سپوتنیک - زورانا میخایلوویچ، معاون نخست وزیر، وزیر معدن و انرژی صربستان در مصاحبه با خبرگزاری تانیوگ گفت: پیش از آغاز تحریم ها علیه روسیه، صربستان 25 درصد نفت خود را از روسیه، 20 درصد تولید خود و مابقی را از عراق تامین می کرد. وی خاطر نشان کرد: از اول نوامبر دیگر نفت روسیه را وارد نمی کنیم، اما در درجه اول نفت کرکوک عراق را خواهیم داشت، نفت خودمان خواهد بود و بقیه نفت از ایران یا از سایر کشورها خواهد بود.
وی اذعان داشت که پس از آغاز درگیری ها در اوکراین، قیمت نفت به جز نفت روسیه افزایش یافته است. در همین راستا صربستان در ماه های اخیر 55 درصد خود را از فدراسیون روسیه خریداری کرده است.
گفتنی است که صادرات نفت روسیه به صربستان به طور متوسط 10500 بشکه در روز بوده است.
سعید میرترابی حسینی، کارشناس اقتصاد سیاسی و نفت، عضو هیات علمی گروه روابط بین الملل دانشگاه خوارزمی در مورد امکانات صادرات نفت ایران به صربستان و چشم انداز جایگزینی نفت روسیه در تامین امنیت انرژی این کشور به سوالات خبرنگار اسپوتنیک پاسخ داد.
اسپوتنیک: آیا ایران می تواند حجم لازمه نفت را برای صربستان را تامین کند؟
صربستان کشور کوچک است و میزان مصرف نفت آن نسباتا به سایر کشورهای اروپایی کمتر است. ایران به طور سنتی به کشورهای اروپای شرقی نفت می فروخت و این امکان برای فروش نفت ایران به صربستان به حجم دلخواه این کشور وجود دارد با توجه به اینکه در بازار نفت انتعطاف نسبت به بازار گاز بیشتر است و کشورهای وارد کننده می توانند به دلایل مختلف عرضه کنندگان نفت را تغییر بدهند. و با توجه به شکافی که بین روسیه و مجموعه کشورهای اروپا به وجود آمده این تغییر صادرات نفت روسیه به نفت ایرانی برای صربستان امکان پذیر است. و در صورتی که ایران توافق هسته ای (برجام) امضا کند، می تواند به شکل بازتری وارد بازار جهانی بشود.
اسپوتنیک: آیا ایران هدفی برای جایگزینی جایگاه روسیه در اروپا در زمینه عرضه نفت دارد؟
ایران در این قضیه با روسیه می خواهد با ظرافت برخورد کند به دلیلی که ایران همکاری های دراز مدتی را با روسیه تعریف کرده و این امکانی وجود دارد که ایران بازی دو طرفه را انجام دهد: ایران می تواند از روسیه نفت را خریداری کند و نفت خود را به کشورهای اروپایی نیازمند بفروشد. ایران یک کشور پرجمعیت و تایسات تولیدی انرژی (نفت و گاز) در جنوب ایران واقع شده و این منطقه کم جمعیت است و مصرف نفت کمتری دارد. مصرف روزانه داخلی نفت ایران حجم قابل توجهی بیش از 1.5 میلیون بشکه دارد و بخش زیادی از این میزان در منطقه شمالی مصرف می شود در حالی که میزان مصرف داخلی نفت در منطقه جنوبی کشور پایین است.
با توجه به این وضعیت، ایران می تواند از همسایه شمالی خود یعنی از روسیه روزانه 1 میلیون بشکه نفت را وارد کند و این حجم نیازهای داخلی تامین شود و نفت خود را به کشورهای اروپایی بفروشد. این یک بازی دو طرفه هوشمندانه باشد که هم روسیه صادرات نفت را قطع نکند و هم ایران به مشتری های جدید دسترسی را به دست بیاورد.
اتفاقا زمانی پیش موضوع امضای قراردادهای سوآپ نفت بین ایران و کشورهای آسیای میانه و حتی با روسیه مطرح بود و متاسفانه عملیاتی نشده است ولی الآن امکان به وجود آمده است که در شرایط جدید این موضوع باید با جدیت پیگیری و عملیاتی شود. قابل ذکر است که ایران پیش از اعمال تحریمات رازانه بیش از 650 هزار بشکه نفت را هم به کشورهای اروپای غربی و هم به کشورهای اروپای شرقی صادر می کرد. و این یک رقم قابل توجهی است. صربستان اگر امکانات پالایش نفت دارد، ایران می تواند میزان مورد نیاز نفت را برای این کشور تامین کند.
امروز در بازار جهانی قیمت نفت خام اورال 75 دلار و 38 سنت در هر بشکه است. روسیه از بهار امسال بار توجه به شرایط جدید پیش آمده در بازار جهانی نفت خود را با تخفیف به فروش می رساند. به این ترتیب، میانگین تخفیف گرید نفتی اورال روسیه نسبت به برنت از 36 دلار در هر بشکه کاهش یافت و در ماه آپریل - مه 2022 به 19 دلار در هر بشکه رسید. نفت ایران حدود 10 دلار در هر بشکه پایینتر از قیمت نفت برنت، قیمت گذاری شده است و الآن در بازار جهانی نفت سنگین و نفت سبک ایران با قیمت 91.65 سنت و 89.75 دلار در اروپای غربی تحویل می شود. پیش از جنگ در اوکراین، نفت ایران با چهار تا پنج دلار تخفیف در هر بشکه عرضه می شد. گریدهای نفت سبک ایران و نفت سنگین ایران با نفت اورال قابل مقایسه هستند. بنابراین می توان گفت که برای کشور صربستانی که قبلا نفت روسیه را می وارد می کرد، خرید نفت ایران گران تر در بیایید.