هواپیمای بوئینگ مالزی که از آمستردام به کوآلالامپور پرواز می کرد یکسال پیش در روز 17 ماه ژوئیه سال 2014 میلادی در دنباس دچار سانحه شد. 298 مسافر آن کشته شدند. بلافاصله پس از وقوع این تراژدی طرفین درگیر در شرق اوکراین یکدیگر را متهم به بروز این سانحه کردند. سیاستمداران بزرگ جهان خواهان بازرسی دقیق وقوع این تراژدی شدند. اما تا کنون بازرسی ها پیشرفت جدی نداشته اند و اطلاعات مربوط به جعبه های سیاه آشکار نشدند و نتایج رسمی در باره علل تراژدی نیز اعلام نشده است. همچنین معلوم نیست چه کسی را متهم به وقوع این تراژدی خواهند کرد. تا کنون متهمان اعلام نشده اند.
تابستان گذشته در محل وقوع حادثه نبردهای شدیدی جریان داشت. ارتش اوکراین از سیستم های آتشباری سنگین، توپخانه و نیروی هوایی و زره پوش ها در نبرد با شبه نظامیان دونباس استفاده می کرد. نیروی هوایی اوکراین حریم هوایی را تحت کنترل خود داشت. مطابق با برنامه پرواز، هواپیمای مالزی می بایست 50 کیلومتر دورتر و بالاتر از منطقه خطرناک پرواز کند. اما مأمور کنترل پرواز معلوم نیست به چه دلیل مسیر هواپیما را سه درجه تغییر داد که تقریبا 50 کیلومتر می شد. در نتیجه هواپیما سر از حریم هوایی در آورد که 5 روز قبل از آن از طرف کی یف منطقه ممنوعه برای پرواز اعلام شده بود.
بلافاصله پس از سقوط هواپیما، کی یف بطور سنتی شبه نظامیان را متهم کرد و اعلام کرد که بوئینگ با سیستم پدافند هوایی « بوک» زده شده است که گویا شبه نظامیان آن را از روسیه دریافت کرده اند. مسکو این خبر را تکذیب کرد و شبه نظامیان در توضیح گفتند که آنها نه تنها « بوک»ی دراختیار نداشتند بلکه فاقد افرادی هستند که بتوانند با آن کار کنند.
در اولین ماهها پس از وقوع این تراژدی گزینه های مختلفی در باره علل وقوع این حادثه اعلام شد. در عین حال کارشناسان کمیسیون بین المللی هوانوردی شتابی برای رفتن به محل حادثه نشان ندادند و تکه های هواپیما جمع آوری نشد. ریاست جمهوری دونتسک، مدام از ذینفعی کم جامعه بین المللی در بازرسی این تراژدی سخن می گفت. شورای امنیت هلند چرکنویس گزارش بازرسان هلند در باره شرایط سقوط بوئینگ را در روز 2 ژوئیه سال 2015 میلادی در اختیار کشور های شرکت کننده در بازرسی ها گذاشت. پس از بررسی این گزارش توسط این کشورها، گزارش نهایی در ماه اکتبر منتشر خواهد شد. در ماه ژوئیه اطلاعات و نتیجه گیری ها در این گزارش سر وصدای زیادی به پا کرد. به گزارش شبکه تلویزیونی « سی. ان.ان» با استناد به منابعی که خواستار عدم افشای نام خود شدند نتجیه اصلی گزارش آینده چنین خواهد بود — شبه نظامیان جمهوری دونتسک مسئول این تراژدی هستند که هواپیما را با موشک « زمین به هوا» زدند و هواپیمایی مالزی نیز مقصر است که به پرواز در منطقه درگیری ادامه داده است.
اینکه خبرنگاران با تمایل زیاد این اطلاعات را منتشر کردند جای تعجب نیست زیرا برای آنها دریافت حقایقی که برای جمع زیادی از خوانندگان آشنا نیست هدف حرفه ای است. اما مسأله دیگر این است که کی و مهم تر از آن به چه دلیل دست به نشت اطلاعات زده است که تا کنون فقط محفل تنگی از افراد به آن دسترسی داشتند.
والنتین دودین، متخصص در امنیت هوانوردی که در گذشته کارمند « کمیته حمل و نقل بین ایالتی» بود بر این موضوع تأکید کرد که پخش اطلاعات «محرمانه» در اکثر مواقع با هدف معینی انجام می شود. در اکثر موارد این موضوع با زمینه سازی افکار عمومی نسبت به این یا آن جمعبندی کمیسیون دارد. به احتمال قرین به یقین وضعیت در رابطه با نشت اطلاعات در باره بازرسی دلایل سانحه بوئینگ از این نوع است.
انتشار اطلاعات بر طبق سفارش سیاسی در شکلدهی افکار عمومی آشکار است. یوگنی فِلِروف روانشناس سیاسی در این باره گفت: « نشت اطلاعات در رسانه ها زمانی سازماندهی می شود که اولا قصد پخش گسترده آن مد نظر است و دوما دستیابی به اعتماد نسبت به اطلاعات منتشره حتی اگر آن یک دروغ بیشرماته باشد. نمونه ها از این نوع زیاد است. به عنوان مثال: تلاش برای قانع کردن مردم به اینکه رژیم صدام حسین در عراق از زرادخانه تسلیحات کشتار جمعی برخوردار بود. نتیجه آشکار است: ورود نیروهای آمریکایی وانگلیسی به عراق، سرنگونی رژیم صدام حسین، و آغاز جنگ خونین داخلی که تا به امروز قطع نشده است. اما هیچگونه تسلیحات شیمیایی، باکتریولوژی و یا هسته ای در آن کشور پیدا نشد. آمریکا و دیگر کشورهای ائتلاف ضد عراقی نهایتا به این موضوع اعتراف کردند.
هدف همیشه توجیه کننده ابزار نیست. اما اگر هدف — تحقیقات صالح و واقعی و بیطرفانه سقوط هواپیمای مسافربری در آسمان اوکراین و آشکار ساختن کسانی است که مسئولیت واقعی در ازای این تراژدی به گردن آنهاست ، پس به چه دلیل و به چه منظور چنین روشهایی بکار گرفته می شوند؟
