"حلیم فسخ الدینوف" خبر نگار ویژه رادیو "اسپوتنیک" سیر این گردهمایی را دنبال کرده چنین نوشت.
پایان یافتن ده ساله کنفرانس جهانی پیرامون ذخایر آبی با عنوان "آب برای زندگی" بهانه رسمی برای برپایی کنفرانس دوشنبه شد. حدود یک هزار و نیم نماینده از بیش از 100 کشور در کنفرانس دوشنبه سهم گرفتند. بان کی مون دبیر کل سازمان ملل متحد و سران چند کشور و کارشناسان مطرح در مسایل آب به تاجیکستان آمدند. آنها نتایج اجرای برنامه ها در رشته حفاظت از ذخایر و استفاده از آب در ده سال اخیر را جمع بندی کردند. نتایج ضد و نقیض از آب بر آمده. معلوم شد که اهدا کنندگان بین المللی و برخی کشور ها از 2005 تا کنون برای پیاده کردن پروژه های مربوطه در مناطق متفاوت سیاره ما بیش از 10 میلیارد دلار تخصیص دادند. از یک سو این مساله تا سطح جهانی ارتقا یافته ولی باز هم موفق نشدند کاری کنند تا از حدت مساله دسترسی به آب شیرین کاسته شود. در دوره ما 750 میلیون نفر از دسترسی به آب آشامیدنی محروم بوده و دو میلیارد نفر شرایط لازم بهداشتی برای زیست ندارند. "سلطان رحیموف" معاون اول وزارت انرژتیک و ذخایر آبی تاجیکستان در مصاحبه با رادیو "اسپوتنیک" گفت:
"در زمانی که گذشت اقدام های زیادی پذیرفته شده در دستور روز جهانی ذخایر آبی اجرا شده ولی همه هدف های برنامه "آب برای زندگی" تحقق نیافته. اختلافات جهانی و بحران های اقتصادی و انرژتیک و بسیاری دیگر چالش ها سبب آن شد که توجه جامعه جهانی از حل مسایل آبی دور بماند. مقادیر آب در جهان سال به سال کاهش می یابد و اگر اقدام های لازم اتخاذ نشود ممکن است در رشته آب موقعیت های بحرانی پدیدار شوند."
آسیای مرکزی یکی از مناطقی است که در آن مساله کمبود آب بشدت محسوس است. جمعیت آن در طول 50 سال سه برابر افزایش یافته. میزان بهره گیری آب به همین درجه بالا رفته. در نتیجه در جمهوری های جنوبی شوروی سابق اختلافات آبی بوجود می آیند. الان این اختلافات در سطح واحد های تولیدی است ولی می توانند تا درجه بالا تری ارتقا یابند. مثلا کشور های موجود در پایین امو دریا و سیر دریا — ازبکستان، ترکمنستان و قزاقستان به کشور هایی در بالای آن رود ها — تاجیکستان و قرقیزستان دعاوی مطرح می کنند. به عقیده سلطان رحیموف فقط از طریق "دیپلماسی ذخایر آبی" می توان از وقوع اختلافات اجتناب ورزید. او گفت:
الان برای کشور های منطقه لازم است که برای تاثیر گذاری بر تغییرات آب و هوا و در جهت افزایش جمعیت و افزایش مصرف آب اقدام های آداپته کردن را اتخاذ کنند. این کشور ها می توانستند بر اثر همکاری های خوب آبی- انرژتیک درآمدی به میزان تا 5 درصد از محصول ملی را دریافت کنند. این رقم با درنظر داشت موقعیت اقتصادی دشوار کنونی درآمد جدی است.
همایش دوشنبه نشان داد که حصول مصالحه — روند سنگین است ولی کشور های آسیای مرکزی حاضر اند این موضوع را بررسی کنند. به این خاطر همه کشور های این منطقه از جمله ازبکستان همسایه هیات های خود را به دوشنبه روانه کردند هر چند که نمایندگان ازبکستان به ندرت از تاجیکستان دیدن می کنند. خبرگانی که با "اسپوتنیک" صحبت کردند گفتند که روسیه می توانست به پیشبرد گفت و گوی کشور های منطقه مساعدت می کرد. خبرگان در این رابطه به پروژه فراموش شده انتقال بخشی از آب های سیبری به آسیای مرکزی اشاره کردند. "آندره زاخواتوف" محقق روس و تحلیلگر انستوتو تحقیقات دریای خزر در این رابطه چنین گفت:
روسیه از نظر ذخایر آبی غنی است. دو — سه درصد از آب های رود اوب برای روسیه چندان چشم گیر نیست ولی انتقال این مقدار آب به حوزه دریای آرال بسیاری مسایل را حل خواهد کرد، از جمله مساله آشتی دادن تاجیکستان با ازبکستان که مساله اصلی سیاسی آسیای مرکزی است. ازبکستان با گرفتن آب های سیبری دیگر مخالف انباشته شدن آب ها در مخازن تاجیکستان و قرقیزستان نخواهد بود. در آینده ممکن است به رشته هیدورانرژتیک پیشرفت داده شده و نیروی برق به افغانستان، پاکستان و هند فروخته شود. در نتیجه روسیه در راستای جنوبی مرز های خود منطقه آسیای مرکزی استوار و راحت و در حال پیشرفت خواهد داشت.
در پایان کنفرانس دوشنبه پیام شرکت کنندگان آن صادر شد در این باره که ده ساله آینده با عنوان "آب برای پیشرفت با ثبات" برگزار می شود. قطعنامه در باره پیاده کردن اقدام ها در خصوص ذخایر آبی ممکن است در مجمع عمومی پیش روی سازمان ملل متحد در ماه سپتامبر صادر شود.
