به گزارش اسپوتنیک، ند پرایس، رئیس سرویس مطبوعاتی وزارت امور خارجه آمریکا روز سه شنبه در نشست خود با خبرنگاران اعلام کرد که دولت آمریکا معتقد است که مقامات ایرانی "امکان بازگشت سریع دوجانبه" واشنگتن و تهران به اجرای برجام را از بین برده اند.
در این نشست از پرایس خواسته شد درباره ویدئوی منتشر شده از جو بایدن که در آن توافق هسته ای با ایران را عملا "مرده" خواند، توضیح دهد. این دیپلمات گفت:" مطمئناً، ایران امکان بازگشت سریع متقابل به پایبندی به برجام را از بین برد. آنها این فرصت را در ماه سپتامبر از بین بردند".
پرایس اضافه کرد:" چندین بار فکر می‌کردیم به توافق نزدیک هستیم، همچنین دیگر کشورهای دنیا، اتحادیه اروپا، سایر اعضای 5+1 نیز به همین صورت. ولی ایران به یک باره همه چیز را زیر پا گذاشت".
برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) توافقی است بین المللی که بر سر برنامه هسته‌ای ایران بین کشورهای گروه ۱+۵ (آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان) و ایران در تاریخ ۱۴ جولای سال ۲۰۱۵ و در شهر وین اتریش رقم خورد. بر اساس متن توافق برجام، ایران ذخایر غنی سازی متوسط خود را پاکسازی، ذخیره سازی اورانیوم با غنای کم را تا ۹۸ درصد قطع و همچنین تعداد سانتریفیوژ‌های خود را تا حدود دو سوم به مدت حداقل ۱۵ سال کاهش خواهد داد. همچنین بر اساس برجام، ایران غنی سازی بیش از ۳,۶۷ درصد را متوقف کرده و هیچ تاسیسات غنی سازی جدید و یا رآکتور آب سنگین نخواهد ساخت. علاوه بر محدودیت‌هایی در بخش‌های فنی و هسته‌ای تاسیسات هسته ای ایران، به منظور بررسی، نظارت و تایید اعمال این محدودیت‌ها از سوی ایران، آژانس بین المللی انرژی اتمی به تمامی تاسیسات هسته‌ای ایران دسترسی منظم پیدا کردند.
بر اساس برجام و در ازای اجرای تمامی این تعهدات، ایران از ذیل تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، اتحادیه اروپا و آمریکا خارج شد.
متن برجام یا همان توافق وین، توسط فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران با حضور رسانه‌ها به زبان‌های انگلیسی و فارسی قرائت و اعلام شد که طرفین به توافق جامع دست یافته اند.
این توافقنامه در شورای امنیت سازمان ملل متحد مورد حمایت قرار گرفت و با صدور قطعنامه ۲۲۳۱، رسما الزام‌آور شد. بر این اساس مقرر شد آمریکا در قبال عمل به تعهدات ایران در "برجام"، تحریم‌های اعمال شده علیه جمهوری اسلامی ایران را لغو کند.
اما به رغم متعهد بودن ایران به تعهدات خود در برجام، آمریکا از پایبندی به این توافق نامه سر باز زد و پس از نقض برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، دونالد ترامپ رئیس جمهور جمهوری‌خواه آمریکا در روز ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ رسماً از برجام خارج شد و بازگشت تحریم‌ها به صورت گذشته را اعلام کرد.
در پی خروج آمریکا از برجام، سه کشور اروپایی عضو برجام به جای محکوم کردن این دولت برای نقض معاهده بین‌المللی، آن را بی‌تأثیر خوانده و از این اقدام ابراز تاسف کردند.
دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین آمریکا با راه‌اندازی کارزار فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی ایران، تلاش کرد ایران را از انتفاع اقتصادی خود از برجام محروم کند و پس از خروج از برجام حدود ۱۵۰۰ تحریم در راستای کارزار فشار حداکثری بر ایران تحمیل کرد.
جو بایدن رئیس جمهور دموکرات آمریکا با شعار بازگشت به برجام روی کار آمد و در نهایت ۱۷ فروردین ۱۴۰۰ مذاکرات احیای برجام در وین پایتخت اتریش با حضور نمایندگان ایران، اتحادیه اروپا و کشورهای ۱+۴ شامل روسیه، چین، آلمان، فرانسه و انگلیس و حضور غیرمستقیم نمایندگان آمریکا، آغاز شد.
آمریکا پس از امضای برجام، تحریم‌های زیادی علیه ایران و به بهانه‌های مختلف اعمال کرده است و از آن زمان تاکنون علاوه بر افزایش مدام لیست تحریمی علیه ایران که خود باعث افزایش فشار به نظام بانکی می‌شود، قوانین و دستورات اجرایی تحریمی نیز علیه ایران تصویب و اجرا شده است.
قانون "مقابله با مخالفان آمریکا از طریق تحریم‌ها"(کاتسا) در 11 مرداد 1396(2 آگست 2017) تصویب شد. تحریم‌ها به بهانه موشکی و سلاح‌های کشتار جمعی توسعه پیدا کرده است و تمام برنامه‌های ایران در زمینه موشک‌های بالستیک و هر نوع برنامه دیگر برای تولید سیستم‌های حمل سلاح‌های کشتارجمعی را هدف قرار داده است. افراد حقیقی و حقوقی مرتبط با آن در لیست تحریم قرار می‌گیرند و شامل ممنوعیت حضور در آمریکا و دریافت ویزای این کشور می‌شوند. بسیاری از نهادهایی ایرانی ازجمله بانک مرکزی ایران با این قانون و تگ تحریمی تروریسم در لیست تحریم آمریکا قرار دارند.
دستور اجرایی 13846، تحریم بانک مرکزی و دلار. براساس این دستور اجرایی تمام تحریم‌های تخفیف داده شده در برجام و قوانین و دستورات اجرایی مرتبط با آن مجددا بر ایران اعمال شد. علاوه بر این هر بانک و موسسه خارجی که تراکنش مستقیم یا غیرمستقیم با بانک مرکزی ایران داشت شامل تحریم شد. براساس این دستور اجرایی، تحریم محرومیت از نظام کارگزاری دلار برای تسویه مالی به حوزه‌های خرید و فروش خودرو، محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی ازجمله بنزین و فلزات گرانبها توسعه یافت.
قانون محدودیت صدور ویزا. ایران این قانون را ناقض برجام دانست اما با اعتماد به نامه جان کری مبنی بر اینکه قانون مذکور مانع اجرای برجام نیست، از پیگیری نقض برجام صرف‌نظر کرد؛ به‌رغم نامه جان کری، رئیس سازمان انرژی اتمی اعلام کرد که دانشمندان اروپایی به علت وجود قانون فوق، از سفر به ایران واهمه دارند. وی همچنین بیان داشت که تخفیف‌ها در صدور ویزا علاوه بر بخش علمی، برای بخش اقتصادی هم عملی نشده است خاطرنشان می‌سازد که آمریکا 24 اسفند 94، در راستای قانون مذکور نسبت به سفر به ایران برای افراد دارای تابعیت دوگانه هشدار داد.
دستور اجرایی 13871، تحریم فلزات و تسویه بانکی. . براساس این قانون علاوه بر فلزات گرانبها، خرید یا فروش فلزاتی ازجمله گرافیت، فلزات خام و نیمه‌تمام ازجمله فلز آلومینیوم و آلیاژهای آن، فلزات پایه برویدتیتانیوم منفرد و پیچیده، فلز بریلیم و آلیاژهای آن، فلز بور و آلیاژهای آن، فلز کبالت و آلیاژهای آن، فلز تنگستن نفوذ داده شده با مس و فلز منیزیم ممنوع بود. با صدور دستور اجرایی 13871، این تحریم گسترش یافت. دستور اجرایی 13871 مربوط به تحریم فلز فولاد، آلومینیوم، آهن و مس است.
دستور اجرایی 13876، تحریم رهبر انقلاب و محمدجواد ظریف. در سوم تیرماه سال 98 و براساس دستور اجرایی 13876 وزارت خزانه داری آمریکا طی یک اقدام نمادین و تبلیغاتی، رهبر انقلاب، دفتر ایشان و نهادها و افرادی که از نظر آمریکا مرتبط با ایشان هستند در لیست تحریم آمریکا قرار می‌گیرند و تراکنش‌های بانکی مرتبط با آنها شامل جریمه محرومیت از نظام کارگزاری دلار می‌شود.
دستور اجرایی 13902، تحریم باقی مانده اقتصاد ایران. این دستور اجرایی با عنوان "اعمال تحریم بر بخش‌های اضافی ایران" صادر شد. در بخش اول این دستور، وزارت خزانه داری آمریکا باید افرد و نهادهای داخلی و خارجی که با بخش‌های مختلف اقتصاد ایران همکاری می‌کنند را در لیست تحریم قرار دهد. در بخش دوم این دستور نیز تحریم‌های ثانویه بانکی علیه این افراد و نهادها اعمال شده است. براساس این بخش موسسات مالی که برای خرید، فروش یا انتقال کالا و خدمات مرتبط با بخش‌های اقتصاد ایران، تراکنش مالی انجام می‌دهند یا برای افرد و نهادهای قرار‌گرفته در لیست تحریم براساس این دستور تراکنش مالی انجام می‌دهند از نظام مالی آمریکا محروم می‌شوند و وزارت خزانه داری آمریکا باید از افتتاح و نگهداری حساب کارگزاری این موسسات در آمریکا جلوگیری کند. در بخش سوم این قانون، نیز ورود افرادی که شامل یکی از مواد بخش یک این دستور می‌شوند به آمریکا به هر عنوانی(مهاجر یا غیرمهاجر) ممنوع اعلام شده است.
همان گونه که ملاحظه می کنید سخنان دولت آمریکا مبنی بر این که مقامات ایرانی "امکان بازگشت سریع دوجانبه" واشنگتن و تهران به اجرای برجام را از بین برده اند، ادعای کذایی است چرا که خود آمریکا از پایبندی به این توافق نامه سر باز زد و پس از نقض برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، دونالد ترامپ رئیس جمهور جمهوری‌خواه آمریکا در روز ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ رسماً از برجام خارج شد و کارزار فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی ایران را به راه انداخت.