بازنشستگان و بدهی دو واقعیت خطرناک برای اقتصاد هستند که تمام کشورها با آن دست بگریبانند. مشکل اصلی با پیوند این دو مسأله بروز می کند: همانا به علت تغییر در وضعیت دموگرافی در سطح سیاسی باید به شکل جدیدی به این مسأله نگریسته شود.
مسأله دموگرافی بطور سنتی از جمله مسائل بزرگ به حساب نمی آید. از اینرو در کشورهای پیشرفته از نظر اقتصادی — آمریکا، ژاپن و در اروپا — توجه بیشتری به پرداخت بدهی مبذول می شود. این واقعیت که ساکنان پیر می شوند، تغییر مدل اقتصادی را ضروری می سازد که در گذشته براحتی از عهده حل مسائل برمی آمد. بدیگر سخن، در شرایط سطح پایین کنونی اشتغال جوانان و کاربرد مدل قدیم ، مسأله بدهی بی جواب می ماند. زیرا مشکلات اقتصادی باعث آن می شود که بسیاری از خانواده های جوان تولد فرزند را به بعد موکول کنند و یا اصلا بچه دار نشوند. هم اکنون سطح پایین زاد و ولد در سراسر جهان مشاهده می شود.
آندری کوروتایف پروفسور مدرسه عالی اقتصاد در این باره گفت: مسأله سطح پایین زاد و ولد فقط مسأله اروپا، ژاپن نیست، بلکه تایلند و ایران نیز با این مسأله مواجه هستند. به علت سطح مافوق پایین زاد و ولد ، ساختار سنی تغییر می کند و تعداد بازنشستگان افزایش و تعداد جوانان کاهش می یابد.
جوانان منتها تلاش خود را بخرج می دهند تا در شرایطی بهتر از والدین خود زندگی کنند. چنین تمایلی اغلب علت بروز یک فرایند دیگر است که وضعیت دموگرافیکی در جهان — مهاجرت — بر اساس آن تعریف می شود.
نیکلای کوردوموف رئیس ائتلاف جهانی « مهاجرت کاری» در این خصوص گفت: جریان مهاجرت کاری شکل گرفته است. موج بزرگ مهاجرت از ترکیه به آلمان جریان داشت. ترک ها که هم اکنون بخش بزرگ جامعه آلمان را تشکیل می دهند خودویژگی های متفاوتی را در جامعه گسترش می دهند. شهروندان الجزیره در روند مهاجرت از آفریقای شمالی به فرانسه بخش عمده این مسأله را تشکیل می دهند. فرزندان کسانی که در فرانسه پذیرفته شدند و فرانسه را وطن خود احساس نمی کنند هرازگاهی دست به آتش زدن خودروها و کارهای دیگری از این قیبل می زنند. جنوب اروپا به علت آب و هوای گرم و امکان کار در رشته کشاورزی با موج زیاد مهاجران روبرو می شود.
سطح پایین زاد و ولد ، پیری و مسن شدن ساکنان و مهاجرت دائما در مرکز توجه و بحث در سطوح مختلف قرار دارد. مسائل دیگری نیز وجود دارند که مورد چنین توجه جدی قرار نمی گیرند.
آندری کوروتایف در این خصوص گفت: به عقیده من مهمترین مسآله جدی افزایش انفجار آمیز رشد ساکنان در آفریقای گرمسیر است. این مسأله به ردیف دوم عقب رانده شده است. اما اگر به پیش بینی سازمان ملل توجه شود و بر اساس آخرین پیش بینی این سازمان ، جمعیت اوگاندا و کنیا تا پایان قرن برابر با جمعیت روسیه خواهد شد و جمعیت تانزانیا دو برابر جمعیت روسیه. حتی جمعیت کشور کوچکی مانند « مالاوی، اگرکسی بتواند آن را روی نقشه پیدا کند، افزایش خواهد یافت. جمعیت نیجریه به 800 میلیون نفر خواهد رسید که بیش از کل جمعیت اروپا بعلاوه روسیه است. اگر در آنجا فروپاشی سیاسی — دموگرافیکی رخ بدهد، احتمال بروز فاجعه بزرگ مقیاس از نوع «مالتوس» وجود دارد. آخرین جریان از این نوع در چین — اواخر قرن 19 تحت عنوان « شورش تایپینگ» رخ داد که 118 میلیون جسد برجا گذاشت. در این جا ممکن است صدها میلیون جسد برجا بماند و دامن گیر همه شود.
در نتیجه جهان با چند مسأله دشوار روبروست که باید حل و فصل شوند: پدیده « پیری و مسن شدن ساکنان» با تمایل به جستجوی کار دور از وطن بطور تنگاتنگ پیوند می خورد و میلیون ها نفر که خونشان با خون گرم نیجریه ای ها، تانزانیایی های آفریقا و بسیاری دیگر مخلوط شده است در انتظار تولد خود هستند.
