دلیل توجه خاص به بودن یا نبودن ایران در کنفرانس وین سوریه

 همانگونه که اکثر تحلیلگران پیش بینی می کردند امروزه جامعه جهانی در صدد بر آمده که پس از بحث هسته ای ایران مساله سوریه را حل و فصل نماید. و تحرکات سیاسی ایران و روسیه بلافاصله پس از امضای برجام خود نشان می داد که بزرگان جامعه جهانی کمر همت بسته اند تا این مساله را فیصله دهند. تلاش ها با تحرکات دیپلماتیک شروع شد و ایران عهده دار گفتگو با برخی کشورها گشت و روسیه عهده دار گفتگو با برخی کشورهای دیگر. متاسفانه ایالات متحده چون درگیر مسایل داخلی و انتخاباتی شده تحرک شایان ذکری در این زمینه انجام نمی داد یا شاید هم مردد بود انجام دهد چرا که برخی همپیمانان این کشور در منطقه با تصمیم های پشت پرده بزرگان مخالف بودند و چون اینان نمایندگان جهان های تندروی ایالات متحده که توسط کارتل های اسلحه و نفت اداره می شوند بودند ظاهرا دولت آقای اوباما ترجیح داد در درگیری های خود با مخالفان بیشتر غرق نشود و به فکر انتخابات آتی ریاست جمهوری باشد. اما تنها کاری که می توان گفت انجام داد این بود که در مقابل تحرکات ایران و روسیه سنگ اندازی به معنای واقعی انجام نداد چرا که همه می دانند سیاست کلی ایالات متحده مبنی بر نگاه داشتن شرایط فعلی در منطقه بگونه ای که هیچ یک از طرفین پیروز نشوند بود.(حد اقل بنده نمی توانم قانع شوم ایالات متحده و 63 کشور همپیمانش با آن همه توانمندی اسطوره ای خود تصمیم داشتند گروه تروریستی داعش را نابود کنند و پس از یک و نیم سال داعش نه فقط یک وجب به عقب رانده نشده بلکه پیشروی هم کرده).
در این راستا باید گفت دولت ایالات متحده از نافرمانی های برخی همپیمانانش مخصوصا ترکیه — عربستان سعودی و اسرائیل خسته شده اما این کشورها با روی هم گذاشتن توان لابی گری و اقتصادی و نظامی خود شرایطی را برای دولت آقای اوباما ایجاد کردند که نتواند مستقیما با آنها برخورد کند و با تدابیری مثل بیرون کشیدن موشک های پاتریوت از ترکیه زمینه را برای برخودی از نوع دیگر فراهم کند.
متاسفانه این کشورها بدون توجه به تغییر معادلات تصور داشتند که می توانند به روند قبلی رفتارهای خود را ادامه دهند و از همکاری برای حل سیاسی بحران سوریه سرباز زدند و همین مساله منجر شد روسیه و ایران مجبور شوند وارد روند نظامی گردند تا به آنها بفهمانند با اینکه خواهان حل و فصل سیاسی بحران سوریه هستند اما اگر نیاز باشد توانایی آن را دارند که راه پر هزینه تر یعنی حل نظامی را پیش بگیرند، ولی برای آنهایی که مخالف روند جدید در منطقه هستند گران تمام خواهد شد. به این ترتیب اینبار دیپلمات های ایران و روسیه با پشتیبانی نظامی قدرتمند وارد مذاکرات شده اند.
پس از اینکه برای همه محرز شد که تصمیم برای پایان بحران سوریه قطعی است همه این کشورها مجبور شدند بپذیرفتند پای میز مذاکره بنشینند و برای حل و فصل سیاسی بحران سوریه چاره جویی کنند.
در واقع جلسه گذشته که میان روسیه و ایالات متحده و برخی کشورهای منطقه که حاضر نبودند راهکار سیاسی بحران سوریه را بپذیرند برای آن بود که این کشورها به راه حل جدید تمکین کنند و عربستان سعودی را وادار کنند علیرغم غیض باطنی فراوان برای اولین بار در کنفرانسی پشت میز مذاکره با ایران بنشیند.

 پس از حل وفصل مناقشه هسته ای میان ایران و 1+5 همه امید ها به حل اختلافات فیما بین ایران وعربستان سعودی بر اساس همان شعار معروف برد- برد متمرکز شد. ایرانی ها در چندین نوبت چه مستقیم چه غیر مستقیم اعلام آمادگی کردند که حاضر به گفتگو با عربستان سعودی می باشند و کشورهای دیگر مخصوصا روسیه — عمان — الجزایر و حتی مصر تلاش کردند تا میانجی گری کنند اما همه تلاش ها و میانجی گری ها با درب های بسته عربستان سعودی مواجه شد چرا که سعودی ها با تصور اینکه برگه هایشان جهت مذاکره ضعیف است و ایرانی ها در مذاکرات از موضع بالاتری با آنها برخورد خواهند کرد از نشستن پای میز مذاکره خودداری کردند.
یکی دیگر از اصلی ترین موضوعاتی که سعودی ها را از مذاکره با ایرانی ها می هراساند این است که سعودی ها می دانند دیپلمات های ایرانی مذاکره کنندگان فوق سنگینی هستند که سعودی ها با دیپلمات های سبک وزن خود نمیتوانند در مجامع بین المللی حریف آنها شوند. ایرانی ها دیپلمات هایی را به میدان نبرد سیاسی فرستاده اند که تجربه ده ها سال مذاکرات فرسایشی با چندین ابر قدرت سیاسی را در چنته دارند.
امروزه دیگر همه کشورها به این نتیجه رسیده اند همانگونه که برای حل مناقشه هسته ای نیاز بود ایران و ایالات متحده پای میز مذاکره بنشینند ، برای حل مناقشات خاورمیانه باید ایران و عربستان سعودی را پشت میز مذاکره نشاند. و در واقع کنفرانس وین شروع یک مناقشه سیاسی با نظارت دیگر کشورها بر سر اختلافات ایران وعربستان سعودی خواهد بود. پس از حل و فصل این مناقشات قطعا حل و فصل مناقشات دیگر در منطقه خاورمیانه از جمله مساله سوریه — یمن — عراق — لبنان — بحرین و… راحت تر خواهد بود.
با توجه به اینکه این مذاکرات در حالی پیش می رود که موضع متحد روسیه و ایران یعنی حامیان دولت سوریه فعلا توانسته قدرت نمایی بیشتری نماید ودر مقابل مخالفین دولت سوریه با پراکندگی در دیدگاه و خواسته ها مواجه هستند، بعید به نظر می آید فعلا به این زودی این مذاکرات حاصل قابل توجهی برای مردم سوریه داشته باشد چرا که قطعا طرف های مقابل ایران و روسیه به حاضر نخواهند بود زیر بار بروند و می توان گفت تنها نتیجه آن فقط نشاندن عربستان سعودی پای میز مذاکره با ایران می باشد. اما با توجه به تغییر شرایط نظامی درون سوریه و شرایط بین المللی پس از هجوم پناهنده ها به اوروپا قطعا دیر یا زود طرف های مقابل دولت سوریه مجبور خواهند شد یکی پس از دیگری مواضع خود را تغییر دهند و در آن زمان دولت سوریه هم در کنار یاران خود پای میز مذاکرات شرکت خواهند کرد و خواسته های ملت سوریه را تحمیل خواهد نمود چرا که این فقط ملت سوریه می باشد که حق دارد در مورد آینده کشور خود تصمیم گیری کند و نه دیگران و هرگونه کنفرانسی در مورد آینده این کشور باید با توجه به خواسته های همه طیف های سیاسی سوری باشد تا نتیجه بدهد پس وقتی میتوان به نتیجه کنفرانس برای ملت سوریه مطمئن بود که دولت سوریه و احتمالا طرف های مخالف سیاسی آن نیز در مذاکرات حضور داشته باشند. اما به نظر مهمترین مساله ای که این کنفرانس و کنفرانس های آتی باید به آن بپردازد چگونگی رهایی از بیش از یکصد هزار جنگجوی خارجی در سوریه و عراق است، جنگجویانی که زیر بار توافق سوری — سوری نخواهند رفت و در صورت راندن آنها به خارج از سوریه وبازگشت به کشورهای خود برای آن کشورها بحران ساز خواهند بود.