در کشور بنای یادبود قهرمانان چرنوبیل پدیدار شده است. مقامات تصمیم گرفتند آنرا در شمال جمهوری و در دوشنبه قرار دهند ، از جایی که تعداد زیادی از افراد برای بازسازی عواقب فاجعه ی چرنوبیل راهی شدند. امروز بسیاری از آنها معلول هستند. خبرنگار ویژه ی ما در تاجیکستان ، حلیم فسخ الدینوف با قهرمانان فاجعه ی چرنوبیل ملاقات کرده و کوشید مشخص کند که این بازماندگان امروز چطور زندگی می کنند.
در کار از بین بردن فجایع چرنوبیل بیش از 60 هزار نفر از تاجیکستان شرکت کردند. بخشی از آنها طی یک ربع قرن کشور را ترک کرده و تقریبا 250 نفر فوت کرده اند. امروز در کشور تقریبا کمتر از دو هزار نفر از عملیات تخلیه ی این فاجعه زنده مانده اند. تمامی آنها افرادی با بیماری های سخت هستند. بیشتر آنها یعنی تقریبا 70 بازمانده ی این حادثه مجبورند با حقوق بازنشستگی خود زندگی کنند. فریدون حکیموف ، نماینده ی انجمن معلولین چرنوبیل در تاجیکستان می گوید:
معلولین ما نابینا و ناشنوا نبوده و معلولیت حرکتی ندارند اما بسیار بیمارند. بیماری منتظر نمی ماند بلکه پیشرفت می کند. ما به اوکراین و چرنوبیل برای کار رفتیم. ما وظیفه ی نظامی خود را انجام دادیم.
در سال 1987 به تویچی آتابایف تاجیک در زمان سربازگیری دستور دادند که باید به مولداوی برود. و او تا آخرین لحظه نمی دانست که کجا می رود. همه چیز در بلاروس مشخص شد. راننده ای که این مرد را از گومل به ایستگاه می برد با شوخی گفت که این راه به سمت جهنم می رود. چند ساعت بعد تویچی خودش به آن پی برد. سال های طولانیست که تویچی آتابایف در تاجیکستان سرپرستی انجمن معلولین چرنوبیل را برعهده دارد. او سعی کرد به بیوه ها کمک کند ، مشکلات بچه های فقیر را حل کند. تویچی معتقد است که نجات گران فاجعه ی چرنوبیل توانستند نیمی از جهان را نجات دهند اما قادر نبودند ازفرزندان خود مراقبت کنند. قرار گرفتن در معرض اشعه برای بسیاری به لعنت آبا و اجدادی تبدیل شد. تویچی می گوید:
بیشتر از ما بچه هایمان آسیب دیدند. ما در برابر آنها مقصر نبودیم اما بچه ها بیمارند. آنها با معلولیت به دنیا آمدند. این فقط نسل اول است. متخصصین می گویند که ایزوتوپ های رادیواکتیو که در استخوان های چرنوبیلی ها ست ممکن است 500 سال باقی بماند. این بدان معناست که 8 تا 10 نسل از بچه های ما با ژن های جهش یافته به دنیا می آیند. به ژاپن نگاه کنید. در سال 1945 آمریکایی ها بمب اتمی را به سرزمین ژاپن انداختند ، اکنون آنجا بچه هایی به دنیا می آیند که نمی توانند راه بروند ، پیکربندی سرشان کاملا ناشناخته است و به انسان شبیه نیستند. فرزندان ما هم ممکن است اینگونه شوند.
تاجیک های حادثه ی چرنوبیل همگی معلول هستند و اگر دولت کمک نمی کرد نمی توانستند با مشکلات خود بجنگند. هشت سال پیش در تاجیکستان قانون مربوط به چرنوبیلی ها تصویب شد. بر طبق این سند ، دولت به بازماندگان چرنوبیل ، امتیازات مختلف ارائه میدهد. آنها از پرداخت مالیات زمین معافند و خدمات درمانی و پزشکی شان رایگان است. اما با همه ی اینها ، بازماندگان حادثه ی چرنوبیل هر روز مجبورند از حقوق خود در موارد مختلف دفاع کنند. سازمان تاجیکستانی " انجمن معلولین چرنوبیل" بیست سال است که ارتباط با سازمان های مشابه در بلاروس ، روسیه و اکراین را حفظ کرده است. بازماندگان گفتگو می کنند اما از لحاظ مالی نمی توانند به هم کمک کنند.
