کشورهای مبتکر ایجاد دادگاه (مالزی، هلند، استرالیا ، بلژیک و اوکراین) اعلام کردند که گزینه های جایگزین رسیدگی قضایی را جستجو می کنند. وکیل روسی ، ایلیا رمسلو می نویسد:
باید دلایل بلوکه کردن این قطع نامه شورای امنیت سازمان ملل متحد توسط روسیه را بررسی کنیم. اولا ، نبود تحقیقات و بررسی های مناسب با حضور تمامی طرفین ذینفع و ممانعت از دسترسی روسیه به اطلاعات گروه های بین المللی است. ثانیا ، تعصب واضح و آشکار مبتکرین دادگاه و آمریکا که پشت سرشان ایستاده است. سوم: سقوط بوئینگ ، در نتیجه ی جرمی جناییست نه تهدید صلح و امنیت جهانی بنابراین نمی تواند در دادگاه ویژه و اضطراری بین المللی بررسی شود.
پرونده های قضایی کیفری امروزی (ملی و یا بین المللی) محاکمه ی عادلانه بر اساس استانداردهای پایه و متحد برای تمامی کشورهای متمدن را پیشنهاد می دهد. نه در اروپا و نه در آمریکا ممکن نیست پرونده کیفری به دادگاه فرستاده شود درحالی که تحقیقات انجام نشده و متهمین با پرونده و اعلام جرمشان آشنا نشده اند. دادگاه های بین المللی نیز چنین استانداردهایی را اجرا می کنند. چرا دادگاه فوق العاده و ویژه ی مربوط به سقوط بوئینگ باید استثنا باشد؟ و چرا دلایل و متهمین حادثه باید در دادگاه غیر علنی مشخص شوند نه در مجموعه سازمان های بین المللی که توسط کنوانسیون هواپیمایی میهنی بین المللی مجاز هستند؟
با توجه به اعمال حقوقی بین المللی ، شورای امنیت سازمان ملل متحد زمانی دادگاه اضطراری تشکیل می دهد که قضیه مربوط به قتل عام و جنایات علیه صلح و امنیت باشد. هیچ گاه دادگاه ویژه و اضطراری بین المللی در ارتباط با یک جرم کاملا مجزا ، حتی اگر سانحه ی سقوط هواپیمای میهنی باشد، تشکیل نمی شود. برای مقایسه سانحه ی دلخراش ایرباس A300 ایرانی را در سال 1988 بر فراز خلیج فارس به یاد می آوریم. هواپیما با 290 سرنشین" بر اساس اشتباه" ناوگان دریایی آمریکا در آب های بی طرف سقوط کرد. نه آمریکا و نه متحدین غربیش در آن زمان درخواست تشکیل دادگاه اضطراری را مطرح نکردند. علاوه بر اینکه آمریکا رسما مسئولیت حقوقی این حادثه را نپذیرفت و معذرت خواهی رسمی هم نکرد ضمن آنکه اصرار داشت تیم رزمناو، قانونی و درست عمل کرده اند. جرج بوش پدر که در آنزمان رئیس جمهور ایالات متحده بود گفت: من هیچ گاه به خاطر ایالات متحده آمریکا عذر خواهی نمی کنم ، حقیقت هرچه که باشد." اما در سانحه ی بوئینگ ، استانداردهای کاملا متفاوتی مطرح می شود. از این حادثه ی دلخراش در مقاصد سیاسی استفاده شده و بر روسیه فشار می آورند.
پس از وتوی ایده ی تشکیل دادگاه اضطراری ویژه توسط روسیه ، گزینه های جدیدی مطرح می شوند. یا مالزی ، هلند، استرالیا ، بلژیک و اوکراین دادگاه ویژه ی خود را تشکیل دهند ، یا دادگاه تحت ریاست مجمع عمومی سازمان ملل متحد و یا دادگاه ملی در هریک از کشورهای مذکور تشکیل شود. تمامی این گزینه ها از نقطه نظر حقوقی مشکوک بوده و هیچ گونه سابقه و پیشینه ای ندارند.
تعجب آور است که در بین گزینه های بر شمرده شده ، ساده ترین و منطقی ترین گزینه یعنی روند قضایی در دادگاه بین المللی سازمان ملل متحد مطرح نمی شود. در واقع با این روش ایران پس از آنکه ناوگان دریایی آمریکایی، هواپیمای ایرباس ایرانی را مورد هدف قرار داد ، اقدام کرد. طرف آمریکایی تحت فشار حقایق مجبور شد توافق صلح آمیز در دادگاه را بپذیرد و اتهام آمریکا توسط دادگاه ثابت شد.
اگر بر اساس تایید مبتکرین دادگاه اضطراری ، شواهد انکار ناپذیر عضویت روسیه در سانحه ی بوئینگ وجود دارد چرا آنرا در دادگاه علنی بررسی نمی کنند؟ فکر می کنم که دلایل این عدم قاطعیت کشورهای مبتکر در موارد زیر باشد:
اولا آمریکا پشت سر تشکیل دادگاه ویژه و اضطراری ایستاده است و برای آنکه دادگاه های بین المللی از کنترلش خارجند. دادگاه بین المللی سازمان ملل متحد در سال 1986 تشخیص داد که آمریکا با آغاز جنگ در نیکاراگونه ، وظایف حقوقی و بین المللی را نقض کرده است. غرامت سنگینی برعهده ی آمریکا نهاده شد که هنوز آنرا پرداخت نکرده است. پس از این دادگاه ، آمریکا تصمیمات دادگاه بین المللی سازمان ملل متحد را به رسمیت نشناخت.
ثانیا کشورهای متقاضی دادگاه اضطراری درواقع به روند آشکار و صادقانه برای تشخیص متهمین سانحه نیازی ندارند. سانحه ی هواپیما تنها بهانه ای بود که از موضوع تجاوز روسیه به اوکراین پرده
پوشی شود.
