دهها سال است که در باره اصلاح سازمان ملل صحبت می شود. طی سالهای موجودیت این سازمان ادعاهای گوناگونی نسبت به آن مطرح شده اند. بعضی ها از سطح نمایندگی کشورهای در حال رشد ناراضی هستند و دیگران مخالف مقام خاص اعضای شورای امنیت سازمان هستند. گروه سوم نگران آن هستند که زیر « کلاه» سازمان ملل ممکن است ساختاری رشد کند که پاسخگوی جهان تک قطبی تحت سلطه آمریکا باشد. به اعتقاد گروه چهارم ، سازمان ملل در حل و فصل مسائل اقتصادی شرکت ندارد. اما « حق وتو» موضوع کلیدی در این اواخر شده است.
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان فدرال اعلام نمود: اصلاح سازمان ملل ضروری است. تغییرات آتی قبل از هر چیز باید تقسیم واقعی قدرت را در نظر بگیرد. آلمان در این ایده تنها نیست. ژاپن، هند و برزیل نیز پیشنهادات خود را مطرح کردند. آنها متذکر شدند که از سال 1945 میلادی جهان تغییرات زیادی را از سر گذرانده و وقت آن فرا رسیده که این تغییرات بر ساختار سازمان ملل نیز تأثیر بگذارد. آلمان، ژاپن و هند و برزیل معتقدند که ترکیب شورای امنیت باید با واقعایت معاصر مطابقت داشته باشد. بعلاوه آلمان و ژاپن که مدتهاست کمک کنندگان مالی عمده در سازمان ملل هستند خواهان دریافت مقام عضو دائمی در شواری امنیت هستند. اما باید به این نکته توجه شود که هر نوع اصلاحاتی در سازمان ملل در وهله اول باید منعکس کننده توازن قدرت در جهان باشد.
الکساندر تِودوی-بورمولی دانشیار کرسی همگرایی اروپایی انستیتوی روابط بین الملل در این خصوص گفت: باید در انتظار اصلاح کل سیستم مناسبات بین الملل باشیم و به توازن نیرو که در مقابل چشم ما شکل گرفته است توجه شود. نظر من نسبت به امکانات سازمان ملل در این مرحله بدبینانه است. شایان ذکر است که هر نوع سیستم مناسبات بین الملل بر اساس توازن معین نیرو شکل می گیرد که بدون تنظیمات قبلی برقرار شدند و بعد بصورت نوعی سیستم حقوق بین المللی درآمدند.
بعضی از کارشناسان معتقدند که بریتانیا و فرانسه ممکن است از ایده افزایش اعضا حمایت کنند. آنها بعید نمی دانند که آمریکا نیز به آنها خواهد پیوست. تقریبا هنگام تصمیمگیری در باره « حق وتو» نیز می توان در انتظار چنین تقسیم بندی نیرو بود.
دمیتری کولیکوف کارشناس سیاسی در این خصوص گفت: پنج عضو دائمی شورای امنیت وجود دارد. وضع آمریکا و بریتانیا مشخص است. فرانسه وزن خود را از دست داده است که اعلامیه فابیئوس گواه آن است. وی گفت که باید حق وتو محدود شود. روسیه و چین دو عضو دیگر شورای امنیت هرگز با چنین پیشنهادی موافقت نخواهند کرد.
در عین حال، ویتالی چورکین، نماینده دائمی روسیه در سازمان ملل معتقد است که هیچ یک از اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل بر له اصلاحیه لغو حق وتو رأی نخواهد داد. به گفته وی برای انجام چنین کاری، اساسنامه سازمان ملل باید تغییر کند.
دمیتری ژوراولِف مدیر عامل انستیتوی مسائل منطقه ای در این خصوص گفت: حق وتو ابزاری است که روسیه از آن برخوردار است. این وسیله حفظ موضع خود در موضوعات مختلف است. اگر روسیه حق وتو را از دست بدهد، سازمان ملل صاف و ساده مبدل به یک مکانیزم آمریکایی خواهد شد. حکومت کنونی آمریکا که از نظر استراتژیکی در باره نقش سازمان ملل فکر نمی کند و فقط به آن فکر می کند که هم اکنون قدرت هر چه بیشتری در دستان خود متمرکز سازد، خیلی دلش می خواهد از حق وتو روسیه خلاص شود.
فکر اینکه روسیه با اصلاح سازمان ملل مخالفت خواهد کرد اشتباه خواهد بود. سازمان باید اصلاح شود اما فقط در یک جهت: ایجاد جهان چند قطبی. همه می دانند که سازمان ملل یک مکانیزم مهم تأمین نظم کنونی جهان است. اما اگر این نظم دوران بحران را از سر می گذراند، سازمان ملل باید چاره قابل قبول برای همه را بیابد. بدیگر سخن باید مانع از آن شد که نسل آینده با جهانی روبرو شود که فقط یک قدرت در آن حکومت می کند.
