سومین مبحث مجموعه « ایران پس از مذاکرات هسته ای» تحت عنوان بررسی روابط سیاسی ایران و روسیه در فضای پس از مذاکرات مورد بحث و گفتگو قرار گرفت. مهمان این برنامه آقای دکتر آصفری نماینده مجلس شورای اسلامی و دبیر اول کمسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی بودند. محمد حسن آصفری متولد 1345 ، دانش آموخته رشته علوم سیاسی، نمایندهٔ دورهٔ نهم مجلس شورای اسلامی از حوزهٔ انتخابیهٔ اراک در استان مرکزی هستند که پیشتر در مقام فرماندار این شهر فعالیت می کردند. ایشان طی این دوره ۷۶ طرح / لایحه را در مجلس شورای اسلامی به امضاء رسانده اند. گزارش گفتگو با آقای آصفری به شرح زیر است و فایل صوتی این برنامه نیز از طریق همین صفحه قابل دسترسی می باشد.
- آیا می توان گفت که در چند ماه آینده شاهد شتاب فزاینده در رابطه با روابط ایران و روسیه خواهیم بود؟
ایران و روسیه مشترکات زیادی را با یکدیگر دارند، و در واقع یک کشور همسایه و دوست برای ما به حساب می آیند و ما اغلب روابط خوبی با روسها در بخشهای مختلف داشتیم. زمانی که اما خمینی در قید حیات بودند به حفظ رابطه با همسایه شرقی ما یعنی روسیه تاکید داشتند و امروز نیز آیت الله خامنه ای رهبر ایراننیز بر توسعه روابط با روسیه تاکید دارندف و از طزف دیگر نیز دولت و مجلس ایران بر تقویت و توسعه رابطه با روسها تاکید دارند.
اما چیزی که باید با آن توجه نمود، دو طرفه بودن جاده روابط است، یعنی این روابط باید به صورت دوسویه مورد علاقه طزفین باشد. یعنی مثلا اگر روابط اقتصادی در دستور کار است، به همان اندازه که با آنها در تبادلات اقتصادی هستیم آنها نیز به همان اندازه در اقتصاد ما فعال باشند. به هر حال اگر این روابط رنگ بوی یکسویه به خود بگیرد نه مورد پسند ایران است و نه مورد پسند روسها. ما به روسیه در زمان تحریم روابط خوبی را با روسها داشتیم، اما خوب به عنوان مثال سطح روابط اقتصادی و مبادلات اقتصادی کم است و این کم کاری بیشتر نیز از جانب روسها می باشد. پتانسیل های بسیار خوبی در روسیه وجود دارد، مانند بخش نیروگاهی، انرژی های هسته ای، کشاورزی، فولاد و صنایع سنگین که ایران را مجاب می کند سطح روابط اقتصادی را با روسها بسیار بیشتر از قبل نماییم. به اعتقاد من بعد از تحریم ها، با توجه به اینکه بحث تحریم بانک مرکزی و روابط پولی که بین ما و روسها وجود دارد، می تواند نسبت به قبل در فضای آزادتری فعالیت نماید و گسترش پیدا کند. امروز ایرانیان زیادی هستند که تمایل به سرمایه گذاری در روسیه و یا قعالیت در بخش کشاورزی دارند، و به همان اندازه هم ما تمایل داریم تا روسها در بخش های مختلف در ایران بپردازند. روسیه در زمان تحریم های بین المللی ایران در کنار ما بود و با ایران همکاری می نمود و ما قطعا در زمان بعد از اتمام تحریم ها حاضر نیستیم که آن را فراموش کنیم و حتی اعتقاد داریم که باید روابطمان را به صورت روزافزون با روسها افزایش دهیم، اگرچه من همان آغاز هم عرض کردم که این روابط باید به دوسویه باشد. ما حتی همین الان نیز در مجلس کمسیون های ویژه و اقتصادی به شناسایی راهکارهای افزایش سرمایه گذاری هم در ایران و هم در روسیه اقدام نموده و انها را در دست بررسی و اقدام دارند.
- آیا فضای بعد از مذاکرات و اجرایی شدن توافق ممکن است که منافع سیاسی مشترک ایران و روسیه را نسبت به قبل افزایش بدهد؟
من اعتقاد دارم که با توجه به اتفاقات و تحریم هایی که غربی ها بر علیه روسها انجام دادند، این به عنوان یک فصل مشترکی در مباحث امنیتی دو کشور است. تحریم همیشه به عنوان یک تهدید برای هر کشوری به حساب می آید، اکنون که دو کشور ایران و روسیه در چنین شرایطی هستند ما می توانیم با هماهنگی بیشتر فرصتهای موجود در منطقه را شناسایی کنیم، پتانسیل ها را بیابیم، بازارهای مشترک در تمام حوزه ها اعم از نفت و گاز، منابع کشاورزی، صنایع هوایی و زمینه های دیگر بررسی کرده و فعالیت نماییم، کمبودهایی که برای هر دو کشور به خاطر تحریم ها ایجاد شده است را جبران نماییم.
جمهوری اسلامی ایران اکنون یکی از اعضای اصلی جنبش غیر متعهدها است، و در بخش های پارلمانی و در بخش های دولت و در مجموعه های مختلف حضور دارد و حتی رئیس دوره ای از جنبش غیر متعهدها بوده و می تواند این موضوع را تقویت نموده و توسعه دهد. صدور قطعنامه هایی بر ضد تحریم های اعمال شده برعلیه روسیه از سوی ایران می تواند اثرگذار و ارزشمند باشد و یا نشست های مشترک پارلمانی توسط ایران و سایر کشورهای همسایه با رویکردی حمایتی نسبت به روسها منجمله فرصتهایی است که در جمهوری اسلامی ایران وجود دارد. ایران در گروه جی 8 به عنوان عضو ناظر حضور دارد که می تواند کشورهای همسایه را همسو نموده و اتفاق نظر آنها در حمایت از روسیه را به همراه داشته باشد. شکل گیری جنبش مقاومت در منطقه با حضور ایران، عراق، لبنان، سوریه و تا حدودی روسها می تواند به ایجاد امنیت و ثبات در منطقه بیشتر کمک نماید.
— چقدر احتمال دارد که با بهبود روابط ایران و غرب، روابط میان ایران و روسیه نسبت به قبل کمرنگ شود؟
بحث گرایشات مردم ایران به غرب تا این اندازه که گفته می شود هم پررنگ نیست. اما همین اندازه غرب گرایی ایرانی ها هم مسبوق به سابقه است چراکه ما انتظار داشتیم که طرف روس در زمان تحریم ها نگاه حمایتی خود نسبت به ایران را بیشتر می نمودف تا جایی که ما حتی پیشنهاد نفت در مقابل کالا را به روسها دادیم، اما روسها عملا اینطور که تجربه نشان داده است، روابط خود را با کشورها بر اساس نیازهای خود تنظیم می نمایند، و معمولا نگاه منفعت طلبی بوده است. اما خوشبختانه با روی کار آمدن آقای پوتین این وضعیت بهبود یافته و طبیعتا نگاه مردم ایران نیز به روسها تغییر یافته است. هماهنگی و همراهی روسیه با ایران در زمان انجام مذاکرات هسته ای ایران و گروه 5+1 تاثیر خوبی بر روی افکار عمومی ایران داشته است و نگاه را نسبت به روسیه مثبت تر کرده است. مردم ایران افرادی زیرک و با بصیرتی هستند، اگر ببیند که کشور همسایه در زمان نیاز دست همکاری و یاری به آنها داده است، بی شک متوجه آن خواهند شد و اکنون ایران به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با تاکیدات امام خمینی نسبت به توسعه روابط با همسایگان شرقی، توجه ایران بیشتر متوجه روسیه شد.
ما توقع داریم که دوستان روس ما با توجه به جایگاه کنونی ایران در منطقه و به ویژه در منطقه خاورمیانه از فرصت استفاده کرده و مثلا مانند اتحادیه اروپا پول مشترک، روابط اقتصادی مشترک، برنامه و نقشه راه همکاریهای دوجانبه مشخص داشته باشیم. دو طرف باید تلاش نمایند تا بی اعتمادی نسبی که حتی به واسطه شیطنت برخی کشورها میان ایران و روسیه ایجاد شده است را برچینند و این امر به واسطه ارتباط نزدیک نحبگان سیاسی و فرهنگی دو کشور ایجاد می شود. به ویزه من تاکیید می کنم که روابط میان ایران و روسیه باید مانند یک جاده دو طرفه باشد و به عنوان مثال روسها در بخش سرمایه گذاری در ایران فعال تر حضوریابند و همکاریهای ما محدود به واردات از روسیه و سرمایه گذاری در روسیه نباشد.
