بعضی ها سوال می کنند که چرا وقتی که بحث صادر کردن انقلاب مطرح شد مثلا ترکیه یا پاکستان یا مالزی و سنگاپور و اندونزی و... دلواپس نشدند ولی عرب ها دلواپس شدند و از صدام حسین حمایت کردند تا به ایران حمله کند؟
خوب اگر درباره مسایل جنبش های اسلامی در منطقه تحقیق کرده باشید می توانید متوجه ماجرا شوید.
انقلاب اسلامی در ایران در واقع نتیجه صدها سال تلاش برخی فیلسوفان و شخصیت های دینی اسلامی بود که باور داشتند حکومت اسلامی باید تشکیل شود و بعد از فروپاشی دولت عثمانی این ماجرا شدت بیشتری پیدا کرد.
دولت عثمانی که خود را وارث خلافت اسلامی می دانست به نوعی موجبات چند دستگی میان مسلمانان را ایجاد کرده بود.
یکی از کارهایی که عثمانی ها انجام داده بودند این بود که عموم مردم کشورهای اسلامی که تحت سلطه آنها بودند را به دو دسته ترک و غیر ترک تقسیم کرده بودند و سیاست آنها مبنی بر این بود که غیر ترک ها باید همیشه رعیت و بی سواد بمانند تا بتوان بر آنها حکومت کرد.
در مقابل هم برخی جوانان ترک وعرب که به هر دلیلی رفته بودند در کشورهای دیگر تحصیل کرده بودند و برگشته بودند و یا اینکه روابطی با دیگران ایجاد کرده بودند تفکر های مختلفی با سیاست حکومت عثمانی داشتند که این تفکر ها دلایل مختلف خود را داشت.
جوانان ترک که بعدها گروه "ترکان جوان" را تشکیل دادند باور داشتند که رعیت های عرب بی سواد بار سنگین و وبال گردن ترکیه هستند و باید تدبیری برای این اوضاع دیده شود و عقب افتادگی ترکیه در مقایسه با کشورهای رقیب اروپایی به دلیل حکومت سلطان که خود را خلیفه و نماینده خدا روی زمین می داند بود و به دنبال مشروطه خواهی بودند.
جالب اینکه تقریبا بحث مشروطه خواهی در ایران هم همزمان با اینها گسترش پیدا کرد.
امری که به نوعی نشان می دهد دست پنهانی هم پشت ماجرا بوده و این ماجرا خیلی هم خود جوش نبوده.
کشورهای اروپایی چون عثمانی را رقیب خود می دانستند به دنبال آن بودند که از داخل به عثمانی ضربه بزنند.
همزمان هم اروپایی ها در میان عرب ها جنبش های قومی و ملی گرایانه را راه انداختند تا از آن طرف هم به عثمانی ضربه بزنند.
با فروپاشی عثمانی کشورهای عربی با مشکل جدیدی مواجه شدند و آن نبود هویت سیاست و حتی افرادی که در حد و قواره حکومت کردن باشند بود.
در حالی که انگلیس به شریف حسین (پدر پدر بزرگ شاه فعلی اردن) قول داده بودند که در صورت همکاری با آنها برای سرنگونی دولت عثمانی کمک کنند که یک دولت عربی واحد ایجاد شود و وی حاکم آن کشور عربی باشد بعدها معلوم شد همین وعده را به ملک عبد العزیر بن سعود هم داده اند و به یهودی ها وعده بلفور برای تشکیل دولت یهود را داده اند و...
به هر حال این ماجرای بی هویتی سیاسی منجر شد که هر کدام از کشورهای عربی شکل گرفته دچار دگرگونی های سیاسی متعدد شود و هر کدام به دنبال نوع خاصی از حکومت هایی بروند که ساختار سیاسی شان مربوط به کشورهای دیگر بوده.
یکی از بزرگترین اشتباهاتی که در بسیاری از کشورها رخ می دهد این می باشد که وقتی مردم مصطلحا با بی هویتی سیاسی مواجه می باشند راحت ترین کار برایشان این است که هویت سیاسی وارداتی را انتخاب کنند.
مثلا نگاه می کردند که ساختار سیاسی فرانسه یا آمریکا یا انگلیس یا آلمان یا شوروی سابق ویا ... چگونه است و نمونه آن را می خواستند در کشور خود پیاده کنند در حالی که متوجه نبودند که اگر آن نمونه برای دیگر کشورها موثر بود خوب همه همان را انتخاب می کردند و هر کشوری دنبال ساختار سیاسی متناسب با شرایط خود نمی رفت.
در چنین شرایطی برخی متفکران کشورهای اسلامی شروع کردند به دنبال نگارش الگوهای جدید برای حکومت در کشورهای اسلامی بروند که یکی از آنها بحث ایجاد حکومت اسلامی واحد در کل جهان اسلام بود.
با توجه به اینکه کشورهای اسلامی به چندین کشور تقسیم شده بودند بدیهی بود که بسیاری رهبران کشورهای اسلامی دلواپس آن باشند که چنین چیزی به معنای از دست دادن قدرت و حکومتشان می باشد.
البته بماند که کشور عربستان سعودی بر اساس همان ایده سلفی که محمد عبد الوهاب بنا گذاشته بود تشکیل شده بود.
در مقابل می بینیم که جنبش های دیگر در جاهای دیگر کشورهای اسلامی شکل می گیرند که یکی از معروف ترین آنها جنبش اخوان المسلمین بود که در مصر شکل گرفت وهدفان این بود وهست که یک حکومت اسلامی واحد در جهان اسلام شکل بگیرد.
در حالی که هیچ کس حتی به ذهن اش نمی رسید که در ایران این تفکر ها به نتیجه برسد اما انقلاب اسلامی در ایران هم نشان داد که ایران بی تاثیر از این تحرک های منطقه ای نبود و عملا انقلابی که بسیاری امیدوار بودند در مصر یا عربستان یا ترکیه رخ دهد در ایران رخ داد.
گو اینکه بسیاری بحث های مطرح شده در باره صادر کردن انقلاب توسط برخی شخصیت ها در ایران را بهانه خصومت کشورهای عربی با ایران معرفی کردند اما همه می دانستند که اینچنین اظهاراتی عموما در پی هر انقلابی بسیار عادی است و پس از تمام انقلاب ها انقلابیون به فکر صادر کردن ایدئولوژی و تفکر وانقلاب خود می افتند.
نکته مهم در ماجرا این بود که اگر انقلاب اسلامی ایران موفق می شد که یک حکومت موفق تشکیل دهد دیگران ممکن بود از آن الگو بگیرند و به فکر محقق کردن هدف خود، یعنی ایجاد حکومت اسلامی بیافتند، حتی اگر اینها از نظر ایدئولوژی فکری و تفکر با هم تضاد هایی هم داشته باشند.
واقعیت امر هم همین بود، زمانی که انقلاب های موسوم به بهار عربی یا بیداری اسلامی در کشورهای عربی راه افتاد وقتی از انقلابیون سوال می کردند که چه حکومت یا دولتی را می خواهید تشکیل دهید همه می گفتند نمونه دولتی که می خواهیم تشکیل دهیم ایران است.
عملا اینها دیگر یک نمونه داشتند.
کشورهای عربی نهایت تلاش خود را انجام دادند تا همه این انقلاب ها را ناکام بگذارند و همه را سرنگون کنند ولی خوب می بینیم که ترکیه که حکومت تابع اخوان المسلمین را دارد ورود کرد و تلاش کرد که موج سواری کند و در برخی موارد مانند مورد لیبی و یا سودان و یا صومالی هنوز درگیری ها ادامه دارد.
در مواردی هم کار به قطع یا کاهش روابط کشورهای عربی با ترکیه کشیده شد.
خطر اخوان المسلمین وترکیه برای کشورهای عربی به مراتب بیشتر از خطر ایران به حساب می آید چون ترکیه و اخوان المسلمین اهل تسنن که اکثریت این کشورها هستند را هدف قرار می دهند.
با سقوط حکومت لائیک سوریه امروزه عملا یک حکومت تابع ترکیه و اخوان المسلمین در سوریه حاکم شده و علیرغم اینکه حکام سوریه تلاش دارند ظاهر سازی کنند که می خواهند سیستم حکمرانی به اصطلاح دمکراتیک را پیاده کنند و همه گروه های دیگر را درحکومت مشارکت دهند (دقیقا مشابه آنچه مثلا در مصر زمان محمد مرسی رخ داد) ولی عملا همه می دانند که هدف و دیدگاه ایدئولوژیکی اینها تشکیل همان حکومت اسلامی مد نظر خودشان است و چه کشورهای عربی بخواهند چه نخواهند دیر یا زود با موج سقوط حکومت سوریه مواجه خواهند شد.
عملا تا به امروز ترکیه برای رسیدن به کشورهای سنی با سد شیعی مواجه بود ولی حالا دیگر با سقوط سوریه این سد نیز از بین رفته وخود به خود بسیاری ترک ها به فکر انتقام از عرب ها بابت آنچه از آن خیانت عرب ها به عثمانی عنوان می کنند خواهند بود.
آنها دلواپس آن بودند که موج از سمت ایران وارد شود حالا از سمت ترکیه دارد وارد می شود.