گزارش و تحلیل

ایران و روسیه؛ برنامه کاری بایدن در هفته اول

ترامپ با فشار حداکثر بر تهران و بی ثباتی در روابط با مسکو، آسیب زیادی به روابط بین المللی وارد کرده است. اگر بایدن بتواند همه چیز را به جای خود برگرداند، پیروزی از آن او است.
Sputnik

اسپوتنیک به نقل از ایندیپندنت: پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری در سراسر ایالات متحده هیجان ایجاد کرده است. با این حال ، جشن  مدت زیادی دوام نیاورده و این درست بود. دولت جدید با مشکلات زیادی از به ارث رسیده از دولت قبلی روبرو شده ، از جمله مشکلات سیاست خارجی.

دولت بایدن احتمالاً می خواهد کار خود را با ابتکار عمل جالبی مانند "اجلاس سران دموکراسی" آغاز کند. با این حال ، اگر رئیس جمهور منتخب بر حل دو مشكلی كه سلف وی نتوانسته بود حل كند یا نمی خواست حل كند متمرکز شود ، بسیار خردمندانه تر عمل می كرد. این موضوع در مورد کاهش تنش با ایران و برقراری ثبات استراتژیک در روابط بین ایالات متحده و روسیه است.

در طول سه سال اخیر، دولت ترامپ استراتژی فشار حداکثر بر ایران را دنبال کرده است ، که به معنای تشدید تدریجی تحریم های اقتصادی بود. همانطور که انتظار می رفت ، این ضربه سنگینی به اقتصاد ایران وارد کرد. صادرات نفت ایران نسبت به ماه مه 2018 حداقل 40 درصد کاهش یافته است. منابع مالی ایران در خارج از کشور منجمد شده ، از سیستم مالی جهانی قطع شده و تحریم ها مانع از واردات حتی کالاهای اساسی مانند غذا و دارو برای ایران شده است.

با این حال ، استراتژی فشار حداکثر به ایالات متحده کمک نکرد تا به اهدافی که مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا در ماه مه 2018 مطرح کرد ، برسد. سیاستمداران آمریکایی تصور می کردند که با گذشت زمان ، مشکلات مالی، رهبری ایران را مجبور می کند تا در مورد شرایط واشنگتن پشت میز مذاکره بنشیند. با این حال انتظار نمی رود در آینده ای نزدیک مذاکراتی برگزارشود.

مقایسه دو شخصیت سیاسی ایرانی و آمریکایی در تهران تایمز +عکس

ایرانی ها در پاسخ به به استراتژی فشار حداکثر یک کارزار مقاومت حداکثر راه انداختند که در مرکز آن خودداری تدریجی از رعایت توافق هسته ای است. طبق داده های  آژانس بین المللی انرژی اتمی ، امروز ذخایر اورانیوم غنی شده در ایران 10 برابر بیشتر از قبل از رژیم تحریم های  واشنگتنی است. این کار هیچ فایده امنیتی نداشت. تنها چیزی که این سیاست ایالات متحده به بار آورده ، پیدایش یک دور مخرب حملات متقابل واشنگتن و تهران است که تقریباً در اوایل سال جاری به یک درگیری واقعی منجر شد. اساساً ، استراتژی فشار حداکثر – ادامه همان استراتژی تشدید روابط ناگوار است.

روابط روسیه و آمریکا بهتر نیست. علی رغم گمانه زنی های رئیس جمهور ترامپ در مورد لزوم برقراری روابط سازنده تر با مسکو ، امروز اوضاع از چهار سال پیش بدتر است. تصور اینکه روابط با روسیه در زمان بایدن بهبود یابد دشوار است: وی در جریان مبارزات انتخاباتی خود ، روسیه را "مخالف" ایالات متحده خواند. اختلاف نظرهای زیادی بین دو کشور در مورد بلاروس ، سوریه ، ونزوئلا ، اوکراین و حقوق بشر وجود دارد. با این حال ، اختلافات اجتناب ناپذیر لزوماً نباید به یک حالت دائمی رویارویی منجر شود.

موثرترین گام برای کاهش تنش ها با تهران ، پیوستن مجدد واشنگتن به توافق هسته ای است. و بایدن قبلاً قصد خود را برای انجام چنین کاری ابراز داشته است. با این حال ، تحقق بخشیدن به این کار آنقدرها هم که به نظر می رسد آسان نیست. به عنوان مثال ، مقامات ایرانی همچنان بر جبران سودهایی که در نتیجه خروج واشنگتن از توافق هسته ای از دست داده اند ، پافشاری می کنند - و رئیس جمهور جدید ، صرف نظر از مقیاس پیروزی، بعید به نظر می رسد که چنین امتیازی بدهد. ایران اکنون در حال آماده سازی برای انتخابات ریاست جمهوری خود است که قرار است در ژوئن 2021 برگزار شود. این امر به طور قابل توجهی امکانات رئیس جمهور روحانی را محدود می کند. آیت الله علی خامنه ای ، رهبر معظم ایران را نیز فراموش نکنیم که با توجه به وقایع چهار سال گذشته، احتمالاً تمایل به بررسی بازسازی روابط دیپلماتیک با ایالات متحده ندارد.

در نهایت ، سوال اصلی این است که آیا ایالات متحده و ایران می توانند با هم همکاری کنند تا به طور کلی راهی برای رفع  تنش ها پیدا کنند. رئیس جمهور بایدن پس از تحلیف خود ، بدون اتلاف وقت ، باید یک واسطه قابل اعتماد پیدا کند که پیامی روشن و بدون ابهام به دولت ایران ارسال کند: اگرچه ایالات متحده در بازگشت به تحقق بخشیدن به تمام شرایط توافق هسته ای ایران جدی است ، اما اگر شرایط خاص سیاست در تهران به چنین شرایطی نیاز دارد ، آماده است که توافق نامه ای متوسط (لغو جزئی تحریم ها در ازای محدود کردن جزئی برنامه هسته ای) را بررسی کند. هدف کلی باید جلوگیری از تکرار خصومت هایی باشد که در ژانویه 2020 آغاز شد. نه ایالات متحده و نه ایران علاقه مند به درگیری مسلحانه نیستند: ایران از نظر نظامی بسیار ضعیف تر از آمریکا است و ایالات متحده این را نمی خواهد ، زیرا در این صورت ارتش ایالات متحده در منطقه ای غرق می شود که اهمیت استراتژیک آن برای آمریکا حداقل است.

خوشبختانه ، ایجاد تغییرات در روابط روسیه و آمریکا بسیار آسان تر است. در حال حاضر یک توافق نامه کنترل تسلیحات وجود دارد که می تواند فقط با یک حرکت قلم تمدید شود - این پیمان استارت نو است. و بایدن و پوتین می خواهند آنرا بدون هیچ گونه شرایط اضلفی قبل از انقضا موعد آن در فوریه 2021 تمدید کنند. هم برای ایالات متحده و هم برای روسیه این کار این امکان را فراهم می کند تا نه تنها دیپلماسی عملی را به صحنه بیاورند ، بلکه ثبات و شفافیت استراتژیک را نیز حفظ کنند.

ایالات متحده و روسیه به داشتن مواضع مخالف خود در مورد طیف وسیعی از مسائل امنیتی ادامه خواهند داد ، به ویژه در مورد آنچه مسکو به عنوان حوزه نفوذ خود در فضای پس از شوروی می بیند. با این حال ، بسیار عاقلانه نیست که اجازه دهیم آخرین توافق هسته ای ایالات متحده و روسیه منقضی شود. هیچ چیز تحقیرآمیزی در مورد حفظ کانال های دیپلماتیک و جلوگیری از یک مسابقه تسلیحاتی هسته ای پرهزینه و نابخردانه وجود ندارد.

همه روسای جمهوری در تاریخ ایالات متحده که پا به آستان کاخ سفید گذاشتند معتقد بودند که تاریخ می تواند به سرعت و به راحتی تغییر کند. اما دولت هنر امور ممکن است. شما باید این مهارت داشته باشید که از فرصت ها استفاده کنید و در صورت بروز خطا سیاست را اصلاح و دوباره تنظیم کنید. برقراری مجدد روابط پایدار ایالات متحده با روسیه و ایران می تواند گامی کوچک اما بسیار مهم در جهت سیاست خارجی هوشمندانه تری باشد.

بحث و گفتگو