اسپوتنیک به نقل از روزنامه لوموند چاپ فرانسه می نویسد: در اجلاس سازمان همکاری شانگهای که در روزهای 16 و 17 سپتامبر در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان برگزار شد ، اکثر همسایگان افغانستان حضور داشتند. امامعلی رحمان ، رئیس جمهور تاجیکستان ، که میزبان این همایش منطقه ای بود ، "شریعت قرون وسطایی" تحمیل شده توسط طالبان ( طالبان یک سازمان تروریستی ممنوع در روسیه است) در افغانستان را محکوم کرد.
رهبر جمهوری آسیای مرکزی ، مسلمان و سکولار در عین حال، طالبان را متهم کرد که "از وعده های قبلی خود برای تشکیل دولت فراگیر صرف نظر کرده اند" و گفت که از گسترش ایده های مخرب آنها در منطقه می ترسد.
امسال ، تاجیکستان رئیس سازمان همکاری های شانگهای - SCO شد، اتحادیه منطقه ای چندجانبه کشورهای اوراسیایی که بیست سال پیش به ابتکار چین و روسیه تاسیس شد. رئیس جمهور تاجیکستان، عضو سابق حزب کمونیست شوروی در سال 2020 پس از کسب 90 درصد آرا برای پنجمین بار متوالی مجدداً بعنوان رئیس جمهور تاجیکستان انتخاب شد ، نزدیک به بیست و نه سال بر این کشور حکومت می کند. از همه همکارانش - رهبران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای - امامعلی رحمان تنها کسی است که در سال 1996 ، هنگامی که طالبان برای اولین بار کابل را تصرف کردند ، در قدرت بود. تاجیک ها دومین جامعه قومی بزرگ در افغانستان هستند که ساکنان تاجیکستان با آن زبان و فرهنگ مشترک دارند. بنابراین ، امامعلی رحمان سرسخت ترین مخالف طالبان در میان همه رهبران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای است. وی همچنین پیشگویی تاریکی را بیان کرد: "در دو یا سه سال آینده ، ایدئولوژی افراطی در افغانستان گسترش می یابد، به این معنی که احتمال گسترش این ایده های مخرب به کشورها و مناطق مجاور نیز افزایش می یابد."
اظهارات مبهم
اگرچه همه سران کشورها که در دوشنبه جمع شده بودند نگران وضعیت افغانستان بودند ، اما اظهارات هر یک از آنها در پایان اجلاس تفاوت رویکرد آنها را در مورد مسئله افغانستان نشان داد. مثلا، عمران خان، نخست وزیر پاکستان - رهبر کشوری که آغازگر اصلی ایجاد جنبش طالبان در میانه دهه 1990 بود - از جامعه بین المللی خواست تا "طالبان را شیطانی نکند".
با این وجود، عمران خان همچنین تاکید کرد که افغانستان نباید دوباره پناهگاه تروریست ها شود و طالبان باید به وعده های خود عمل کنند. و این یک خیال خالی نیست: هفت سرباز پاکستانی روز چهارشنبه در مناطق مرزی افغانستان پس از تیراندازی با طالبان کشته شدند. این حادثه ابهام در موضع اسلام آباد را نشان می دهد: پاکستان به عنوان نزدیک ترین متحد طالبان افغانستان با اقدامات تروریستی طالبان پاکستانی در خاک خود روبرو است ...
در مورد ولادیمیر پوتین ، که از طریق ارتباط ویدئویی از مسکو در اجلاس شرکت کرد، وی با در نظر گرفتن نگرانی های هر دو طرف، عملگرایانه ترین نظر را بیان کرد. وی به یاد آورد که دولت طالبان یک "نهاد موقت" است و با تاسف به عدم حضور نمایندگان اقلیت های قومی در این دولت اشاره نمود. اما پوتین در عین حال افزود: "ما باید با طالبان همکاری کنیم."
تأیید ولادیمیر پوتین
روسیه مدتها قبل از اشغال کابل کانالهای ارتباطی با طالبان را باز کرد. اما برخی تحلیلگران اشاره می کنند که اظهارات تند رئیس جمهور تاجیکستان در مورد طالبان به احتمال زیاد توسط ولادیمیر پوتین تأیید شده است. شاید این پیامی باشد با کمک رئیس جمهور تاجیکستان به کابل. همانطور که سرگئی لاوروف ، وزیر خارجه روسیه در دوشنبه گفت: "هیچ کشوری برای به رسمیت شناختن دولت طالبان عجله ای ندارد."
با باقی ماندن در حوزه نفوذ کرملین، تاجیکستان نقش مهمی در منطقه ایفا می کند. در مقاله ای در وب سایت "دیپلمات" آمده است: "ما نباید اهمیت تاجیکستان را در زمینه بحران افغانستان دست کم بگیریم. مرز طولانی آن با افغانستان (بیش از 1300 کیلومتر)، ارتباط با تاجیک های افغان (25 درصد از جمعیت) ، حضور در قلمرو آن یک پایگاه نظامی روسیه- بزرگترین در خارج از کشور- همه اینها یک اهرم سیاسی مهم در دست تاجیکستان است."
اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای با بیانیه نظامی به پایان رسید: در صورت تشدید وخامت اوضاع در مرز با افغانستان، کشورهای منطقه اقدامات جمعی را برای تأمین امنیت تاجیکستان انجام خواهند داد. به این ترتیب، روسیه در ماه اکتبر به عنوان بخشی از CSTO - سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی میزبان رزمایش مشترک جدیدی در تاجیکستان است. این اتحادیه نظامی تحت سلطه مسکو است که ارمنستان ، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان، روسیه و تاجیکستان را متحد می کند. به این ترتیب تاجیکستان خود را در "خط مقدم" آسیای مرکزی یافته است.