ولادیمیر ساژین خاورشناس مطرح روس می گوید: برنامه ترامپ، که او خودش آن را "معامله قرن" خواند، مقدمات تشکیل کشور فلسطین را فراهم می کند. براساس سند 80 صفحه ای پیشنهاد می شود، نوار غزه در حدود مرزهای فعلی آن نگهداری شود. شهرهای جنین ، تولکارم ، نابلوس ، کالکیلیا ، رام الله ، اریحا، بیت لحم و الخلیل در حدود کرانه غربی رود اردن متعلق به فلسطین باقی خواهند ماند.
نوار غزه و کرانه غربی رود اردن با یک تونل به هم وصل خواهند شد. از قلمرو کرانه غربی رود اردن دو پل به قلمرو اردن منتهی می شود. در مرز با مصر نیز قرار است دو قلمرو فلسطینی ایجاد شود که به نوار غزه متصل شوند. ترامپ پیشنهاد کرد دسترسی فلسطینی ها به دو بندر اسرائیلی- حیفا و اشدود - فراهم می شود.
این طرح دسترسی فلسطین به دریای مرده را فراهم نمی کند، اما به عنوان جبران خسارت، به فلسطینی ها اجازه ایجاد یک استراحتگاه در سواحل شمالی دریای مرده داده شده است.
قلمرو مورد مناقشه ارتفاعات جولان بخشی از اسرائیل می ماند. در مورد یکی از اصلی ترین مشکلات رویارویی اسرائیل و فلسطین – مساله بیت المقدس، رئیس جمهور ترامپ پیشنهاد می کند تا از این طریق حل شود: بیت المقدس، از جمله شهر قدیمی ، پایتخت غیرقابل تفکیک اسرائیل با وضع موجود بماند. کوه معبد در تعلق به اسرائیل باقی مانده و دسترسی آزاد نمایندگان هر مذهبی به آن حفظ شود. همزمان بعنوان پایتخت آینده فلسطین شهر ابو دیس واقع در حومه شرقی بیت المقدس در پشت حصار امنیتی ارائه می شود. مانند بیت المقدس است، اما کاملاً اینطور نیست.
درخواست های ترامپ از اسرائیل چنین است: این کشور باید پاسگاه های غیر قانونی در کرانه غربی را که به طور بالقوه می توانند به شهرک های جدید تبدیل شوند، از بین ببرد، ساخت شهرک های جدید را به مدت چهار سال قطع کرده و استقلال فلسطین را به رسمیت بشناسد. بخش دوم "معامله قرن" اقتصادی است. ما درمورد سرمایه گذاری های 50 میلیارد دلاری صحبت می کنیم، که قرار است توسط کشورهای "پولدار" عرب تخصیص داده شود. این امر با توجه به محاسبات نویسندگان این طرح ، یک میلیون فرصت کاری ایجاد کرده و تولید ناخالص ملی فلسطین را بیش از دو برابر افزایش می دهد.
فلسطین "جدید" دارای اختیارات بسیار محدودی خواهد بود. این کشور فاقد نیروهای مسلح خود بوده و از حق کنترل حریم هوایی و کنترل نقاط مرزی و ورود به پیمان های نظامی با هر کس محروم می شود. این طرح به عنوان شرط تامین روند صلح ، فلسطینی ها را به ترک تظاهرات مسلحانه، متوقف كردن حمایت از جنبش حماس و جهاد اسلامی مجبور می كند و از آن طلب می کند نوار غزه را غیر نظامی كند.
چرا تنها حالا این "معامله قرن" علنی شد؟ البته قبل از هر چیز، به خاطر ملاحظات سیاسی داخلی رئیس جمهور ترامپ، که وارد فصل داغ تبلیغات انتخاباتی شد و مورد انتقاد شدید مخالفان خود - دموکرات ها قرار گرفته است.
جنبه داخلی واکنش به اقدام های ترامپ در خاور میانه کنار را می گذاریم و بازتاب آن در این منطقه را می آوریم. بازیگران اصلی این طرح پیشنهادی رئیس جمهور آمریکا - اسرائیل و فلسطین - به ابتکار ترامپ به شکلی مخالف واکنش نشان دادند. رهبران اسرائیل ، که در بحث این طرح شرکت کردند، طبیعتاً کاملاً از آن حمایت کردند. محمود عباس، رهبر فلسطین، این توافق را رد کرد و گفت: "قدس برای فروش نیست. "معامله قرن" پیاده نخواهد شد و مردم ما آن را به زباله دان تاریخ می فرستند.
در بین کشورهای عربی، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و عمان از این طرح حمایت کردند. به طور کلی، آنها به مصر و اردن پیوستند که با اسرائیل روابط دیپلماتیک دارند. دانشمندان سیاسی واکنش مشابه این کشورهای عربی را به دو دلیل توضیح می دهند. اولا، آنها در تقابل با ایران با اسرائیل همبستگی دارند، آنها ایران را بزرگترین تهدید خود می دانند. ثانیا، آنها ایالات متحده را به عنوان اصلی ترین مدافع علیه گسترش ایران، به علاوه یک حامی قابل اعتماد برنامه های اقتصادی و نظامی خود می دانند.
شایان توجه است که در تاریخ 3 فوریه در جلسه فوق العاده نمایندگان وزارت امور خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در نشستی درباره طرح ترامپ، جنجال رخ داد. از ایران برای شرکت در این جلسه دعوت شده بود. با این حال، در آستانه افتتاح آن جلسه مقامات سعودی از صدور ویزا برای هیئت ایرانی خودداری کردند. شاید این گواه آن باشد که رهبری سازمان همکاری اسلامی بحث و جدل داشتند که آیا ایرانیان را دعوت کنیم یا نه. طرفداران خط ضد ایرانی پیروز شدند، که تعداد آنها در جهان اسلام زیاد است. در این رابطه جا دارد سخنان ژنرال گادی آیزنکوت رئیس سابق ستاد کل اسرائیل در سال 2017 را بیاد بیاوریم که گفته است: "مسئله ایرانی" کیفیت روابط بین خاندان حاکم سعودی و اسرائیلی ها را به یک سطح اصولا جدید رسانده است." وی افزود: "عربستان سعودی هرگز دشمن ما نبوده و علیه ما نبرد نکرده است ، و ما هرگز علیه عربستان سعودی نبرد نکرده ایم. من فکر می کنم بین ما و سعودی ها درک کاملی درباره موضوعات مربوط به ایران وجود دارد. ما آماده هستیم تا در صورت لزوم اطلاعات محرمانه مبادله کنیم. ما و عربستان سعودی واقعاً منافع مشترک زیادی داریم."
اکثریت قریب به اتفاق کشورهای عربی موضع بی طرفی گرفتند: از تصویب ضمنی گرفته تا اختلاف نظر ملایم با برخی از جنبه های "معامله قرن"، در حالی که از نظر دیپلماتیک گفتند که این طرح مستلزم مطالعه دقیقتری است. از یک طرف، مردم فلسطین باید به طور سنتی مورد حمایت قرار بگیرند و از سوی دیگر، آنها حاضر نیستند با آمریکای بانفوذ وارد درگیری شوند.
مخالفان سرسخت طرح ترامپ علاوه بر فلسطینی ها، سازمان های ضد اسرائیلی حماس و حزب الله و همچنین کشورهایی مانند لبنان ، ترکیه و ایران بودند.
خشم ویژه از تهران آمد. چرا؟ ایران که به هیچ وجه یک کشور عربی نیست، علاوه بر این ، برخلاف جهان عرب، سنی نیست بلکه شیعه است. چه چیزی باعث می شود تهران در مبارزات خود برای استقلال فلسطین عرب و سنی فداکاری کند؟ فقط یک جواب وجود دارد - ایدئولوژی و سیاست، که مطابق با آموزه های آیت الله خمینی، یکی هستند و در اینجا اسرائیل دشمن شماره یک است.
آیت الله خامنه ای گفت: "آیت الله خمینی اعلام كرد كه یكی از اهداف انقلاب اسلامی - آزادسازی قلمرو فلسطین و از بین بردن غده سرطانی - اسرائیل است. هر جا که امواج قدرتمند این انقلاب رسید که در آن روزها همه جهان را فرا گرفته بود، این پیام را به همراه داشتند: "فلسطین باید آزاد شود!"
آیت الله خمینی مقام معظم رهبری ایران، آیت الله خامنه ای وارث وی و همچنین همه روسای جمهور و سایر مقام های دولتی و نظامی جمهوری اسلامی ایران، طی دهه های گذشته در سخنرانی های رسمی خود می گفتند: "مرگ بر اسرائیل!"
براساس آموزه های خمینی، هیچ یک از رهبران جمهوری اسلامی ایران نتوانسته و نمی توانند احتمال وجود اسرائیل را بدهند ، این بدان معناست که هرگونه مذاکره و توافق با آن محال است. این ادعا کاملاً در مورد برنامه ترامپ صدق می کند.
رهبر ایران، آیت الله خامنه ای ، ابتکار عمل ترامپ را تشریح کرد: "این طرح احمقانه است و نشانه ای از انحراف نویسندگان آن است." علی خامنه ای رهبران عرب را که از آن معامله حمایت کردند، خائن نامید. خامنه ای اعلام کرد که در زمینه هدف این کشورها مبنی بر اشغال فلسطین لازم است که با هم فشرده شویم. او علیه امریکا و اسرائیل جهاد اعلام کرد. به عقیده وی، تنها چنین اقدامی به اسرائیل اجازه خواهد داد كه اهداف خود را برای اشغال كشور آزاد فلسطین فراموش كنند.
آیت الله خمینی قبل از به قدرت رسیدن طرح خود را پیشنهاد كرد كه در ایران غیرقابل تغییر باقی می ماند و بارها توسط رهبر معظم کنونی تأیید شد. اساس این پروژه "ایجاد یک کشور دموکراتیک آزاد با شرکت همه فلسطینی ها، از جمله مسیحیان و یهودیان" است. مطابق این طرح فلسطین "دموکراتیک" از طریق همه پرسی ایجاد می شود که در آن "همه ساکنان واقعی بومی فلسطین" اعم از مسلمان ، مسیحی و یهودی در هر کجا که در زمان برگزاری همه پرسی باشند - در خود فلسطین ، در اردوگاه های پناهندگی یا هر کشور دیگری شرکت می کنند. اما تعداد رأی دهندگان شامل به اصطلاح "مهاجران خارجی" نمی شود که ده ها سال از سراسر دنیا در سرزمین فلسطین جمع شده اند، یعنی در واقع شهروندان فعلی اسرائیل هستند. خامنه ای می گوید: "این تنها راه حل مساله فلسطین است و این چیزی غیر از ناپدید شدن و از بین بردن رژیم غلط و دروغ صهیونیستی که امروز روی کار است، نیست."
نتیجه گیری کاملا درست است. در حقیقت ، پروژه ایران تخریب کشور اسرائیل را از طریق جذب آن و انتقال شهروندانش به موقعیت اقلیت مذهبی در فلسطین بزرگ ، تحت کنترل اعراب مسلمان فراهم می کند. قابل درک است که این طرح آرمانشهر غیر واقعی است. این طرح بر خلاف هر دو موضع اکثریت مطلق کشورهای جهان و تصمیمات سازمان ملل است.
با این حال، برنامه رئیس جمهور آمریکا ترامپ، که خلاف بسیاری از اسناد و مصوبات سازمان ملل و سایر سازمان های بین المللی نیز می باشد، غیرواقعی است. می توان گفت كه برنامه های ایران و آمریكا مغایر همدیگر هستند و بنا بر این حل سخت ترین مسئله اسرائیل و فلسطین بر پایه آنها غیرممكن است.
به نظر می رسد فراخوان سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه، خطاب به جامعه جهانی، برای تشدید مشارکت در روند صلح اسرائیل و فلسطین ، مهم است. وزیر روس یادآوری کرد كه مسكو "واقعاً دوست دارد كه یک گروه چهارگانه از میانجیگران بین المللی، یعنی روسیه، ایالات متحده، سازمان ملل و اتحادیه اروپا، موقعیت را در زمینه طرح ترامپ بررسی كنند."