از کار افتاده اند. و اگر سرعت کار کاهش یابد آنوقت به تقریبا یک یا یک و نیم ماه احتیاج دارند تا تقاضاهای برجام را عملی کنند. متخصصین ایرانی طی دو تا سه هفته کارهایی را برای از بین بردن مخزن رآکتور در اراک و تبدیل آن به وضعیت غیر کاربری به اتمام رسانده اند.
هم در آژانس بین المللی انرژی هسته ای و هم در روسیه ، تصمیم مقامات ایرانی را برای آنکه هر چه سریعتر وظایف خود را اجرا کرده و به لغو سریع تحریم ها دست یابند تقدیر می کنند. مسکو غیر از حمل و بازیافت اورانیوم با غنای کم ایرانی ، اقداماتی در جهت تغییر کاربری فردو انجام می دهد.
بدین ترتیب ، با تلاش تمامی طرفین روز آغاز واقعی مرحله ی اجرای برجام فرامی رسد. این مرحله بسیار طولانی خواهد بود. هشت سال بعد " مرحله ی گذار " شروع می شود که در آن کنترل همه جانبه ای از اجرای تقاضاهای برجام صورت گرفته و روز لغو کامل تحریم ها از جانب اتحادیه ی اروپا و آمریکا خواهد بود.
مرحله ی پنجم و نهایی با تصویب قطع نامه ی شورای امنیت سازمان ملل متحد است که اجرای تایید شده ی برجام و پایان آن ده سال بعد از روز تصویب ، مشخص می گردد.
ساژین می گوید: دلم می خواهد با کلمات گریگوری بردنیکوف نماینده روسیه در شورای تصمیم گیری آژانس بین المللی انرژی هسته ای در جریان جلسه ی خارج از نوبت این شورا در خصوص ایران در تاریخ پانزدهم دسامبر سال 2015 داستان را به پایان برسانم. وی گفت: " طرف روسی راضی است از اینکه تفاهم بدست آمده در ارتباط با حل و فصل نهایی اوضاع حول برنامه ی هسته ای ایران بر فرمولی استوار است که توسط رئیس جمهور روسیه ولادیمیر پوتین پیشنهاد داده شد ، فرمولی که حق ایران را در استفاده ی صلح آمیز از انرژی هسته ای شامل حق غنی سازی اورانیوم ، لغو یکباره ی تمامی تحریم ها پس از خاتمه ی کل مسائل حل نشده و قرار دادن برنامه ی هسته ای تهران تحت کنترل دقیق بین المللی را مشخص می کند. راه حل های پیدا شده در جریان مذاکرات ، گواه روشنی بر این امر است که هر گونه چالشی در رژیم عدم گسترس تسلیحات هسته ای می تواند و باید از طریق کار دیپلماتیک و با اتکا به حقوق بین المللی حل و فصل شود. خوشحالیم که نهایت چنین رویکردی غالب گردید. "
