گزارش و تحلیل

ترور سلیمانی وسوء قصد ناکام همزمان شهلایی

اسپوتنیک، ضربه علیه عبدالرضا شهلایی، یک کارشناس مالی و فرمانده کلیدی نیروی نخبه قدس که در یمن فعال بود، منجر به مرگ وی نشد.
Sputnik

اسپوتنیک به نقل از واشنگتن پست: ناکامی این عملیات ممکن است نشانگر این باشد که ترور سپهبد سلیمانی در هفته گذشته به دستور دولت ترامپ بخشی از عملیاتی گسترده تراز آنچه قبلاً گزارش شده بود بود. در این رابطه، سؤالاتی در مورد اهداف آن مأموریت بوجود می آید که آیا این امر برای فلج کردن رهبری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده است، یا اینکه آیا همانطور که در ابتدا گفته شد، قرار بود از حمله قریب الوقوع علیه آمریکایی ها جلوگیری شود.

عملیات نیروهای مسلح ایالات متحده در یمن، جایی که بدترین بحران بشردوستانه جهان در نتیجه جنگ داخلی بوجود آمده است، محرمانه است. به گفته مقامات آمریکایی، عملیات علیه شهلایی هنوز هم محرمانه باقی می ماند و بسیاری از منابع از افشای جزئیات آن خودداری کردند و گفتند که تنها این معلوم است که این کار با شکست روبرو شد.

اسد نشان افتخار به سردار سلیمانی اعطا کرد
مقامات پنتاگون و فرماندهان نظامی فلوریدا روند هر دو حمله را تحت نظر داشتند. آنها قصد داشتند در صورت موفقیت، در مورد  هر دو حمله اعلامیه صادر کنند.

یک مقام ارشد آمریکایی که موافقت کرد به شرط ناشناس بودن با او مصاحبه شود، گفت: "اگر او را به قتل رسانده بودیم، در همان شب گزارش می دادیم."

به گفته یکی دیگر از مقامات ارشد، مجوزهای هر دو عملیات تقریباً همزمان بدست آمد و آمریکا گزارشی از ضربه به شهلایی اعلام نکرد زیرا این عملیات از همان ابتدا با ناکامی مواجه شد. این مقام مسئول افزود: ضربه به شهلایی می تواند بعدا وارد شود، هرچند که هر دو کشور قبلاً علاقه ای به کاهش بحران پدید آمده بر اثر ترور سلیمانی نشان داده اند. 

دلایل در حمایت از تصمیم دولت ترامپ مبنی بر ترور سلیمانی توجه کنگره آمریکا را به خود جلب کرد. روز پنجشنبه، 9 ژانویه،    نمایندگان کنگره آمریکا قطعنامه ای را تصویب كردند كه اختیارات ترامپ را محدود می كند و وی را از امکان حمله به ایران بدون رضایت كنگره محروم می نماید.

به گفته مقامات وزارت دفاع و وزارت امور خارجه آمریکا، ضربه علیه سلیمانی "ده ها" یا حتی "صدها" جان آمریکایی را نجات داد که به ناچار تحت خطر قرار گرفتند. اما ضربه ای که به شهلایی وارد می شود، ممکن است این دلیل را به شک بیندازد.

"خریداران" پروژه انتقام سلیمانی چه کسانی خواهند بود؟
سوزان مالونی، متخصص در امور ایران در موسسه بروكینگز گفت: "این ضربه موجودیت یک مأموریت با افق دورتر و دارای اهداف وسیع تر گواهی می دهد، و واقعاً این تردید را ایجاد می كند كه چرا رهبری آمریكا سعی كرد این مسئله را با تهدید قریب الوقوع توضیح دهد.

دولت ترامپ شهلایی را به عنوان یک مخالف به ویژه قوی می داند.

ربکا ریباربیچ سخنگوی پنتاگون، گفت: وزارت دفاع در مورد "عملیات ادعا شده" در خاورمیانه بحث نمی کند. وی در بیانیه خود خاطرنشان کرد: "ما در یمن در 2 ژانویه شاهد حمله هوایی بودیم که مدت ها پناهگاهی برای تروریست ها و سایر مخالفان ایالات متحده شده است."

در ماه دسامبر، وزارت امور خارجه آمریکا برای اطلاعاتی كه می تواند به یافتن شهلایی و از بین بردن سازوكارهای مالی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی كمك كند، پاداش 15 میلیون دلاری را وعده داد. در اطلاعیه مربوطه آمده است که شهلایی در یمن بوده است و وی "مدتهاست که در سازماندهی حمله به آمریکایی ها و متحدین آنها درگیر بوده است، از جمله حمله سال 2011 به سفیر سعودی در یک رستوران ایتالیایی در واشنگتن.

نظرسنجی در آمریکا؛ ترور سردار سلیمانی امنیت در آمریکا را کاهش داده است
مقامات آمریكا اعلام كردند كه شهلایی متولد سال 1957 در حملات علیه نیروهای آمریكا در عراق دست داشت، از جمله در حمله ای كه در سال 2007 در شهر كربلا رخ داد و در طی آن شبه نظامیان تحت حمایت ایران 5 سرباز آمریكایی را ربودند و كشتند.

در کنفرانس مطبوعاتی سال گذشته، برایان هوک (Brian Hook)، نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران گفت: ایالات متحده هنوز "به طور جدی نگران حضور شهلایی در یمن و نقشی است که وی می توانست در تحویل سلاح های پیشرفته به حوثی ها بازی کند"، که همچنان به مبارزه با ائتلاف به رهبری عربستان سعودی برای کنترل یمن مشغول اند.

هنوز معلوم نیست که چرا عملیات آمریکا علیه شهلایی ناموفق بود. وزارت امور خارجه و کاخ سفید از اظهار نظر در این خصوص خودداری کردند.

کانادا خواستار توضیح آمریکا درباره ترور سردار سلیمانی شد
ترور سلیمانی در نتیجه نخستین قتل هدفمند نماینده عالی رتبه نیروهای مسلح یک کشور خارجی توسط ایالات متحده از زمان جنگ جهانی دوم، ایران را وادار به وارد کردن ضربه متقابل کرد. روز چهارشنبه، هشتم ژانویه، ایران موشک های بالستیک را به پایگاه های آمریکایی در عراق شلیک کرد، اما تلفات جانی گزارش نشده است. ترامپ و مشاوران ارشد وی مثل سابق در مورد تهدید "قریب الوقوع" ناشی از سلیمانی صحبت می کنند. با این حال، اظهارات آنها در مورد زمان و مکان آن حملات بحث برانگیز است.

ترامپ روز جمعه 10 ژانویه گفت که ایران قصد حمله به "چهار سفارتخانه" از جمله سفارت ایالات متحده در بغداد را دارد ، اما اعضای کابینه گفتند که آنها چیزی در مورد آن نشنیده اند.

وزیر امور خارجه مایك پومپئو در مصاحبه با فاكس نیوز روز جمعه، 10 ژانویه گفت: "ما دقیقاً نمی دانیم كدام زمان است و دقیقا نمی دانیم كه كجا است، اما تهدید واقعی بود."

ژنرال مارک ای میلی، رئیس ستاد مشترک ، و وزیر دفاع مارک تی اسپر هر دو تهدید قریب الوقوع را تأیید کردند.

عملیات "شهید سلیمانی"، نمایشی بود که ایران و آمریکا آنرا اجرا کردند
جرالد کانولی، عضو مجلس نمایندگان گفت: "من معتقدم که دولت سعی دارد پس از این واقعیت، توضیحی منطقی برای اقدامات خود را پیدا کند. عملیاتشان غیرمسئولانه بود و امنیت کشور ما را تهدید کرد. رهبران جمهوری خواه در کنگره از تصمیم رئیس جمهور برای ترور این فرمانده ایرانی پشتیبانی کردند که گفته می شود پس از حمله ایالات متحده به عراق در 2003، در کشته شدن بیش از 500 سرباز آمریکایی دست داشت.

عملیات علیه شهلایی در حالی انجام شد که سازمان ملل همچنان بر   حل و فصل سیاسی مناقشه در یمن که در سال 2015 بروز کرد، اصرار می ورزید، هنگامی که ائتلاف به رهبری عربستان سعودی عملیات نظامی علیه قیام کنندگان حوثی را آغاز نمود. دولت سعودی با حمایت عربستان سعودی سعی کرد حوثی ها را شکست دهد. در نتیجه یک بحران جدی بشردوستانه به وجود آمد. در جریان آن، ده ها هزار یمنی در اثر گرسنگی و بیماری جان باختند.

مقامات آمریكا بر این باورند كه ایران دایما حمایت از حوثی ها را افزایش داده و مأمورین را به یمن اعزام كرده است تا به حوثی ها در عملیات شورشی شان كمك كند. به گفته کارشناسان، همچنین   شعبه حزب الله لبنان که مستقیماً با ایران در ارتباط است، به قیام کنندگان کمک می کرد.

دولت آمریکا سلاح های در ظاهر  ایرانی را که در داخل و اطراف یمن رهگیری شده بود، نشان داد و آن را بعنوان شواهدی دال بر اینکه ایران در حال مسلح کردن قیام کنندگان حوثی است، نشان داد. همچنین موشک های معاصری که از آن علیه عربستان سعودی استفاده می شود، نشان داده شد.

به گفته کارشناسان، طی چند ماه گذشته، ائتلاف به رهبری عربستان سعودی به طور قابل توجهی شدت حملات هوایی خود را علیه اهداف حوثی کاهش داده است، زیرا قیام کنندگان یمنی حملات موشکی خود به عربستان را به حالت تعلیق درآورده اند. رهبران حوثی ها به کسانی تقسیم شدند که می خواهند وفاداری به ایران را نشان دهند، و کسانی که آماده انعقاد توافق با عربستان هستند.

براساس وب سایت Long War Journal، که عملیات ضد تروریستی ایالات متحده را در خارج از کشور رصد می کند، در سال 2019، ایالات متحده فقط هشت حمله علیه شبه نظامیان در یمن انجام داده و در سال 2017 آنها 125 حمله را انجام داده اند. اهداف این حملات - القاعده در شبه جزیره عربستان * و شاخه محلی دولت اسلامی * بود. (سازمان های تروریستی ممنوع شده در روسیه).

عملیات ناموفق علیه شهلایی همچنین نشانگر عقب نشینی از مأموریت پنتاگون در یمن بود که امکان مداخله مستقیم در مبارزات بین نیروهای حوثی و نیروهای تحت حمایت ائتلاف را از بین برد. در سال 2018، نیروهای مسلح آمریكا اجرای برنامه ای را متوقف کردند که در چارچوب آن هواپیماهای سوخت آمریکا به جنگنده های کشورهای عرب سوخت داده و به دنبال آن گزارش ها در باره تلفات متعدد جانی در میان ساکنان بی دفاع  ظاهر شد.

پیش از این، ایالات متحده خبر حمله ها به رهبران حوثی یا ایرانی در یمن را نداده بودند، هر چند  نیروهای ویژه آمریکا سعی کردند تردد ایرانیان در یمن را دنبال کرده و از قاچاق سلاح های ایرانی به آن کشور جلوگیری کنند.  

بحث و گفتگو