اولین موضوع ، بررسی روابط اقتصادی ایران و روسیه در فضای پس از مذاکرات هسته ای ایران و گروه 5+1 می باشد. در این خصوص با مهمان این برنامه آقای سرگی می خییف، مدیر مرکز سیاستگذاری روسیه به گفتگو پرداختیم. آقای می خیف در سوابق کاری خود مدتی را به عنوان معاون مدیر کل مرکز تکنیکهای سیاسی روسیه مشغول بودند و بعد از آن به عنوان مدیر موسسه همکاری خزر به فعالیت حرفه ای خود ادامه دادند، ضمنا ایشان به عنوان کارشناس با خبرگزاری ایتارتاس نیز همکاری می کنند.
1- فعالیت کنونی ایران و روسیه تمرکز بر چه حوزه هایی است و تحریم های غرب و شورای امنیت تا به امروز چه موانعی را در مسیر روابط اقتصادی ایران و روسیه ایجاد کرده است؟
اولین حوزه های روابط مشترک ایران و روسیه به عنوان دو کشور همسایه در منطقه دریای خزر در بحث روابط اقتصادی متمرکز شده است. حوزه بعدی روابط سیاسی است و همچنین می توان به روابط نظامی میان دو کشور اشاره کرد که این حوزه خود شامل خرید تسلیحات نظامی و انجام عملیات مشترک ضد جرایم مواد مخدر و مقابله در برابر تهدیدات تروریسم و بسیاری موارد دیگر است. علاوه بر آن ایران و روسیه تعاملات دیپلماتیک متعددی دارند که یکی از مهمترین آن طی مدت اخیر مذاکرات گروه 1+5 با ایران بود، و روسیه یکی از اثرگذارترین کشورها در این مذاکرات بود که بیشترین جمایت از ایران را داشت.
به نظر من تحریم های غرب بر علیه ایران متوقف کننده روابط ایران و روسیه نبوده است اما موانع و مشکلاتی را ایجاد کرده بود. به عنوان مثال بسیاری از پروژه ها بودند که به دلیل تحریم های بانکی مشکل نقل و انتقال پول داشتند، و یا بسیاری از کمپانی ها از ترس اعمال فشار از سوی غرب حاضر به همکاری های دوجانبه با ایران نشدند، همین دلایل هم توسعه روابط اقتصادی میان دو کشور را با مشکلاتی روبه رو کرد. اما امیدوارم که توافق جامع انجام شده میان ایران و گروه 1+5 این موانع و دیگر مشکلات را کمتر کند.
2- در صورت اجرایی شدن توافق ایران و غرب آیا می توان شاهد شتاب بیشتر در روابط اقتصادی میان دو کشور شد؟
ارزیابی من این است که با برداشته شدن تحریم ها قطعا سطح روابط اقتصادی ایران و روسیه شتاب بیشتری می یابد. در واقع اولین موضوعی که مهم است تلاش برای لغو کامل تحریم هاست، و چون همیشه برای دور زدن تحریم ها راههایی وجود دارد باید تصمیمات قاطع گرفته شود و تا اجرای کامل توافق جامع و برداشته شدم تمامی تحریم ها فعلا از همین روش استفاده نمود. اغلب در شرایط تحریم ها، طرح ها و مکانیزم های اقتصادی وجود دارد که همکاری های اقتصادی را امکان پذیر می کند. به عنوان مثال می توان یک سیستم اقتصادی بین دو کشور ایجاد نمود که بر اساس سیستم های داخلی دو کشور تبادل ارزی آن صورت گیرد و اساسا استفاده نکردن از سیستم های بین المللی همکاری های دوجانبه را آسان تر می نماید.
3- رسانه های غربی تلاش دارند بر موضوع ورود مجدد نفت ایران به بازار های جهانی و تاثیر آن بر قیمت نفت مانور بدهند و اصرار کنند که این موضوع می تواند روابط دو کشور را تحت تاثیر قرار دهد. اما متخصصین مالی و نفتی تاکید می کنند که چنین موضوعی بی پایه و اساس است و اتفاقا همکاری ایران و روسیه در این زمینه می تواند تاثیر مثبت بر قیمت نفت و گاز بگذارد. ارزیابی شما از این مسئله چگونه است؟
بله چنین نگرانی وجود دارد، چراکه ایران می تواند یک بازیگر بزرگ و سریع در بازار نفت باشد. بنابراین روابط ما یک حالت رقابت دارد. اما من خودم امیدوارم که این امر باعث نشود که روابط ما تحت تاثیر قرار بگیرد. چراکه روسیه و ایران منافع هم را به خوبی می شناسند و به آن احترام می گذارند، به همین دلیل هم یافتن واریانت مناسب و دست یافتن به یک توافق دوجانبه خوب برای ایران و روسیه یک امر ساده است. به عقیده من دو کشور باید بیشتر در پی آن باشند که چگونه و از چه روش هایی می توانند از هم سود ببرند نه اینکه بر روی مشکلات متمرکز شوند. به عنوان مثال، بهتر است به انجام پروژه های مشترک و سرمایه گذاریهای مشترک فکر کنیم. چون به هر حال فکر می کنم بازگشت ایران به بازارهای نفتی نه تنها برای روسیه چندان مطلوب نیست، بلکه برای سایر کشورهای نفتی نیز اتفاق جالبی به شمار نمی آید. درست است که ایران می تواند در بازار نفت وگاز تاثیر به سزایی داشته باشد و حتی ساختار آنرا تغییر بدهد، و با بازگشت به بازار نفت قیمت جهانی آن را کاهش دهد و این برای روسیه اصلا خوب نیست، اما در مجموع اهداف مشترک دو کشور می تواند یک راه حل سیاسی خوب پیدا کند.
4- امروز روسیه نیز مورد تحریم غرب قرار گرفته است. چقدر احتمال دارد که شرایط کنونی روسیه را بیشتر به سمت محصولات ایرانی سوق دهد؟ فکر می کنید تجارت روسیه و ایران بیشتر در کدام حوزه متمرکز است؟
بله- روسیه نیز به دنبال یافتن شرکای جدید است، اما اقلامی که علاقمند است از ایران وارد نماید شامل: محصولات کشاورزی و محصولات غذایی که در اولویت اول قرار دارند. ضمنا ایران برای روسیه به عنوان یک کریدور ترانزیتی که شمال و جنوب را به هم متصل می نماید حائز اهمیت است و از طرف دیگر روسیه بسیار تمایل دارد تا در پروژه های ایرانی سرمایه گذاری نماید.
روسیه می تواند ایران را در زمینه مدرن سازی ساختار تسلیحات نظامی مورد حمایت قرار دهد که این امر از یک طرف منجر به پشتیبانی تسلیحاتی ایران می گردد و از طرف دیگر طبیعتا برای روسیه یک کار سودمند است.
به هر حال زمینه های مختلف همکاری وجود دارد.
