یوسف رایفسکی کارگردان تئاتر هنر مسکو کنه کار گروه جبهه ای تئاتر در جنگ کبیر میهنی را تعریف کرده گفت: « ما بیننده عادی را خطاب قرار دادیم که بالاجبار اسلحه به دست گرفته بود. اما او تماشاچی منحصربفردی بود! هنر والایی باید به او نشان داده می شد که در باره هنر زندگی و عدالت برایش تعریف کند!
21 ماه ژوئن سال 1941 میلادی گروه آرتیست ها از تئاتر «مالی» مسکو کنسرتی در پادگان ارتش سرخ در حومه « کووِل» داد. 22 ماه ژوئن نبرد آغاز شد. آرتیست ها تصمیم گرفتند به کار در واحد های ارتش سرخ ادامه بدهند و اولین گروهی بودند که هنر را به خط اول جبهه کشاندند. تقریبا 4 هزار گروه هنری در جنگ کبیر میهنی شرکت داشت. تئاتر مرکزی ارتش سرخ تئاتر جبهه ای شد. در مسکو کمتر از دو هفته پس از اعلان جنگ، گروه تئاتری جبهه تشکیل شد که به جبهه ها می رفت. به عنوان سرمشقی برای دیگر همکاران، مشهورترین هنرپیشگان و آرتیست ها در تئاتر جبهه هنرنمایی می کردند — ایوان موسکوین و آلا تاراسووا، ورا پاشِنایا و نیکلای چرکاسوف.
تا پایان سال 1941 میلادی تعداد « آرتیست های گروه جبهه» بیش از 100 نفر بود. جامعه سراسری تئاتر روسیه به « استخدام» آنها پرداخت و گروه های کنسرتی متحرک و تئاتر جبهه ای تشکیل شد. « ایسکرا» اولین تئاتر ویژه جبهه تا آخرین روز جنگ فقط برای جبهه کار کرد. به مناسبت 70 — مین سالگرد پیروزی ، نمایشگاهی ویژه « ایسکرایی ها» در مسکو ترتیب داده می شود. عکس هایی از نمایش های تئاتر نظامی ، دفتر خاطرات تئاتر که زندگی در شرایط جبهه بطور روزانه در آن نوشته شده است و یادداشت های احساساتی که سربازان برای اجرای یک اثر مشهور و با حاوی سخنان سپاسگزاری به آرتیست ها می دادند.
دمیتری رادیونوف رئیس موزه تئاتر به نام « باخروشین» در اینباره گفت: کار اصلی در خط جبهه انجام می شد. کنسرت ها در هر جای ممکن سازماندهی می شد. یا جایی در جنگل و یا در جاده که می شد صحنه را برپا کرد. بعلاوه در مدارس، بیمارستان ها نیز کنسرت برگزار می شد. معمولا بدون اعلام وقت قبلی. تمام برنامه ها در یک آن اجرا می شد. در شرایط جنگی تصمیمات در محل اتخاذ می شد.
تئاتر فقط به جبهه توجه نمی کرد، افراد غیر نظامی نیز نیاز به حمایت هنرمندان داشتند. به ویژه ساکنان لنینگراد تحت محاصره. اوایل جنگ، تمام تئاتر های لنینگراد بجز یکی تخلیه شدند. تئاتر موزیکال کمدی 900 روز بی وقفه در لنینگراد تحت محاصره کار کرد. زینائیدا گابریئِلیانتس خواننده مشهور و مجری نقش های اول در اوپرت های مشهور یکی از آرتیست های این تئاتر بود. دخترش، الِئنورا ماکارووا که تمام سالهای سخت محاصره را با مادرش از سر گذراند خاطرات خود را به یاد آورده گفت: زمستان ها در تئاتر نمی شد کار کرد، دمای هوا ی سالن بالاتر از 6 درجه نمی رفت. حملات هوایی دشمن نیز وضع را بدتر می کرد.
وقتی آژیر خطر به صدا در می آمد، تمام تماشاچیان به پناهگاه می رفتند ولی بعد دوباره همه به سالن برمی گشتند، هیچ کس به خانه نمی رفت. آرتیست ها نمایشنامه را از همان جایی که به دلیل اعلان خطر قطع شده بود دوباره ادامه می دادند. آنها قهرمانان واقعی بودند — لاغر ونحیف و ضعیف، اما طوری نقش خود را بازی می کردند که گویی برای آخرین بار روی صحنه هستند. آنها می دانستند برای چه کسانی هنرنمایی می کنند. در سالن، ساکنان گرسنه لنینگراد نشسته بودند که برای حس زندگی و اینکه هنوز زنده هستند به تئاتر آمده بودند. سربازان مسلح نیز می آمدند، جبهه در کنار لنینگراد بود و از تئاتر به مواضع جنگی خود برمی گشتند.
طی 4 سال جنگ کبیر میهنی تئاترهای جبهه ای و گروه های تئاتری تقریبا یک میلیون و 500 نمایش اجرا کردند که بیش از 40 هزار آرتیست در آنها شرکت داشت. بسیاری از آنها قربانی تیراندازی ها و بمباران ها شدند، اما این امر مانع از هنرنمایی آرتیست ها نمی شد- آنها برای تماشاچیان خود هنرنمایی می کردند، حال هر کجا که بودند. آنها درک می کردند که هنر به انسان کمک می کند در سخت ترین شرایط جنگ « انسان» باقی بماند.
