گزارش و تحلیل

سنگ اندازی ها در مذاکرات سوریه ادامه دارد

© AFP 2023 / Brendan Smialowskiمذاکرات درباره سوریه در وین
مذاکرات درباره سوریه در وین - اسپوتنیک ایران
اشتراک
دعوت از ایران در مذاکرات وین و مذاکرات درباره بحران سوریه یک اقدام مهم بود.

از همان ابتدا معلوم بود که نقش ایران در خاورمیانه و در بحران سوریه بیش از اندازه زیاد است. در مذاکرات ژنو-1 و ژنو —2 که بدون نمایندگان ایران به پایان رسید، هیچ نتیجه ای حاصل نشد. به همین خاطر دعوت از ایران در مذاکرات وین و مذاکرات درباره بحران سوریه یک اقدام مهم بود. ایرینا فیودورونا کارشناس ارشد انستیتوی خاورشناسی روسیه در این رابطه می گوید: «در وین نمایندگان 17 کشور به علاوه سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا حضور داشتند که حتی بدون حضور اسراییل کافی به نظر می رسد. منافع این کشورها، برنامه های آنها و حتی نیاتشان در برنامه سوریه و حواشی آن کاملا با هم متفاوت بودند».

سوال اینجاست که آیا مذاکرات می توانند این مساله ظریف، حساس و بحث برانگیز را با موفقت حل و فصل کنند؟ بعید است.

جای هیچ بحثی نیست. به همین خاطر، یک جلسه مقدماتی با حضور وزرای خارجه روسیه، امریکا، ترکیه و عربستان سعودی در فرمت کوچک مذاکره کنندگان تشکیل شد. اما ایران و اتحادیه اروپا در این جلسه حضور نداشتند. ولادیمیر ساژین کارشناس مسایل سیاسی و خاورمیانه در این رابطه می گوید:«کلا اگر صحبت از تصمیم گیری برای حل مساله سوریه در میان باش، باید از تجربه مثبت جامعه جهانی و کار گروه «5 به علاوه یک» با تهران در حل و فصل برنامه هسته ای استفاده کرد. در گروه پنج به علاوه یک، اعضای دایم شورای امنیت سازمان ملل و آلمان حضور داشتند، یعنی گروهی که از اعتبار بسیار زیاد برخوردار است».

تجربه کار با آنها بسیار مفید است، اگرچه گروه مذکور با وجود تمام عوامل خارجی، اوضاع بین المللی و اوضاع منطقه فعالیت خود را از سال 2006 و تا پیش از این آغاز کرده است. حتی مشکلات جدی از قبیل بحران اوکراین و سوریه نیز بر کارآمدی این گروه تاثیر منفی نگذاشته و در نهایت موفقیت آمیز هم بوده.

گروه پنج به علاوه یک، برای حل مشکلات سوریه باید سه کشور دیگر یعنی ایران، عربستان سعودی و ترکیه را نیز به جمع خود اضافه کنند. این گروه متشکل از 9 کشور می تواند هسته مذاکرات از طرف تمام بازیکنان چه در داخل سوریه و چه خارج از آن باشند.

در داخل سوریه مسایل زیادی وجود دارد که قابل فهم نیستند. یک موضوع روشن است و اینکه داعش دشمن همه است. اما اپوزیسیون میانه رو که همزمان علیه داعش و رژیم بشار اسد مبارزه میکند، چه کسانی هستند؟ موافقت نامه وین می گوید که باید هویت اپوزیسیون و تروریست ها مشخص شود و تروریست ها را از مذاکرات حذف کنیم. معیار انتخاب، فهرست سازمان های تروریستی است که در سازمان ملل تایید شده است.

مساله بعدی که سنگ راه مذاکرات شده، آینده رییس جمهور بشار اسد است. موضع مذاکره کنندگان در وین کمی به هم نزدیک شده است: به عبارتی اسد در طول شش ماه برسر قدرت می ماند و بعد از آن با برگزاری انتخابات سراسری سرنوشت حکومت تعیین می شود. اما بسیاری از ناظران می گویند که انتخابات سراسری در کشوری که دستخوش جنگ داخلی شده و مردم در مناطق اشغالی دشمنان حضور دارند، امکان پذیر نیست.

پیشنهادات برای آینده قانون اساسی کشور نیز روشن نیست. اصلاحات قانونی اساسی با وضعیت کنونی در سوریه چطور خواهد بود و چه نوع حکومتی در سوریه تشکیل خواهد شد، حکومت واحد، فدرال یا کنفدراسیون؟ در شرایطی که اختلافات قومی و دینی امنیت کشور را به خطر می اندازد، چه اقداماتی می توان انجام داد؟

تا زمانی که جنگ و درگیری در کشور ادامه دارد و کشور به چهار تکه تقسیم شده، این سوالات و سوالات بیشمار دیگر بدون پاسخ می مانند.

علاوه بر این، همه طرفین مذاکرات در وین به راه های صلح امیز نمی اندیشند. ترکیه آماده است تا اقدامات نظامی را آغاز کند تا کردها نتوانند خودمختاری تشکیل دهند.

عربستان سعودی با تهدید بشار اسد به شکست او در جنگ، از ایران می خواهد که نیروهای خود را از خاک سوریه خارج کند.

با این حال سه کشور ترکیه، عربستان سعودی و ایران از اهرم های نسبتا قوی برای فشار بر سوریه برخوردارند. به همین خاطر، روسیه، امریکا و اتحادیه اروپا باید ابتدا انکارا، ریاض و تهران را سر میز مذاکرات بنشانند تا به شیوه ای صلح امیز زمینه مذاکرات موفقیت آمیز را بوجود آورند.

اواسط ماه نوامبر قرار است دیدار جدیدی برای گفتگو درباره سوریه برگزار شود. آیا در این نشست می توان انتظار موفقیت هایی را داشت؟ فعلا روشن نیست. شدت ناسازگاری ها بین طرفین ذینفع بالاست. اما شکست مذاکرات منجر به فروپاشی سوریه به سه یا چهار قسمت می شود. ایا طرفین مذاکره، خواهان چنین چیزی هستند؟ بعید به نظر می رسد. 

نوار خبری
0
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала