بهای نفت به روند افول خود ادامه میدهد. 25 اوت قیمت آن تقریبا 43 دلار به ازای هر بشکه بود. این کمترین بها طی سال های اخیر است. دلایل آن بی شمارند. از جمله بهبود وضعیت ایران در بازار نفت جهانیست. اما آیا اینطور است؟ شاید نه.
می گویند که ایران ممکن است از 500 هزار تا یک میلیون بشکه نفت درشبانه روز به بازار نفت وارد نماید. ضمن تقاضای شبانه روزی جهانی به میزان 90 میلیون بشکه ، نفت ایران چندان اثری نخواهد داشت. ایران قادر نیست که با نفت خود کل بازار نفتی را سیراب نماید. از طرف دیگر، بورسی که روی نفت بازی می کند قبل از همه روانشناسی است. هر گونه بیانیه از فعالین سیاسی ایرانی و متخصصین ایرانی در خصوص نفت و هر گونه جنبش بر روی روح و روان افرادی بازی می کند که جایگاه مشخصی در بورس بهای نفت دارند. بدون شک ، جهش قیمت خواهد بود که توسط ایران اتفاق می افتد اما فاجعه بار نیست. نینا مامدوا ، شرق شناس و اقتصاد دان بخش ایران دانشکده ی شرق شناسی آکادمی علوم روسیه می گوید:
نمی توان گفت که ارسال تکمیلی نفت ایران به شدت بازار نفت را دگرگون کرده و کاهش شدید بهای نفت را به دنبال خواهد داشت. تمامی مسائل در این است که این قیمت ها زمانی سقوط کردند که ایران صادرات نفت خود را به خاطر تحریم ها دوبرابر کاهش داد. به طور منطقی باید برعکس باشد: همینکه صادرات نفت ایران کاهش یافت بها باید رشد می کرد. اما این امر اتفاق نیافتاد.
در واقع پس از اجرای تحریم های ضد ایرانی در سال 2012، نفت طی دو سال تا پاییز سال 2014 در سطح 90 تا 113 دلار به ازای هر بشکه حفظ شد. و تاثیر کاهش صادرات نفت ایرانی و نقل قول های آن قابل توجه نخواهد بود. دلیل اصلی سقوط قیمت بهای نفت در حال حاضر چیز دیگری است ، این عدم تعادل تقاضا و پیشنهاد است. نفت به شدت زیاد است.
عربستان سعودی ظرفیت های جدید استخراج نفت را راه اندازی کرده است ، ضمن نگرانی از اینکه رقبا بازار را بگیرند. پادشاهی های نفت خلیج فارس سعی می کنند از سعودی ها عقب نیافتند. وزیر نفت ایران بیژن نامدار زنگنه به نوبه ی خود بیان داشت: ما استخراج را با هر قیمتی افزایش می دهیم ، ما گزینه ی دیگری نداریم. اگر تولید نفت سریعا بیشتر نشود ما تدریجا سهم بازار خود را از دست خواهیم داد. " در این زمینه تولید کلی کشورهای عضو اوپک ممکن است در آینده ای نزدیک رکورد 33 میلیون بشکه در روز را بشکند.
تولید بالای مداوم در آمریکا هم مشاهده می شود جایی که نفتی ها در آستانه ی سود آوری حفاری نفت شیل را ادامه می دهند. تقریبا استخراج در روسیه و اتحادیه ی اروپا و عملا در تمامی کشورهای تولید کننده ی نفت کم نشده است.
به عقیده ی نیکا باتلر، مدیر ارشد سابق " بریتیش پترولیوم " همه چیز گواه آن است که جهان باچیزی تحت عنوان " طوفان ایده آل" روبروست. این پیشنهاد در بازار روبه رشد است در ارتباط با آن طی ده سال سپری شده ، بهای بالای کشورهای نفتی را بر آن داشت که به طور فعال پول هایشان را در توسعه ی بخش های استخراج صرف نمایند. این سرمایه گذاری ها بازده دهی را آغاز کردند و برای همین طی ده سال آینده کاهش ارسال امکان پذیر به نظر نمی آید.
همکار باتلر از شرکت ایتالیایی " انی" لئوناردو مائوجری تاکید می کند، مکانیزمی که قادر باشد تاثیر منفی این پدیده را محدود سازد وجود ندارد. وی پیش بینی می کند که در سال آینده بهای نفت تا سی دلار به ازای هر بشکه خواهد رسید.
عرضه ی بیش از اندازه ی نفت همچنین نتیجه ی کاهش تقاضاست. اقتصاد چین ، جایگاه دوم در جهان را بر اساس تقاضای نفت دارد و آنقدر که انتظار می رود رشد ندارد، این کشور نفت کمتری می خرد. مشکلات اقتصادی در ژاپن (سومین متقاضی نفت در جهان) نیز وجود دارد. در چهارساله ی دوم سال جاری تولید ناخالص داخلی این کشور به 1.6 درصد سالانه کاهش داشت که به رشد تقاضا برای هیدروکربن ها کمک نمی کند.
همه چیز برای تقاضای نفتی در اصلی ترین متقاضی آن یعنی آمریکا هم خوب نیست. به عقیده ی یکی از تحلیل گران ، اقتصاد آمریکا تا به امروز با سرعت دوبرابر کمتر به سر می برد.
متاسفانه برای کشورهای تولید کننده ی نفت ، چشم اندازهای بهبود بهای نفت تا درجه ی مثبت آن یعنی تا 70 یا 80 دلار به ازای هر بشکه کاملا مبهم است. آقای باتلر معتقد است که در حال حاضر جهان در آغاز دوره ی طولانی بهای پایین نفت قرار دارد. این بحران ادامه دارتر از اتفاقات دهه ی هشتاد خواهد بود.
