باسمه تعالی
سخنرانی دکتر مهدی سنایی،
سفیر فوق العاده و تام الاختیار جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه
و دانشیار روابط بین الملل دانشگاه تهران
در هشتمین کنفرانس اروپایی مطالعات ایرانی، سن پترزبورگ، 24 شهريور 1394
به نام خداوند جان و خرد کزین برتر اندیشه برنگذرد
شركت كنندگان محترم، آقايان و خانم ها
براي من مايه بسي افتخار است كه در اين همايش باشكوه حضور يافتم و در ابتدا لازم می دانم از «انجمن ایران شناسی اروپا»، «موزه دولتی آرمیتاژ» و «انستیتو نسخ خطی شرقی سن پترزبورگ» برای سازمان دهی و میزبانی هشتمین کنفرانس مطالعات ایرانی تشکر نمایم و از حضور آقاي پالتافچنكو استاندار محترم سن پترزبورگ، آقاي پياتروفسكي مدیر محترم موزه دولتی آرمیتاژ، خانم پاپوا رئیس انستیتو نسخ خطی شرقی سن پترزبورگ ، خانم آلموت هینتسه رئیس جامعه ایران شناسان اروپا، آقای گریگوریف رئیس کمیته روابط خارجی سن پترزبورگ و ایران شناسان فرهیخته روسيه، ايران و ساير کشورها در این کنفرانس قدردانی کنم.
انتخاب موزه دولتی ارمیتاژ و انستیتو نسخ خطی شرقی سن پترزبورگ برای همکاری و میزبانی در برگزاری این کنفرانس، انتخاب شایسته ای است. چرا که در این دو مرکز هزاران اثر مرتبط با تاریخ و فرهنگ ایرانی قرار دارد و پژوهش های ارزشمندی برای شناخت و معرفی ایران در آن ها انجام گرفته است.
مروری بر برنامه این کنفرانس، نشان دهنده غنای برنامه و توجه محققان حاضر به جنبه های زمانی و موضوعی مختلف ایران شناسی است و هر یک از محققان از زاویه ای برای پژوهش تاریخ، فرهنگ و تمدن ایرانی تلاش کرده اند. استقبال از برگزاری چنین کنفرانسی نشان دهنده موفقیت برگزار کنندگان و جذابیت موضوع ایران شناسی نزد محققان کشورهای مختلف است.
کشور ایران به گواهی صاحب نظران، خاستگاه یکی از غنی ترین و کهن ترین تمدن های جهان است و در دوران چندین هزار ساله آن آثار بی شمار و درخشان تمدن و فرهنگ ایرانی به گونه های مختلف نمایان است. دست یابی علمی به هر یک از جلوه های گوناگون این فرهنگ غنی و تمدن نام آور و گسترش مرزهای آگاهی در این قلمرو، حایز اهمیت است و بهره وری از همکاری دانشمندان و پژوهش گران سراسر جهان در این زمینه مؤثر است. به علاوه باید امکانات لازم را برای بهره گیری دانشجویان و دانش پژوهان از آگاهی های موجود فراهم آورد و از این رشته پژوهش ها حمایت و پشتیبانی کرد و قدر تلاش های پژوهندگان- چه پیشینیان و چه معاصران — را باید شناخت.
حوزه ایران‌شناسی با این اندوخته و توان عظیم خود می تواند عامل مهمی در گسترش و تقویت ارتباطات بین مردم ایران و دیگر مردم جهان و زمینه مهمی در گسترش تفاهم بین ملت ها شود. طی چندین قرن گذشته، گردشگران، محققان، متفکران و ادیبان اروپایی و غیر اروپایی برای شناخت و معرفی ایران و زبان و ادبیات فارسی تلاش هایی بسیار ارزشمند و همراه با عشق و سخت کوشی داشته اند.این تلاش ها با توجه به میراث غنی و دیرپای فرهنگی — تمدنی ایراني اسلامي در قالب فعالیت‌های باستان‌شناسی، شناخت ریشه‌های زبان‌های باستانی و خط‌های کهن ایرانی، تصحیح و انتشار متون کهن، زبان و ادبیات فارسی و دیگر زبان های خانواده ایرانی، مردم‌شناسی، شناخت هنر ايران و اسلام، فلسفه و الهیات اسلامي و…، منجر به بهره مندی هر چه بیش تر از فرهنگ و تمدن دیرین ایرانی و تقویت ارتباطات انسانی و فرهنگی شده است. چنین دستاوردهایی شایسته احترام و قدردانی است.
ديرينه و مکتب ایران‌شناسی روسیه نيز در تاریخ 200 ساله خود منشأ خدماتی به فرهنگ و تمدن ایرانی و معرفی شایسته آن به جهان بوده است. از پیشگامانی چون میرزا کاظم بیگ گرفته تا بزرگانی چون واسیلی بارتولد، ولادیمیر مینورسکی، والنتین ژوکوفسکی، یوگنی برتلس، باگالوفسکی و ایوانف و تا ایران‌شناسان ارزشمندی که امروز در قید حیات هستند، هر یک سهمی در پیش برد سنت ایران شناسی در روسیه داشته اند. محققان روس در حوزه‌های متعدد مرتبط با علوم انسانی و اجتماعی ایران ورود کرده اند: فرهنگ نویسی‌های متعدد دو زبانه، بررسی تاریخ ایران از قدیم ترین ایام تا زمان معاصر، تحقیقات ادبی، مطالعات زبان‌شناسی گسترده، تحقیقات فرهنگ عامه و فولکلور و موارد متعدد دیگر به خوبی مؤید این تلاش هستند.
ایران شناسان هم چنین نقش برجسته ای در گسترش روابط ایران و روسیه داشته اند. این نقش به ویژه با شناساندن فرهنگ و تمدن ایران به مردم روسیه و ترجمه آثار ایرانی منجر به تعاملات فرهنگی، نزدیکی مردم ایران و روسیه، و تأثیرگذاری بر روابط دو کشور در عرصه های مختلف شده است.
با این حال ایران شناسی هم چنان نیازمند بررسی های بیش تر است. تعامل نزدیک تر ایران شناسان می تواند در تبادل دانسته ها و تولید آثار تازه مؤثر باشد. این تعامل می تواند از جمله با مشارکت نهادهای ذی ربط ایرانی مشتمل بر بنیاد ایران شناسی، بنیاد سعدی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی،سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری ، بنیاد ایران شناسی ، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، سازمان اسناد و كتابخانه ملي، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و مراکز آموزش زبان فارسی و ایران شناسی در دانشگاه های ایران انجام شود.
تعاملات بین ایران شناسان از جمله در این کنفرانس می تواند زمینه ساز افزایش سفر اساتید و دانشجویان رشته های ایران شناسی و زبان فارسی به ایران، حمایت از واقعیت پردازی در معرفی ایران، شناساندن جنبه هاي گوناگون فرهنگ ادبيات و هنر ايران معاصر، تبادل دیجیتال اسناد، تداوم ترجمه و انتشار آثار فاخر ایرانی به زبان‌های دیگر، تقویت انتشار کتاب های دو زبانه برای گسترش زبان فارسی، و حمایت از ایران شناسان جوان شود.
امیدوارم این کنفرانس در جهت دست یابی به اهدافش و تقویت تعاملات بین ایران پژوهان جهان مؤثر باشد و زمينه اي براي ديدارهاي بيش تر، تبادل نظر و هم گرايي و گردهم آيي ايران شناسان حوزه جغرافيايي كشورهاي اوراسيا گردد.
امیدوارم از برنامه موسيقي ايراني كه از سوي كنسرواتور چايكوفسكي و با حمايت سفارت جمهوري اسلامي ايران هم زمان با اين همايش در سن پترزبورگ برگزار مي شود لذت ببريد.
متشکرم.
منبع: بخش دیپلماسی رسانه ای سفارت ایران در مسکو
