یکی از موضوعات اصلی این اجلاس ، اوضاع حول برنامه ی هسته ای ایران است که امروز به عنوان فاکتور مهم حفظ و تاکید بر حیات قرارداد منع گسترش تسلیحات هسته ای است.
آیا جامعه ی بین الملل موفق می شود به انعقاد توافق همه جانبه ای در خصوص حل نهایی مشکل هسته ای ایران دست یابد و در عین حال از شکست قرارداد فوق جلوگیری نماید؟ تحلیل گر سیاسی و شرق شناس ولادیمیر ساژین در این زمینه می گوید:
طی 45 سال قرارداد منع گسترش تسلیحات هسته ای ، سند بین المللی مهم و مانع توسعه تسلیحات اتمی در کل جهان محسوب می شود. این قرارداد در سال های 60 قرن گذشته آماده شد و در آن زمان در کره زمین تنها دول هسته ای اتحاد جماهیر شوروی ، ایالات متحده آمریکا ، بریتانیا ، فرانسه و چین بودند.
ساژین ادامه می دهد ، بدین ترتیب تنها این کشورها به طور رسمی هسته ای شناخته شدند. قرارداد توسط مجمع کل سازمان ملل متحد در تاریخ 12 ژوئن سال 1968 تصویب و از 5 مارس سال 1970 اجرایی شد. اعضای قرارداد تمامی دول عضو مستقل سازمان ملل متحد بودند. هر فعالیت هسته ای که جنبه ی نظامی داشته باشد برایشان ممنوع شد. بدون شک قرارداد منع گسترش تسلیحات هسته ای ، قدرت های هسته ای نظامی خیلی از کشورها را مهار کرده و می کند.
در عین حال سه کشور یعنی اسرائیل ، هند و پاکستان برای آنکه از لحاظ حقوقی موظف به اجرای درخواست های بین المللی مربوط به منع تسلیحات هسته ای نشوند این قرارداد را امضاء نکردند و کره شمالی نیز بعدا از آن خارج شد.
ساژین می گوید: متاسفانه ، امروز دهلی ، اسلام آباد و پیونگ یانگ انبارهای هسته ی دارند و تل آویو مظنون است که صاحب سلاح هسته ای است ، اگر چه آنرا رد می کند.
بله ، آنها از لزوم اجرای قرارداد منع گسترش تسلیحات هسته ای مبرا هستند اما این بدان معنا نیست که جهان به آن عکس العمل نشان نمی دهد. آنها درمعرض فشارهای اقتصادی، سیاسی و روانی بوده و هستند.
اما اعضای قرارداد منع گسترش تسلیحات هسته ای موظفند با وسواس تمامی درخواست های قرارداد را اجرا کرده و چیزی را از آژانس بین المللی انرژی اتمی مخفی نسازند. در ارتباط با بند های قرارداد منع گسترش تسلیحات هسته ای امضاء کنندگان آن بدون شک حق دارند که انرژی اتمی صلح آمیز را توسعه دهند ، کارهای تحقیقاتی و علمی را در زمینه ی اتمی تحت کنترل شدید و کامل آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام دهند. وبدین ترتیب همه ی درخواست های برخی از سیاست مداران برای ممنوعیت توسعه ی زیرساخت های اتم صلح آمیز ایران در تناقض با قراداد است و پاسخگوی واقعیات موجود نیست.
در عین حال باید گفت که مخفی کاری فعالیت های هسته ای 18 ساله ی ایران از آژانس در تناقض با قرارداد منع گسترش تسلیحات هسته ای بود و مشکل هسته ای ایران را به وجود آورد که بیشتر از ده ها سال است در مرکز توجه سیاست جهانی قرار گرفته و جامعه ی بین الملل را مشوش و نگران ساخته است.
هم‌اکنون جواد ظریف در حال سخنرانی در مراسم افتتاحیه کنفرانس بازنگری ان‌پی‌تی در مقر سازمان ملل در نیویورک است. pic.twitter.com/ZY4iJyGyhx
— روزنامه شرق (@SharghDaily) 27 апреля 2015
ساژین می گوید این مشکل یکی از مسائل اصلی در کنفرانس نقد و بررسی حال حاضر سازمان ملل متحد است. 29 آوریل در نیویورک در زمینه کنفرانس مربوط به قرارداد منع گسترش تسلیحات هسته ای ، مشاوره و گفتگوی اعضای روند مذاکره برای حل آن انجام می شود. یادآوری می کنیم که در آغاز آوریل گروه 5+1 واسطه های بین المللی (روسیه ، آمریکا ، چین ، فرانسه ، بریتانیا و آلمان) و نمایندگان ایران موفق شدند به توافق چهارچوبی برسند که توافق همه جانبه برپایه ی آن خواهد بود. قرارداد نهایی باید ضمانت و تعهدی باشد برای آنکه ایران تسلیحات هسته ای نسازد و تحریم های اقتصادی ، بین المللی ، نفتی و تسلیحاتی علیه این کشور لغو شوند.
در بیانیه ی پان کی مون دبیر کل سازمان ملل متحد در افتتاحیه ی کنفرانس مربوط به قرارداد منع گسترش تسلیحات هسته ای آمده است که گفتگوی "5+1" و ایران گواه آن است که از راه دیپلماتیک می توان با تهدیدات گسترش اتمی مقابله کرد.
لازم به ذکر است که حل مشکل هسته ای ایران نه تنها برای ایران و گروه کشورهای ذینفع مهم بوده بلکه برای حفظ رژیم منع گسترش تسلیحات هسته ای به طور کل ضروری است. هیچ شکی نیست که شکست مذاکرات با ایران به طور اجتناب ناپذیر به افزایش جاه طلبی های هسته ای بسیاری از کشورها چون عربستان سعودی ، ترکیه ، مصر و سایرین ختم می شود. " اثر دومینو" به وجود می آید ، وقتی به دنبال یک کشور با تکنولوژی های هسته ای ، کشورهای دوم و سوم و بعدی ها هم به میان می آیند.
دیدار شب گذشته ظریف و کری در اقامتگاه سفیر ایران در سازمان ملل در نیویورک pic.twitter.com/Zv5XYtk8s2
— روزنامه شرق (@SharghDaily) 28 апреля 2015
در این شرایط فاجعه بار قرارداد منع گسترش تسلیحات هسته ای را می توان به سطح زباله ی تاریخ انداخت. و این غیر قابل پذیرش است.
محمد جواد ظریف ، وزیر امور خارجه ی ایران ضمن سخنرانی در کنفرانس سازمان ملل متحد از طرف جنبش غیر متعهد که در حال حاضر ایران ریاست آنرا برعهده دارد کاملا عادلانه اهمیت قرارداد منع گسترش تسلیحات هسته ای را به عنوان پایه ای مهم برای خلع سلاح هسته ای و عدم گسترش آن ارزیابی نمود. آقای ظریف به ویژه بر نقش قرارداد در توسعه ی همکاری بین المللی و تضمین حق مسلم دول عضو در استفاده از انرژی هسته ای تاکید نمود.
ولادیمیر ساژین خاتمه می دهد: بدین ترتیب کنفرانس نقد و بررسی مربوط به اجرای قرارداد منع گسترش تسلیحات هسته ای که در سازمان ملل متحد کار خود را آغاز کرده است یکبار دیگر نشان می دهد که جامعه ی بین المللی باید به توافق همه جانبه ای برای حل و فصل نهایی مشکل هسته ای ایران دست یابد. در غیر اینصورت جهان شاهد شکست فاجعه بار قرارداد منع گسترش تسلیحات هسته ای برای بشریت آینده خواهد بود.
