سمیه پسندیده- تحلیل گر سرویس سیاسی اسپوتنیک با مجموعه برنامه «ایران پس از توافق جامع هسته ای» به بررسی ابعاد مختلف همکاری های دوجانبه ایران و فدراسیون روسیه می پردازد. کارشناس این برنامه «آندری باکلینسکی » پژوهشگر ارشد مرکز تحقیقات سیاسی مسکو و دانشجوی دکتری مطالعات شرقی در آکادمی علوم روسیه در خصوص موضوع همکاری های نظامی ایران و روسیه در فضای پس از تحریم با خبرگزاری اسپوتنیک به گفتگو پرداخت.
- چرا روسیه از لغو تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران حمایت می‌کرد؟
قطعنامه 1929 شورای امنیت سازمان ملل متحد در خصوص تحریم تسلیحاتی ایران، زمانی به صورت یکطرفه و در اوج ابهام به تصویب رسید که تمام دنیا درباره صلح آمیز بودن و یا نیودن فعالیت های هسته ای ایران بحث می نمودند. به این ترتیب عرضه طیف وسیعی از سلاح ها به ایران ممنون اعلام شد. البته لازم به ذکر است که سلاح های دفاعی منجمله موشک اس-300 شامل این تحریم نمی شد. روسیه همواره تاکید کرده، که هدف اصلی از قطعنامه 1929 ترغیب ایران به اثبات ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای آن است. به محض اینکه ایران در خصوص همکاری سازنده با جامعه بین المللی به توافق رسید و آمادگی خود را برای نشان دادن ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای به جامعه بین المللی اعلام نمود، چشم انداز رفع تحریم ها نمایان گردید.
- آیا امروز علاوه بر موضوع تجارت تسلیحات نظامی، می توانیم به توسعه همکاری ها در سایر موضوعات نظامی و فنی بین روسیه و ایران امیدوار باشیم؟
با وجود این واقعیت که قرارداد عرضه اس-300 تنها بین ایران و روسیه است، همکاری های نظامی فنی بین کشورهای ما به طور جدی توسعه یافت. وزیر دفاع روسیه «سرگی شویگو» به تهران سفر نمود و در چارچوب این سفر توافقاتی به منظور توسعه همکاریهای دوجانبه امضاء گردید، البته این توافق خرید تجهیزات نظامی را شامل نبوده و تنها در خصوص انجام تمرین ها و مانورهای نظامی مشترک، تبادل تجربه و فعالیت های نظامی می باشد و این توافقات زمانی به اوج خود خواهد رسید که با امکان تجارت اسلحه و تجهیزات نظامی تکمیل گردد. همینطور که می دانیم ایران در مرزهای خود در حال مبارزه با گروه «دولت اسلامی» می باشد و به این منظور به اسلحه و تجهیزات جنگی احتیاج دارد، ومن فکر می کنم که نه تنها روسیه و بلکه تمام دنیا علاقمند به این موضوع می باشند. با این وجود حتی بعد از توافق ایران و گروه 5+1 تحریم فعالیت های تجاری تسلیحات هسته ای ایران به مدت 5 سال دیگر ادامه خواهد داشت. اما قبل از به پایان رسیدن این تاریخ 5 ساله درصورتیکه هر پنج عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد موافقت خود را اعلام نمایند امکان عرضه سلاح به ایران وجود دارد و البته فکر می کنم که این امر برای ایران نیز خوشایند باشد.
- چه زمانی می توان انتظار دریافت سامانه موشکی اس-300 را داشته باشیم؟
اینطور که به نظر می رسد در خصوص تحویل سیستم موشکی اس- 300 به ایران مذاکرات دقیقی صورت گرفته است و طرفین در حال بررسی جزئیات توافق می باشند، مهم این است که توافق به صورت قطعی حاصل شده است. تهدید به حملات هوایی ایران در 3-4 سال گذشته وجود داشته، اگرچه اکنون به شدت قبل جدی تلقی نمی شود، اما ایران با وجود سیستم پدافند هوایی روسیه می تواند کاملا احساس امنیت نماید.
- به تازگی طرف ایرانی آمادگی خود برای میزبانی تمرینات نیروی دریایی روسیه در دریای خزر اعلام نموده است. شما این امکان را چگونه ارزیابی می کنید؟
همانطور که پیش تر نیز اشاره کردم امکان برقراری مانور مشترک میان دو کشور و همچنین تبادل کارشناسان فراهم شده است و برای این امر دلایل محکمی وجود دارد. منجمله می توان به وجود مرز مشترک میان دو کشور در امتداد دریای خزر اشاره نمود که تا به امروز در قالب توافقات صورت گرفته چندین بازدید از ناوگان دریایی دو کشور انجام شده است. همچنین هر دو کشور بر حفظ و حراست از تنگه هرمز تاکید دارند، چراکه نه تنها از طریق آن انتقال نفت صورت می گیرد، بلکه کشتیرانی آزاد هم انجام می شود و نیاز به تامین امنیت آن در مقبال دزدی های دریایی ضروری می باشد. در کل باید گفت که در این زمینه ایران و روسیه پتانسیل بسیار زیادی برای توسعه روابط دوجانبه دارند. به علاوه بیشتر خوشحال خواهیم بود اگر پذیرای دانشجویان ایرانی برای تحصیل در مراکز تحصیلات عالی نظامی باشیم.
- آیا این نگرانی وجود دارد که با لغو تحریم های تسلیحاتی بر علیه ایران کشورهای غربی تبدیل به رقبای جدی روسیه در بازارهای ایران شوند ؟
به نظر من در حال حاضر بحث در مورد چگونگی همکاریهای دو کشور در فضای پس از لغو تحریم ها، از جمله لغو تحریم تسلیحاتی، تا حدودی اغراق آمیز است، اما بی شک هر دو کشور همکاریهای خود را مانند قبل ادامه خواهند داد. به هر حال موضوع خرید و فروش اسلحه همیشه به اندازه کافی حساسیت برانگیز است و من فکر می کنم که حتی با برداشته شدن تحریم ها ایالات متحده و اتحادیه اروپا اجازه فروش سلاح به ایران آنهم در حجم بالا را ندهند. علاوه بر این، ایالات متحده از متحدین منطقه ای اسرائیل و پادشاهی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس است که از مخالفان جدی عرضه سلاح های غربی به ایران می باشند، بنابراین روسیه کماکان جزء شرکای کلیدی ایران به حساب می آید.
