جمهوری های دونتسک و لوهانسک با درخواست تشکیل دادگاه بین المللی برای رسیدگی به جنایات نظامی مقامات اوکراین در جریان عملیات تنبیهی در دونباس به شورای امنیت سازمان ملل متحد رجوع کردند.
ایلیا رِمسلو حقوقدان نوشت: دادگاه بین المللی ارگانی است که برای رسیدگی به پرونده های کسانی تشکیل می شود که به جنایات بین المللی متهم شده اند. این دادگاه بر طبق قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل تشکیل می شود. شورای امنیت اساسنامه دادگاه را مورد تأیید قرار می دهد. دادگاه بین المللی یک اقدام استثنایی است و زمانی که جنایت از حالت توده ای و سیستمی برخوردار می شود به مورد اجرا گذاشته می شود و در کشوری که این حوادث رخ می دهد نمی تواند از حقوق شهروندان دفاع کند و یا خودش در عملیات غیر قانونی شرکت دارد.
تاریخ نمونه های انگشت شمار دادگاه های بین المللی را به یاد دارد: دادگاه نورنبرگ برای رسیدگی به پرونده آلمان هیتلری و دادگاهی که در رابطه با یوگسلاوی سابق تشکیل شد و دادگاه روآندا. این نوع دادگاه ها از اختیارات تام جهت رسیدگی و بررسی جنایات بر علیه صلح و بشریت، ژنوساید و دیگر خشونت ها در رابطه با ساکنان مدنی برخوردارند.
چنین نوع جنایاتی دائما در اراضی دونتسک و لوهانسک رخ می دهند. وحشی گری که در آنجا به تقصیر مقامات اوکراین به وقوع می پیوندد از طرف بسیاری از ناظران مستقل بین المللی به ثبت رسیده است. اول ماه ژوئن اداره کمیسار عالی سازمان ملل در امور حقوق بشر اطلاعاتی را منتشر کرد که مطابق آن در نتیجه درگیری در شرق اوکراین از اواسط آوریل سال گذشته تا 30 ماه مه سال جاری ، 6417 نفر کشته و 15962 نفر زخمی شدند. در این گزارش تأکید می شود که شمار واقعی کشته شدگان و زخمی ها بمراتب بیشتر است. گروه نظارت سازمان ملل شواهد و ثبوت زیاد نقض فاحش حقوق بشر از جمله تیرباران و آتشباری نقاط مسکونی، اعدام ، دستگیری های عمدی و غیر قانونی افراد، برخورد بد و سلب حقوق اجتماعی — اقتصادی را برای تهیه گزارش جمع آوری کرده است.
بطور کلی اعمال مقامات اوکراین را می توان نسل کشی نامید. زیرا مقامات اوکراین عمدا شرایطی برای نابودی ساکنان روس دونباس ایجاد می کنند. شخصیت های عالی مقام اوکراین بطور آشکار به این موضوع اعتراف می کنند. 13 ماه نوامبر سال 2014 میلادی پروشنکو، رئیس جمهور اوکراین اعلام داشت: « ما کار خواهیم داشت، روس ها بیکار خواهند ماند. ما حقوق بازنشستگی خواهیم داشت ، آنها حقوق بازنشستگی نخواهند داشت. بچه های ما به کودکستان و مدرسه خواهند رفت، بچه های آنها زیر زمین خواهند نشست. همانا به این شکل ما در این جنگ پیروز خواهیم شد».
چرا همانا دادگاه یگانه نهاد بین المللی است که قادراست عدالت را برقرار کند؟ مقامات اوکراین منتها تلاش خود را بکار می گیرند تا از مجازات جنایات خود بدور بمانند. آنها نمی خواهند کلمه ای در باره دادگاه در اراضی اوکراین بشنوند. بعلاوه تلاش هایی برای سلب مسئولیت در دادگاه های بین المللی به انجام می رسد. به عنوان مثال، اوکراین رسما اجرای کنوانسیون اروپا در باره دفاع از حقوق بشر و آزادی های بنیادی را متوقف کرد. رسیدگی به پرونده ها در دیوان کیفری بین المللی نیز غیر ممکن است ، زیرا اوکراین و جمهوری دونباس اعضای کنوانسیون رم نیستند که موسس دیوان کیفری بین المللی است.
بدین ترتیب، ایده تشکیل دادگاه بین المللی شورای امنیت سازمان ملل یگانه تصمیم قانونی و واقعی است. البته جای شک است که دیگر اعضای شورای امنیت سازمان ملل موافقت خود را با تشکیل دادگاه اعلام کنند. « شرکای» غربی ترجیح می دهند جنایات مقامات اوکراینی دست نشانده خود را نادیده بگیرند. اما آنها باید به این مهم توجه کنند که رد تشکیل دادگاه با توجه به شواهد بسیار زیاد شرکت مقامات اوکراین در انجام جنایات سنگین بین المللی عملا نشانگر آن است که آنها خودشان حامی این عملیات هستند. آنچه به دادرسی و عدالت خواهی مربوط می شود، درست مانند 70 سال پیش در دادگاه نورنبرگ، شاهد آن خواهیم بود.
