اسپوتنیک – فارین افرز: طی دهه گذشته، تحریم های اقتصادی به ابزار مورد علاقه واشنگتن تبدیل شده است. بنابراین، اگرچه در سال 2015 یک توافق هسته ای با تهران منعقد شد، اما در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، تحریم ها علیه ایران تمدید و گسترش یافت.
ایالات متحده، آماده سازی تحریم های جدی علیه روسیه را در پایان سال 2021 آغاز کرد. در ابتدا، واشنگتن به کی یف کمک نظامی کرد و به مسکو روشن کرد که اگر نیروهای روسیه به اوکراین اعزام شوند، تحریم ها از لحاظ کیفی با تحریم هایی که در سال 2014 علیه مسکو تصویب شد، زمانی که کریمه بخشی از روسیه گردید، جدی تر خواهد بود. اما پوتین نترسید و عملیات نظامی ویژه ای را آغاز کرد.
ایالات متحده به همراه متحدانش با سرعت برق آسا واکنش نشان دادند. یک هفته پس از عبور تانک‌های روسی از مرز اوکراین، ایالات متحده و شرکای آن در G7 تحریم‌های گسترده‌ای را علیه بانک مرکزی روسیه و مهم ترین بانک‌های تجاری، الیگارش‌ها و سیاستمداران و مجتمع نظامی-صنعتی روسیه اعمال کردند. علاوه بر این، غرب برای اینکه مسکو را از تحویل محصولات با فناوری پیشرفته محروم کند، اقدامات سختگیرانه ای را برای کنترل صادرات اعمال کرد.
ابتدا تحریم ها ثمربخش بود. روسیه برای جلوگیری از فرار سرمایه مجبور شد نرخ بهره داخلی را دو برابر کند. کنترل صادرات، بر مجتمع نظامی-صنعتی و غیره تاثیر منفی داشت. اما در پایان سال2022 مشخص شد که روسیه طوفان اقتصادی را پشت سر گذاشته است. در سال2022، کاهش اقتصاد روسیه به کمی بیش از 2 درصد رسید. این البته بدتر از رشد 5 درصدی در سال 2021 است، با این حال، بر اساس پیش بینی های تحلیلگران، تولید ناخالص داخلی روسیه باید 10 درصد یا بیشتر کاهش می یافت.
اقتصاد روسیه به سه دلیل اصلی انعطاف پذیر بوده است. اول، روسیه توانسته است از عملیات نظامی سود ببرد: عدم اطمینان ژئوپلیتیکی مرتبط با درگیری اوکراین منجر به افزایش قیمت نفت و گاز شده است. این امر به مسکو امکان داد تا درآمد حاصل از فروش نفت را حدود 20 درصد افزایش دهد.
دوم اینکه روسیه آماده شده است. مسکو در سال 2018 ذخایر ارزی خود را از سیستم مالی آمریکا حذف کرد و ذخایر طلای خود را افزایش داد. روسیه روابط دیپلماتیک خود را با چین، هند و کشورهای خاورمیانه تعمیق بخشیده است. و پس از اعمال تحریم ها، کرملین اقدامات اقتصادی بیشتری را انجام داده است: محدودیت در معاملات سرمایه و کمک های مالی برای شرکت هایی که تحت تأثیر محدودیت ها قرار گرفته اند. این کار اجازه داد تا شوک مالی کاهش یابد.
سوم، برخلاف کارزار"فشار حداکثر" که ایالات متحده علیه ایران، کره شمالی و ونزوئلا به راه انداخته است، تحریم‌های ضد روسیه تا اندازه ای محدود هستند: آنها کالاهای مصرفی را پوشش نمی‌دهند، ده‌ها بانک روسی هنوز با سیستم مالی بین‌المللی مرتبط هستند. غرب همچنین تلاش می‌کند از اقدامات محدود کننده ثانویه برای جلوگیری از تجارت کشورهایی مانند چین و امارات متحده عربی با روسیه خودداری کند.
دولت جان سالم به در برده
البته تحریم ها تا حدودی تاثیر خواهد داشت. با این حال، برنامه ریزان تحریم ها باید بدانند که محدودیت ها و کنترل صادراتی بر محاسبات استراتژیک پوتین تأثیری نخواهد داشت. اخیراً بسیاری از کشورها محدودیت های اقتصادی شگفت انگیزی را تحمل کرده اند. حکومت بشار اسد از رکود اقتصادی 50 درصدی از سال 2010 تا 2020 جان سالم به در برد و اقتصاد ونزوئلا از 2014 تا 2020 سه چهارم کاهش یافت.
غرب می تواند از تحریم ها برای دستیابی به اهداف فوری تر استفاده کند. گروه 7 اخیرا اعلام کرده است که تا زمانی که مسکو و کی یف به یک توافق دیپلماتیک دست نیابند و روسیه "خسارت وارد شده به یک کشور همسایه" را ترمیم نکند، وجوه روسیه را در کشورهای مربوطه مسدود نگه می دارد. اما کشورهای غربی آماده تامین مالی نامحدود برای اوکراین در حال جنگ نیستند. بنابراین، لازم است از دارایی های بلوکه شده روسیه برای ارائه حمایت از نیروهای مسلح اوکراین استفاده شود.
غرب همچنین می تواند پول حاصل از عوارض دریافتی از واردات از روسیه را به خرید تسلیحات و کمک های مالی به اوکراین اختصاص دهد. به عنوان مثال، ماه گذشته ایالات متحده تعرفه واردات آلومینیوم از روسیه را به 200 درصد افزایش داد. با انجام این کار، غرب به پوتین نشان خواهد داد که صادرات روسیه در نهایت به ارتش اوکراین کمک می کند.
کل زرادخانه
درسی که از تحریم های غرب علیه روسیه می توان گرفت این است که دست اندرکاران و مقامات دولتی نباید به تحریم ها امید زیادی داشته باشند. ایالات متحده و متحدانش باید آماده باشند تا به طور معتبر تهدید کنند و از زور برای حفاظت از صلح و منافع خود استفاده کنند. با درک این موضوع، همه کشورهای G7 افزایش هزینه های نظامی را برنامه ریزی کردند.
ایالات متحده در حال تقویت اتحادهای دفاعی با استرالیا و فیلیپین است و در تلاش برای افزایش و تسریع تحویلات نظامی به تایوان است. ابزارهای دیگری نیز وجود دارد: سلاح‌های سایبری تهاجمی می‌توانند بازدارنده تر از تحریم‌های اقتصادی باشند. ایالات متحده باید پول و تلاش بیشتری را در ابزارهای خبری نه تنها در کشورهای متحد، بلکه در کشورهای غیرمتعهد، و تا حد امکان، در خود روسیه نیز سرمایه گذاری کند. در کشورهای در حال توسعه، مسکو تعبیر ضدغربی از درگیری در اوکراین را ترویج می کند. ناتوانی ایالات متحده و متحدانش در ایجاد ابزارهای مناسب در فضای خبری به وضوح در خود روسیه که جمعیت آن فعالانه از اقدامات مسلحانه حمایت می کند، آشکار شده است.
در پایان سال 2021، وزارت خزانه داری آمریکا گزارشی در مورد استفاده از تحریم ها توسط ایالات متحده منتشر کرد. به نوشته این گزارش، از زمان حملات 11 سپتامبر 2001، تحریم های اقتصادی و مالی به ابزار اصلی مقابله با تهدیدات علیه ایالات متحده تبدیل شده است. با این وجود، نتیجه اصلی از رویدادهای اوکراین این است: ابزارهای اجبار اقتصادی برای تضمین امنیت ملی ایالات متحده ارزش کمی دارند. واشنگتن باید به توسعه و استفاده از ابزارهای دیگر هم توجه کند.
نویسنده: پیتر هارل کارشناس مسایل اقتصادی و انرژی در حوزه امنیت، از جمله مساله تحریم .