مسکو رویکرد کنونی آمریکا را منشأ اصلی مخاطرات نه تنها برای خود، بلکه برای کل جهان می داند و قصد دارد "مبانی سلطه" واشنگتن و متحدانش را از بین برده و اینک به جای همکاری با کشورهای غربی، فقط به همزیستی مسالمت آمیز با آنها علاقه مند است.
در این سند تاکید شده است که روسیه بسته به سیاست آنها در قبال خود با سایر کشورها روابط برقرار خواهد کرد و آماده است از نیروهای مسلح، هم برای دفع و هم برای جلوگیری از تجاوز به خود و یا متحدانش استفاده نماید.
عناوین اصلی نسخه جدید سیاست خارجی فدراسیون روسیه به شرح ذیل می باشد:
در مورد نقش روسیه در جهان
- روسیه ماهیت خود را به عنوان یک کشور با تمدن اصیل، یک قدرت گسترده در اوراسیا و اقیانوس آرام، سنگر جهان روسی، یکی از مراکز مستقل توسعه جهانی دارای نقش منحصر به فرد در حفظ تعادل قدرت جهانی و تضمین توسعه صلح آمیز و مترقی بشر تعیین کرده است.
- رابطه روسیه با سایر دولت ها و اتحادیه ها بسته به ماهیت سازنده، بی طرف یا غیردوستانه سیاست آنها در قبال فدراسیون روسیه، تعیین می گردد
- در نسخه جدید، به شکل محسوسی ارزیابی ها از روندها و چشم اندازهای اصلی جهان مدرن تغییر کرده اند: اکنون جهان تغییراتی "انقلابی" و نه "عمیق" را تجربه می کند، "عناصر پدیده های بحرانی" در اقتصاد جهانی به "بحران جهانی شدن اقتصاد" و تشدید رقابت ها به "جنگ هیبریدی" آمریکا و متحدانش علیه روسیه تبدیل شده اند.
در خصوص منافع ملی و اهداف راهبردی
- در نسخه جدید فصلی جداگانه به منافع ملی روسیه، اهداف راهبردی و وظایف اصلی اضافه شده است.
- در بین منافع ملی به ویژه دفاع ازساختار قانون اساسی، حاکمیت و تمامیت کشور در برابر "تاثیر مخرب خارجی"، محافظت از شهروندان، سازمان ها در برابر "تجاوزات غیرقانونی خارجی" و دفاع از جامعه به عنوان در مجموع در برابر "تاثیرات اطلاعاتی- روانی" سرچشمه گرفته از خارج از کشور قرار گرفته اند.
- این سند سه هدف استراتژیک سیاست خارجی، یعنی تامین امنیت روسیه، ایجاد شرایط خارجی مساعد برای توسعه آن و تقویت موقعیت آن به عنوان یکی از مراکز دنیای مدرن را برجسته می کند. قبلاً این سه موضوع در وظایف اصلی قرار می گرفتند.
در مورد تامین امنیت
- روسیه می تواند از نیروهای مسلح خود برای محافظت یا جلوگیری از حملات به خود یا متحدانش، حل و فصل بحران ها (از جمله با تصمیم "ساختارهای امنیتی جمعی با مشارکت روسیه در منطقه مسئولیت آنها")، محافظت از شهروندان خود در خارج از کشور، مبارزه با تروریسم بین المللی و دزدی دریایی استفاده کند. این مورد در نسخه سال 2016 گنجانده نشده بود.
- روسیه به متحدان و شرکای خود کمک خواهد کرد، بدون وابستگی به به رسمیت شناختن بین المللی این کمک ها.
- فدراسیون روسیه حق اقدامات متقارن در پاسخ به "اقدامات غیردوستانه ای که حاکمیت و تمامیت ارضی آنرا تهدید می کنند"، و از جمله تحریم ها، را برای خود محفوظ می دارد.
- مسکو به دنبال تامین امنیت به شکل مساوی برای همه دولتها می باشد، اما تنها بر اساس اصل عمل متقابل. نسخه قبلی سال 2016 اشاره ای به عمل متقابل نداشت، این در حالیست که اهمیت سازمان امنیت و همکاری اروپا به عنوان ساختاری برای ایجاد یک سیستم امنیتی مشترک اروپایی مورد توجه قرار گرفته بود.
- روسیه روند ثبت حقوقی - بین المللی مرزهای خود را شدت می بخشد.
- مسکو قصد دارد نقش خود را در فعالیت های حافظ صلح سازمان ملل متحد و سازمان پیمان امنیت جمعی افزایش دهد.
در مورد روابط بین الملل به طور کلی
- روسیه برای دستیابی به سیستم روابط بینالملل که از هویت و شرایط برابر برای توسعه برای همه دولت ها و گسترش مشارکت کشورهای در حال توسعه در اقتصاد جهانی محافظت کند، تلاش می کند.
- مسکو از تلاش های بین المللی برای حفاظت از "ارزش های سنتی . جهانی معنوی و اخلاقی" حمایت می کند. این یک اصطلاح جدید است - در نسخه قبلی، فقط در مورد نیاز به تشکیل "بنیادهای ارزش مدار" بر اساس پتانسیل ادیان اصلی جهان سخن به میان رفته بود.
- در توسعه حقوق بین الملل می بایست واقعیت های یک جهان چند قطبی در نظر گرفته شود. در کنار آن، مسکو با تلاشها برای بازنویسی در اصول حقوق بینالملل مقابله خواهد کرد.
- روسیه مقابله با روس هراسی ، حفاظت از زبان، فرهنگ، ورزش روسی، کلیسای ارتدکس روسیه و مبارزه برای حقیقت تاریخی را اولویت سیاست بشردوستانه خود قرار می دهد.
- مسکو همچنین قصد دارد نقش سازمان ملل را به عنوان "مکانیسم هماهنگ کننده مرکزی" در هماهنگ سازی منافع کشورهای عضو این سازمان جهانی، بازیابی کند.
در خصوص رابطه با غرب
- روسیه خود را دشمن غرب نمی داند و خود را از آن منزوی نمی کند و بر روی این حساب می کند که کشورهای غربی به بیهودگی درگیری با مسکو پی برده و چندقطبی بودن را بپذیرند.
- در عین حال، اولویت روسیه حذف "مبانی سلطه" ایالات متحده و سایر کشورهای غیردوست در امور جهانی، کاهش امکانات آنها در سوء استفاده از جایگاه خود در اقتصاد و ایجاد شرایط سر باز زدن هر کشوری از جاه طلبی های نو استعماری و هژمونیک خواهد بود.
- در مسکو رویکرد واشنگتن را به عنوان منبع اصلی خطر برای امنیت خود و امنیت بین المللی، برای صلح و توسعه عادلانه بشریت در مجموع، می دانند. روسیه اکنون به "ایجاد روابط سودمند متقابل" با ایالات متحده علاقمند نیست، بلکه به "همزیستی مسالمت آمیز" و "ایجاد تعادل منافع" علاقه دارد.
- مفهوم "کشورهای آنگلوساکسون" در نسخه جدید مطرح شده است. روابط با آنها "بسته به میزان آمادگی آنها برای کنار گذاشتن رویکرد غیردوستانه نسبت به روسیه و احترام به منافع مشروع آن" ایجاد خواهد شد.
- اکثر دولت های اروپایی "سیاست تهاجمی" را علیه روسیه اجرا می کنند. مسکو علاقه مند به مدل جدیدی از همزیستی با آنها با در نظر گرفتن مجاورت جغرافیایی و روابط تاریخی ایجاد شده، می باشد و عامل اصلی پیچیده کننده عادی سازی روابط با آنها، ایالات متحده می باشد.
- کنار گذاشتن سیاست ضد روسی و بدست آوردن استقلال از آمریکا به شکل مثبتی بر امنیت و رفاه اروپا تاثیر خواهد گذاشت.
در مورد روابط با کل جهان
- اوراسیا باید به فضایی از صلح، ثبات، اعتماد و رفاه تبدیل شود که توسط کریدورهای حمل و نقل به هم مرتبط است. این پروژه پرچمدار روسیه در قرن 21 است.
- هدف اصلی در کشورهای شوروی سابق (این مفهوم در مفهوم 2016 نبود) تبدیل منطقه به منطقه صلح، حسن همجواری و رفاه است. مسکو در نظر دارد مناقشات را در اینجا حل کرده و از انقلاب های رنگی جلوگیری کند و همچنین با ظاهر شدن زیرساخت های نظامی کشورهای غیردوست در این کشورها مقابله کند.
- اگر نسخه قبلی علاقه روسیه به توسعه روابط با اوکراین و حل و فصل مناقشه درون اوکراینی را اعلام شده بود، در سند جدید به هیچ وجه به اوکراین اشاره نشده است، تنها "حوزه اوکراین" که روسیه در آن از منافع حیاتی خود دفاع می کند، مورد اشاره قرار گرفته است.
- روسیه تعمیق روابط با مراکز دوست جهانی قدرت - هند و چین - را به شکل ویژه ای دارای اهمیت می داند.
- مسکو همچنین به ظهور آفریقا به عنوان یک مرکز تأثیرگذار توسعه جهانی کمک کرده و همکاری با آمریکای لاتین را افزایش خواهد داد (برزیل، ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه به طور جداگانه مورد اشاره قرار گرفته اند). در اینجا، درست مانند خاورمیانه و خاور دور، روسیه از فرآیندهای ادغام حمایت خواهد کرد.
- فدراسیون روسیه همکاری های همه جانبه سودمند متقابل را با تمدن اسلامی دوست به ویژه با مصر، ایران، عربستان سعودی، سوریه و ترکیه تقویت خواهد کرد.