سازمان یونسکو یکی از بخش های مابعد « پروسترویکای» جهان است. این سازمان در ماه نوامبر سال 1945 میلادی تأسیس شد. سازمان یونسکو اکنون 195 کشور جهان — اعضای اصلی و 9 عضو وابسته — را با هم متحد می کند.
هدف اصلی یونسکو — تحکیم صلح و امنیت روی زمین است. سازمان منتها تلاش خود را برای گسترش تماس ها بین ملل در رشته آموزش و پرورش ، علم و فرهنگ بکار می گیرد. این کارها بر اساس احترام جامع به عدالت ، قوانین و حقوق بشر انجام صورت می گیرد. اما مهمترین موضوع در فعالیت سازمان باید آموزش و پرورش باقی بماند.
الئونورا میتروفانووا نماینده دائمی روسیه در یونسکو در این خصوص گفت: یونسکو محرکی برای بهترین تجربیات جهانی است و تمام کشورها از این تجربه استفاده می کنند. نباید فراموش کرد که در بسیاری از کشورها، مانند کشورهای آفریقایی سیستم آموزش و پرورش فوق العاده ابتدایی است. هدف بزرگی که این کشورها در مقابل خود قرار داده اند ایجاد امکان برای تمام شهروندان در دسترسی به تحصیلات ابتدایی است. از اینرو تلاش های یونسکو بیشتر در جهت کمک به کشورهای نیازمند سمتگیری شده است.
برنامه « تحصیل برای همه» در همایش جهانی آموزش و پرورش در « داکار» به تصویب رسید و 15 سال است که بزرگترین بنامه عموم بشری در این عرصه می باشد. اهداف آن وسیع است — ریشه کن سازی بیسوادی در فقیر ترین مناطق جهان، سازماندهی آموزش بی وقفه بزرگسالان در کشورهای پیشرفته. طرق اجرای این برنامه دائما وابسته به تغییرات جهان تغییر می کند. این نکته خودویژگی تمام برنامه های یونسکو را تشکیل می دهد.
ماریا گوردییوا معاون رئیس کرسی یونسکو در دانشگاه علوم انسانی روسیه در این خصوص گفت:
بسیاری از برنامه های سازمانی انقلاب به پا می کند و اوضاع مربوطه در مقیاس جهانی و ملی دگرگون می سازد. برنامه های سنتی شامل پژوهش ها در رشته های آموزش و پرورش و تبلیغ و تکامل ارزش های فرهنگی، علم و ارتباطات است. آنچه به برنامه های کنونی مربوط می شود، سیمای آنها به حساب اهداف جدید کمی تغییر کرده است. دهه اخیر تحت شعار توسعه پایدار ، جستجوی استراتژی های جدید سپری شد. از یکسو این جریان هم اکنون به کار خود ادامه می دهد که به صورت یکسری ابتکارات تحت سرپرستی کمیسیون روسی در امور یونسکو در فرمات های متفاوت پیاده می شود: کنفرانسها، پژوهش ها و میزگردها و جلب سیاستمداران. از سوی دیگر بتدریج این جهت به مرحله پیشرفت ارزش های شهروندی جهانی گذار می کند. یافتن ارزش های مشترک که بتواند مردم را متحد کند و محرکی برای پیشرفت و توسعه کشورهای متفاوت و جهشی به سطح جدید رشد باشد ضروری است.
تمام آنچه با عرصه علمی در ارتباط است یکی دیگر از برنامه های مهم یونسکو در روزهای حاضر است. 85 میلیون دلار برای اجرای برنامه « علم در خدمت رشد» اختصاص داده شده است. مهمترین تفاوت ابتکارات یونسکو — تعداد زیاد شرکت کنندگان آن است. برنامه « انسان و بیوسفر» متخصصان از 94 کشور را متحد می کند و در پروژه « دانشگاه شناور» که بر اساس دانشگاه دولتی مسکو طراحی شده است حدود 20 کشور شرکت دارند. روسیه بعلاوه شرکت در پروژه های حفظ میراث فرهنگی شرکت فعالی در کار های یونسکو در تحقیقات اقیانوس جهانی و پیش بینی فرایندها دارد.
الئنورا میتروفانووا در این خصوص گفت: همکاری روسیه و یونسکو حیطه وسیعی از جمله دو بخش را دربر می گیرد که سود اقتصادی زیادی دارد. میراث جهانی و کمیسیون اقیانوس شناسی که در چارچوب آن روسیه شرکت فعالی دارد و از مراکز هشداردهی سونامی در ولادی واستوک برخوردار است. انواع مختلف برنامه هایی که در اختیار کشورها قرار داده می شوند که فاقد اینگونه امکانات هستند تا آنها بتوانند از اطلاعات مربوط به وضعیت اقیانوس جهانی، آب و هوا و نزدیک شدن فجایع استفاده کنند. دومین حیطه فعالیت — همکاری بر طبق برنامه میراث جهانی است. اکنون 27 یادبود در این فهرست شامل شده است و روسیه جزو پنج کشور اول است. 15 یادبود فرهنگی و 12 یادبود طبیعی.
آموزش و پرورش و فرهنگ طی 70 سال آن عرصه ای است که یونسکو سعی می کند گفتگو بین کشورهای مختلف را در این خصوص برگزار کند. در سازمان یوسنکو اعتقاد کامل دارند که علاوه بر این عرصه، باید توجه هر چه بیشتری به رعایت حقوق بشر و درک این واقعیت مبذول شود که حاکمیت قوانین باید ثابت باقی بماند. همانا به این دلیل در قرن جدید ، یونسکو توجه خاصی به آزادی اندیشه ، ایجاد جامعه باسواد و از بین بردن مرزها مبذول می دارد.
