من منتقد سینمایی نیستم و به همین دلیل هم تصمیم ندارم به نقد و بررسی فیلم آقای مجید مجیدی بپردازم اما چالش های جانبی پیش آمده بنده را بر آن داشت تا در این مورد بنویسم.
دوست دارم مقاله خود را با گفته های مرحوم مصطفی العقاد کارگردان معروف فیلم محمد رسول الله (به عربی به نام "الرساله") در مصاحبه اش با شهید آوینی شروع کنم:
"متأسفانه تولید آن (فیلم محمد رسول الله) آن قدر طول نکشید که مذاکرات برای به توافق رسیدن، به طول انجامید، مثل مذاکرات با مسئولین مذهبی که پنج سال کلاً طول کشید.ما تأییدیه دانشگاه الازهر را داشتیم ـ آنها سناریو را صفحه به صفحه مهر کردند. بعد آن را به مجلس اعلای شیعه در لبنان بردیم، آنها هم آن را مهر کردند و به ما گفتند که باید از «رابط فی‌العالم الاسلامیه» در عربستان سعودی اجازه بگیرید. آنها مثلاً جناح راست افراطی بودند. آنها فکر می‌کردند که همه ملحدند.از جمله الازهریها ملحدند. باید می‌رفتم آنجا و می‌فهمیدم چرا با آن مخالف‌اند. من به آنها درباره این «صوره حرام» گفتم که من در دانشگاه کالیفرنیا یاد گرفته‌ام که کسی که تئوری عکاسی و عدسیها را پایه‌گذاری کرد، یک مسلمان بود به نام «حسن ابن حیفا» و حالا ما اینجا، به اذان مسلمین داریم می‌گوییم که حرام است!؟ عکس ملک فیصل در روزنامه بود، گفتم، این یک «صوره حرام» است؟ گفت که نه این اشکال ندارد، چون «انجماد سایه» FREEZING SHADOW است. می‌دانید آنها در حماقتشان باهوش‌اند. می‌گفت شما در سینما آن را به حرکت درمی‌آورید و به آن روح می‌بخشید و خلقت روح، فقط به خدا مربوط است. من گفتم که اگر تصویر خودم را در آینه ببینم دلیل نیست که من یک روح خلق کرده‌ام، و اگر من قادر بودم که روح خلق کنم، ارواح بسیاری برای تمام جهان عرب خلق می‌کردم. بعد به او گفتم، که در زمانی که ما داریم درباره «صورت حرام» جر و بحث می‌کنیم، آنها روی کره ماه می‌نشینند، چون هم زمان با این واقعه بود، و در تلویزیون دیده می‌شد، بعد رئیس آنها از آن عقب فریاد می‌زند، اسمش «باز» بود، مفتی آنها بود، گفت آنها به روی کره ماه ننشسته‌اند، شما را فریب داده‌اند، آن کره ماه نیست، فکر کردم که فایده ندارد، بنابراین من بدون تصویب آنها، کار را شروع کردم ولی این مراحل دو سال طول کشید و بعد از اینکه تهیه‌کننده‌ها را یافتم، کار سه سال دیگر طول کشید."
امروزه همان ماجرا که برای مصطفی العقاد "سنی" مذهب پیش آمد برای مجید مجیدی "شیعه" پیش آمده. تعداد زیادی از منتقدین مطرح سینمایی به دلیل استفاده زیاد از اشکال نورانی در فیلم از آقای مجیدی انتقاد کرده اند ومعتقد بودند که این ماجرا کیفیت حرفه ای و فنی فیلم را پایین آورده اما آقای مجیدی جهت راضی نگاه داشتن تفکر های متحجر مجبور بوده به این کار غیر حرفه ای دست بزند.
چه علمای اهل تسنن و چه علمای اهل تشیع همگی متفق القول هستند که نباید تصویر و یا شمایلی از پیامبر و یا ائمه (مربوط به علمای شیعه) نمایش داده شود چرا که برخی ممکن است به این تصاویر وابستگی اعتقادی پیدا کنند و مجددا بت پرستی به نوعی دیگر رواج یابد.
اما متاسفانه مفتی عربستان سعودی حتی ابتدایی ترین قانون فتوا دادن را زیر پا گذاشته و بر اساس شنیده ها از واسطه هایی که حتی فیلم را ندیده اند فتوا صادر کرده. و در فتوای وی فقط تهمت و افترا مشاهده می شود و نه دلایل صدور فتوا.
البته مشکلی که امروزه کل مسلمانان جهان با آن مواجه می باشد هم همین مساله است. به این معنا که مفتی های متحجر که در مجموعه هایی مثل طالبان (طالبان مجموعه ای از طلبه های دینی هستند که به خود اجازه صدور فتواهای سلیقه ای بر اساس تفسیر شخصی از دین، قبل از رسیدن به مرحله اجتهاد که در تشیع واجب است، را می دهند. امروزه عمده آنها بر اساس تعالیم وهابیت آموزش دیده اند و نمونه عملکرد آنها را در سرتاسر جهان از القاعده گرفته تا داعش و بوکوحرام و… شاهد هستیم) تجمیع شده اند چهره اسلام را وارونه نمایش می دهند و وقتی فرد و یا افرادی تلاش می کنند واقعیت های اسلام را به جهانیان نشان دهند وی را تکفیر می کنند، چرا که این افراد آنقدر کوته فکر و متحجر هستند که نه فقط عقاید خود را برتر می دانند بلکه هر کس که با تفکر آنها همراهی نکند را کافر می پندارند (به همین دلیل هم نام آنها را تکفیری گذاشته اند). گو اینکه این برداشت ها و تفکر های متحجر فقط به اسلام بر نمی گردد و در ادیان دیگر چه آسمانی مثل مسیحیت و یهودیت و چه غیر آسمانی مثل بودایی و هندو و… و حتی پیروان تشیع هم، کم و بیش وجود دارد اما بحث تکفیر و اجازه گرفتن جان انسان های دیگر در حدی که میان پیروان ایده های تکفیری اسلامی بوجود آمده در هیچ دین و مذهب و ایمانی وجود نداشته و ندارد به این دلیل می توان گفت هدف ترویج دهندگان چنین تفکری در واقع تخریب و نابودی چهره مسلمانان و واقعیت اسلام می باشد.
36 سال قبل، پس از انقلاب در ایران، ایرانی ها تلاش کردند تا راه و روش حکومت اسلامی نوین را در مقابل اسلام متحجر عربستانی در جهان پیش بکشند. اخوان المسلمین در مصر هم تلاش داشتند نوعی اسلام نوین را در مقابل وهابیت قرار دهند. پیروان اخوان المسلمین در ترکیه با به قدرت رسیدن حزب اخوانی عدالت و توسعه و پس از آن به قدرت رسیدن آقای مرسی در مصر امیدوار شدند اما نتوانست توجه مسلمانان را به نمونه حکومتی خود جلب کنند. به همین دلیل امروزه دو دیدگاه حکومتی یکی مدل نوین اسلامی ایرانی و دیگری مدل سلفی (به معنای بازگشت به گذشته) عربستانی، رویاروی یکدیگر باقی مانده اند و کل چالش های بوجود آمده میان ایران و عربستان سعودی در منطقه بر همین اساس است، نه به دلیل شیعه بودن ایرانی ها و یا سنی بودن سعودی ها، چرا که بخش بزرگی از مسلمانان سنی در سرتاسر جهان پیرو دیدگاه اسلام ایرانی هستند، امری که عربستانی ها را بشدت خشمگین کرده و آنها هم اخیرا به تکاپو افتاده اند تا برخی شیعیان را به اردوگاه خود جذب کنند.
پایه و اساس فتوای مفتی عربستان و حتی مدیر الازهر (که قبلا آقای مجیدی تاییدیه آنها بر متن فیلم را دریافت کرده بود) این است که چرا یک رافضی (کلمه ای که وهابی ها برای شیعیان استفاده می کنند) و مجوسی (کلمه ای که وهابی ها برای ایرانی های زرتشتی استفاده می کنند) نقش کودکی حضرت محمد (ص) را بازی کرده. همچنین آنها ناراحت هستند که چرا در این فیلم به رفتار عرب های جاهلیت مخصوصا با زنان پرداخته شده (چرا که این رفتار ها تشبیه رفتار امروزی آنها با زنان، که هنوز فرقی با اعراب جاهلی ندارد، می باشد). حال نه محتوای فیلم برای آنها اهمیت دارد و نه تاثیر آن بر اذهان عمومی جهانی.
جای تاسف دارد پس از گذشت چند دهه از تولید فیلم محمد رسول الله مصطفی العقاد تا فیلم محمد (ص) مجید مجیدی و پیشرفت هایی که انسانیت طی این سالها شاهد آن بوده هنوز برخی از خیمه های تحجر جاهلیت 1400 سال و ماقبل اسلام خارج نشده اند و هنوز پیام 1400 سال پیش حضرت محمد (ص) را دریافت نکرده اند.
پیامبر اسلام 1400 سال پیش تلاش کرد آنها را از این خیمه های جاهلیت خارج کند اما آنها به جای اینکه اسلام را جایگزین سنت های جاهلی و قبیله ای کنند تفکر جاهلی خیمه های خود را جایگزین اسلام کردند و امروزه تفکر عرب های جاهلی بر تفکر اسلامی آنها غلبه کرده.
به این دلیل می توان گفت اصل ناراحتی آنها از این فیلم همین ایجاد رابطه در ذهن مخاطب میان رفتار و کردار آنها با اعراب جاهلیت است.
