روسیه اعلام نمود که اوایل سال 2016 میلادی فدراسیون روسیه و ایران قرارداد جدید تحویل سیستم دفاع ضد موشکی « اس —300» به ایران را به امضا خواهند رساند. حل و فصل « مسأله اس —300» امکانات جدیدی برای تشدید همکاری روسیه — ایران در عرصه نظامی — فنی می گشاید.
ولادیمیر ساژین کارشناس سیاسی و خاورشناس در این خصوص گفت: « مسأله اس —300» تاریخ طولانی دارد. در سال 2007 میلادی روسیه قرارداد تحویل 5 گردان سیستم دفاع ضد موشکی « اس —300» در ترکیب 40 دستگاه پرتاب به ارزش حدود 800 میلیون دلار را به امضا رساند. در سال 2010 میلادی تحویل سیستم دفاع ضد موشکی « اس — 300» از طرف دمیتری مدودف رئیس جمهور سابق فدراسیون روسیه ممنوع شد که باعث تیرگی مناسبات روسیه — ایران گشت.
ولادیمیر ساژین در ادامه گفت: « رئیس جمهور سابق روسیه در چارچوب اجرای قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل چنین تصمیمی اتخاذ کرد. پنج سال پیش اوضاع پیرامون جمهوری اسلامی ایران تا حدی داغ شده بود که تحویل فناوری نظامی به ایران می توانست به ضربه نظامی به ایران تا قبل از اینکه سیستم دفاع ضد موشکی به حال آماده باش درآید بیانجامد.
سیزدهم ماه آوریل سال جاری، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه ممنوعیت بر تحویل سیستم « اس —300» به ایران را لغو کرد که کاملا با شرایط کنونی کاهش تشنج در حول ایران مطابقت دارد. این موضوع با حل و فصل موفق مسأله هسته ای ایران و خروج تدریجی ایران از دایره تحریمات بین المللی مرتبط است.
مطابق با برنامه عمل مشترک و قابل قبول که توسط ایران و « گروه شش» به تصویب رسید ، طی 5 سال ممنوعیت بر تحویل تسلیحات تهاجمی سنگین به ایران برقرار خواهد بود و طی هشت سال تحویل فناوری موشکی و موشک به ایران ممنوع خواهد بود. اما آنچه به تسلیحات دفاعی مربوط می شود که سیستم دفاع ضد موشکی همانا چنین تسلیحاتی است، در این عرصه ممنوعیتی اعلام نشده است. از اینرو قراردادهای قبلی احیا شدند.
مذاکرات در باره امضای قرارداد جدید چند ماه است که ادامه دارد. مذاکره کنندگان باید مسائل دشوار زیادی را حل و فصل کنند. چه نوع سیستم دفاع ضد موشکی باید به ایران تحویل داده شود؟ سالهای زیادی از زمان امضای قرارداد قبلی با ایران گذشته است. سیستم دفاع ضد موشکی که بر طبق قرارداد می بایست به ایران تحویل داده شود از خط تولید خارج شده است. نوع مدرن این سیستم « آنتی —2500» (مطابق با تغییر در قیمت قرارداد) به ایران پیشنهاد می شود. احتمال زیادی دارد که کنسرن روسی « الماز — آنتی» که مجری اصلی این قرارداد است،د همان مدل سیستم دفاع ضد موشکی « اس —300» را تولید خواهد کرد که برای ایران مناسب تر است. این شرکت برای تحویل این سیستم به ایران پس از 18 ماه بعد از امضای قرارداد آماده است.
تمام این مسائل جدی تجاری به عقیده روسیه اوایل سال آینده حل و فصل خواهند شد.
امضای قرارداد در باره سیستم دفاع ضد موشکی امکانات جدیدی برای رشد و توسعه همکاری نظامی — فنی بین فدراسیون روسیه و جمهوری اسلامی ایران می گشاید. در این روزها ایگور ناسِنکوف سخنگوی « شرکت فناوری رادیو الکترونیک» اعلام نمود که شرکت وی برای بررسی امکان تحویل ایستگاه رادیو الکترونیک به ایران آماده است.
ولادیمیر ساژین یادآور می شود که شرکت « فناوری رادیو الکترونیک» بزرگترین شرکت در روسیه در صنعت الکترونیک است. این شرکت سیستم ها و مجموعه تجهیزات رادیو الکترونیک برای هواپیماهای نظامی و غیر نظامی، رادار هواپایه و وسایل شناسایی دولتی و سیستم های جنگ الکترونیک و خیلی چیزهای دیگر را طراحی و تولید می کند.
ولادیمیر ساژین در پایان گفت: شایان ذکر است که توسعه همکاری نظامی — فنی بین دو کشور روسیه و ایران از « صفر» شروع نمی شود. روسیه و ایران از تجربه خوب و غنی کارهای مشترک در این رشته ، حتی در زمان شاه برخوردارند. اما در دهه 1990 این همکاری تشدید یافت. در مسکو و تهران امیدوارند که قرارداد جدید سیستم دفاع ضد موشکی انگیزه قوی برای پیشرفت مناسبات دو جانبه نظامی — فنی بشود و سطح اعتماد و درک متقابل بین دو کشور را افزایش بدهد.
